Tarım Alanlarında Faydalı Böceklerin Tarihçesi

Mısırda M.Ö. 4000 yılında tahıl depolarında ve evlerde zararlı olan farelere karşı kedilerin kullanıldığı ve kedilerin bu amaçla evcilleştirildiği bilinmektedir. Ayrıca M.Ö. 300 yıllarında faydalı böceklerin pupalarının çiftçilere satıldığına dair kayıtlar bulunmuştur. Çinliler özellikle ipekböcekçiliğinden dolayı böceklerin yaşamında dair son derece detaylı bilgiler edinmişlerdir.

Antik Yunan bilim adamı Aristo, yazdığı bir kitabında normal arılardan daha küçük bazı arıcıkların örümcekleri öldürdüğünü ve bir kısmının da örümceklerin içerisine yumurta bıraktığını ve örümcekleri çoğaltmak için kullandığını yazmıştır.

ABD'nin Kalifornia eyaletinde Turunçgil alanlarında büyük sorun olan Unlubite karşı Rodolia cardinalis 1888 yılında Yeni Zellanda'dan getirilerek salınımı ve zararlının başarılı bir şekilde kontrol alınmıştır. Bu tarihten sonra faydalı böceklerin orjin ülkeden getirilerek salınımları konusunda oldukça başarılı çalışmalar yapılmıştır.  Aynı dönemlerde Ruslar Ekin Bambul böceğine karşı Metarhizium anisopliae Ukrayna'da kitlesel olarak üretmiş ve Odesa bölgesinde başarılı bir şekilde kullanmıştır.

Faydalı böcek olarak adlandırdığımız canlıların, tarımda zirai ilaçlama yerine kullanılması, biyolojik mücadele kapsamına alınmaktadır. 

Türkiye 'de Faydalı Böceklere Bakış Açımız Nasıl ?

Bir çiftçi gözüyle bakıldığında genellikle böceklere farklı bir açıdan bakılmaktadır. Genellikle böceklerin ünü çok iyi değildir, toplum genelinde en iyi böcek ölü böcektir diyenler bile vardır. Oysaki böcekler hiç bilindiği gibi değildir. Böceklerin birçok pozitif yönü vardır, bunlardan bir tanesi de bu böceklerin önemli bir kısmı çiftçi dostu böceklerdir.

Çiftçi Dostu Böcek Mi Olur?

Tarımsal üretimde bir kısım böcekler ürettiğimiz ürünleri yiyerek yada emgi yaparak zarar verirler. Faydalı böcekler ise, yetiştirdiğimiz ürünlere zarar vermeyip aksine ürünlerimize zarar veren böcekleri yiyerek yada onları parazitleyip çoğalmasını engelleyerek, zararlı böcekleri baskı altına almaktadırlar. Buna en iyi örnek, çiftçiler tarafından en iyi tanınan uğur böceklerinin zararlı olan yaprakbitleri ile beslenmesidir.

Ülkemizde birçok bölgede faydalı böcek salınımları yapılmaktadır. Konya bölgesinde buğday tarlalarında Süne zararlısına karşı, Kayseri bölgesinde elma bahçelerinde Elma içkurduna karşı, Akdeniz Bölgesinde narenciye ve nar ağaçlarında önemli bir zararlı olan Unlubite karşı, Marmara, Ege ve Karadeniz Bölgelerinde sık görülen Amerikan Beyaz Kelebeğine karşı, Manisa bölgesinde bağlarda Salkım güvelerine göre  faydalı böcek kullanımları yaygınlaşmıştır. 

Benzer şekilde ülkemizde seralarda görülen birçok zararlı böceklere (beyaz sinek, thrips vb) karşı da faydalı böcekler kontrollü şekilde kullanılmaktadır.

Neden Faydalı Böcek Kullanmalıyız?

• Faydalı böcek kullanımı nedeniyle zirai ilaç kullanımını azaltarak cebimizde daha çok para kalmasını sağlamış oluruz.
• Yurtdışına gönderdiğimiz ürünlerimizde ilaç kalıntıları sebebiyle iade olmamasını sağlamış olup, ülke olarak markalaşabiliriz.
• Toplum olarak daha sağlıklı besinler tüketebiliriz.
• Yan etkisi yoktur.
• Seçici bir yöntemdir.
• Yetiştirdiğimiz ürünlerde daha yüksek verim ve kaliteyi yakalarız.
• Üretim maliyetlerini daha ucuza getiririz.

Zirai ilaçların bilinçsiz bir şekilde yapılması; çevreye, insan sağlığına ve ihracata birçok olumsuzlukları görülmektedir. Dolayısıyla alternatif mücadele yöntemler aranmaktadır.  Bugün kullanılan zirai ilaçların %95 i ithal edilerek ülkemize getirilmektedir. Bunun yerine ülkemizde laboratuar koşullarında üretimini yapabildiğimiz faydalı böcekleri kullanarak, hem daha kaliteli ürün elde edip hem de paramızın ithal ilaçlar yüzünden dışarı çıkmasını engelleyebiliriz. Faydalı böceklerin bırakıldığı arazilerde kesinlikle kimyasal ilaçlama yapılmamalıdır. 

Faydalı Böceklerin Kullanım Şekli Nasıldır?

Tedarikçi firmalar; laboratuar koşullarında çoğalttıkları faydalı böcekleri kullanım alanlarına göre sınıflandırırlar. Sonrasında uygun aparatlara koyarak üreticilere ulaştırırlar. Aparat, şekil olarak küçük yada orta ebatlı kutucuklardır. Kutucuklar içine konulmuş faydalı böceklerin, tarla yada bahçelere bitki yüzeyinin uygun kısmına asılarak bölgeye salınımları yapılmış olur. Belirli periyotlarla uygulamalar takip ve tekrar edilir.

Faydalı böcek temini için bölgenizdeki  İl Tarım Müdürlüğüne danışarak hareket etmelisiniz.