Beyaz kas hastalığı, buzağı, oğlak ve kuzularda selenyum ve vitamin E yetersizliği sonucunda kas hücrelerinde doymamış yağ asitlerinin birikmesi sonucunda oluşmaktadır. Bu eksiklik kasların yapısını bozarak işlevsiz hale getirmekte ve genç hayvanlarda topallık ve yatalak hali oluşturmaktadır.

Vitamin E ve Selenyumun Vücuttaki Görevleri Nelerdir ?

E vitamini, insan ve hayvan vücudunun  önemli antioksidan maddelerinin en başında gelmektedir. Yapısında bulundurduğu bileşiklerle bağışıklık sistemini güçlendirir ve hayvanları hastalıklardan korumada rol oynar. Sütçü ineklerin mastits tedavisinde ve mastitisi önlemede kullanılan E vitaminin, günlük 1 gr düzeyinde rasyonlara ilave edilerek %37 seviyesinde yeni oluşacak mastitislerin önlediği tespit edilmiştir.

Selenyum, vücudun birçok metabolizma olayında yer alan glutasyon peroksidaz enzimin yapısında bulunur. Selenyum eksikliğinde beyaz kas hastalığı ve sütçü sığırlarda doğum sonrası plasenta( eten-eş) atılamama ve mastitis olma riskinin artığı tespit edilmiştir.

Beyaz Kas Hastalığının Belirtileri Nelerdir ?

Beyaz kas hastalığının doğmasal veya sonradan olmak üzere 2 formu vardır.

Doğmasal formda, kuzu veya buzağılar ayağa kalkamazlar,  annesini ememezler, başlarını sabit tutamazlar, solunum güçlüğü çekerler; birkaç saat içinde ölürler veya direkt ölü olarak doğabilirler.

Sonradan oluşan formunda ise 3-8 haftalık yaştaki kuzu ve oğlaklarda daha sık gözlemlenirken 4 aylık yaştan sonra da gözlemlenebilir. Buzağılarda ise 1-4 aylık yaşta görülür.

En sık gözlemlenen belirtileri ise tutukluk ve sallantılı yürüyüş, ayakta duramama, dik ve kısa adımlar, belde kamburluk, annelerini rahat emememe ve solunum güçlüğü olarak kendini gösterir.

Sağmal ineklerde vitamin E ve selenyum eksikliğinde süt veriminde azalma,döl verimi problemleri görülür. Meme ve rahim iltihabına yakalanma riski artar. Özellikle doğumdan sonra plesentasını (eten-eşini) atmayan ineklerde selenyum ve vitamin E miktarının yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

Tedavi ve Korunma Yolları 

Beyaz kas hastalığı belirtileri gösteren kuzu ve buzağılarınızı mutlaka veteriner hekimlere başvurarak tam teşhis konusunda emin olunmalıdır.

Hastalığı tam teşhis edilen hayvanlara mutlaka selenyum ve vitamin E içeren ürünlerden kas içi uygulanan formu yapılmalıdır. Hayvanlar tedaviye hızlı sonuç verir. Gerektiği durumlarda birer gün arayla toplamda 3 kez uygulama yapılabilir.(Aşırı dozda selenyum zehirlenme yapabileceği için 3'den fazla uygulama yapılmamalıdır.)

Korucu önlem olarak: Gebe koyun ve sığırlara, gebeliğin son üçte birlik kısmımda, ek olarak Selenyum ve Vitamin E takviyesi yapılmalıdır. Selenyum ve E vitamini içeren kas içi veya deri altı yapılan enjeksiyon tarzında ya da ağızdan sprey veya damlatma şeklinde kullanılan ürünler, doğan kuzu ve buzağılara ilk bir hafta içinde mutlaka yapılmalıdır.

 Kaynakça:

huzur derya umucalılar, nurettin gülşen/çiftlik hayvanlarında beslenme hastalıkları//konya-2005
yaşar gül vd./geviş getirenlerde iç hastalıkları kitabı/2012/medipres
william o. reece./ dukes veteriner fizyolojisi/ çeviri: sedat yıldız/onkinci baskı