1- Koyun, keçi vebası nedir?

2- Hastalığın nedenleri nelerdir?

 3- Hastalığın ilerleyişi nasıldır?

4- Hastalığın belirtileri nelerdir?

5- Teşhisi nasıl yapılmaktadır?

6- Tedavi ve korunma yöntemleri nelerdir?

1-Koyun- Keçi Vebası (Küçük Ruminant Vebası, PPR) Nedir?

Koyun-keçi vebası, yüksek ateş, ağızda derin yaralar, mide ve bağırsakta hasar, pnömoni gibi akciğer dokusunda hasar oluşturun öldürücü viral bir hastalıktır. Türkiye'de ilk kez 1993 yılında kuzularda görülmüştür. Sığırlarda gözlenen virüs ile koyun , keçilerde gözlenen virüs hemen hemen aynı olmasına karşın koyun, ve keçideki veba sığıra, sığırlardaki veba da koyun keçiye bulaşmamaktadır.

2-Hastalığın Nedenleri Nelerdir?

Hastalığa duyarlılık, hayvanın cinsine, yaşına ve hava değişimine bağlı farklılıklar göstermektedir. Keçilerde ölüm oranı %30, koyunlarda ise %15-20 arasındadır. Genelde hastalık 18-24 aylık genç hayvanlarda gözlenir. Yağmurlu, nemli, kurak ve soğuk havalar salgınların artmasında etkilidir. Sağlıklı hayvanların geçmişi tam bilinmeyen göçebe hayvanlar ile temas halinde olması da hastalığın bulaşma olasılığını arttırmaktadır. Hastalık Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde yaygın. olarak görülmektedir.

3- Hastalığın İlerleyişi Nasıldır?

Virüs, hasta hayvanların göz yaşı, burun akıntısı, dışkı vs. ile atılır. Virus 60 C°'de 60 dakika, boyunca soğukta ve donmuş dokularda canlı kalabilir ancak detarjanlara ve dezenfektanlara duyarlıdır. Hastalık, hasta hayvanla direkt temasla  geçmektedir. Hastalık üst solunum yollarına öncelikle bademciğe ve lenf düğümlerine yerleşir daha sonra kan yoluyla solunum dokusuna, mide – bağırsak sistemine ulaşır. Bu dönemde yüksek ateş ve virüsün etrafa saçıldığı gözlenir.

Hastalık, hayvanlarda bağışıklık sistemini düşürerek diğer hastalıkların vücutta oluşmasına zemin hazırlar.

4- Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın klinik bulguları hafif formda, gizli ya da net bir şekilde kendini gösterebilir.

 Hafif formda görülen bulgular:

• Yüksek ateş
• İştahsızlık
• Durgunluk
• Burun ve gözyaşı akıntısı
•  İshal                                                                   
• Çoğu hayvanda, hastalık belirtileri oluşmadan yüksek ateşin başlamasıyla 5-6 gün içinde ölüm gerçekleşebilir.

Hastalığın en şiddetli olduğu dönemde ise ;

• Yüksek ateş

• Depresyon

• Göz yaşı akıntısı

• Burun akıntısı

• Burunun tıkanmasına bağlı nefes almada zorluk

• Ağızda ve gözde kızarıklık

• Dudak, diş eti, dilde, yanak ve damakta derin yaralar

• Ağızda ilerleyen dönemlerde çok şiddetli koku

• Hayvanların ağızlarına yem almak istememesi

• İshal

• İshalin bazen sulu, kötü kokulu ya da kanlı olması

• Gebe hayvanlarda yavruların kaybedilmesi (abort)

• Öksürük ve solunum güçlüğü ile birlikte akciğerin etkilenmesi

Sayılan bu  semptomların görülmesinden sonra 5-10 gün içinde hayvanlarda ölüm gözlenir.

Hastalığın bir de gizli formu vardır ki hastalık değişken belirtiler gösterir. Genelde ağızda, dilde, diş etindeki damakta derin yaralar gözlenmektedir.

5- Teşhisi Nasıl Yapılmaktadır?

Hastalık, veteriner hekimlerin kontrolü altında teşhis edilmelidir. Hastalık belirtileri ile birlikte laboratuvar analizleri ve hayvanların açılarak organ muayenelerinin yapılması ile net teşhis konulmaktadır.

6-Tedavi ve Korunma Yöntemleri Nelerdir?

• İhbari mecburi bir hastalıktır.

• Koyun-keçi vebasının net bir tedavisi yoktur.

• Hayvanların vücut direncini arttırmak için koruyucu amaçlı vitamin takviyeleri  kullanılmalıdır.

• Ağızda yaralar görüldüğünde veteriner hekimlerin kontrolünde ağız antiseptikleri, uygun antibiyotik ve vitamin takviyeleri denenebilir.

Hastalıktan korunmak amacıyla;

• Hastalığın kontrolü ve hareketi gözlenmelidir.

• Risk grubunda olan hayvanlar için koruyucu amaçlı aşılama yapılmalıdır.

• Hastalık geçiren koyunların, yavrularının annelerinden aldıkları ağız sütü sayesinde 3-4 ay bağışıklıklarının sağlandığı bilinmektedir. Bu nedenle yavrular için annelerin aşılı olmuş olması önemlidir.

• Hastalıktan en etkili korunma yöntemi aşıdır. Aşı hayvanları hastalığa karşı 3 yıl korumaktadır.