Elmalarda Görülen Bazı Fizyolojik Bozukluklar


Isparta, Niğde, Karaman, Denizli, Antalya, Amasya ve Tokat illeri başta olmak üzere birçok ilimizde elma yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dünya da üreticilikte önemli bir yere sahip olduğumuz meyvemiz elma için daha yüksek verim ve kaliteye engel olan bazı sorunları ve neler yapmamız gerektiğini görelim.

Elma Yetiştiriciliğinde Fizyolojik Bozukluk Ne Anlama Gelir?
Fizyolojik bozukluk; yetiştirme döneminde uygun olmayan çevre koşullarının ve yeterli beslenememe sonucu sonradan görülen durumdur.

Dünyada ve ülkemizde sıkça gördüğümüz elmalarda; acı benek oluşumu, çatlamalar,  güneş yanıklığı, iç sulanması, kabuk yanıklığı gibi çevresel etkilerin ve de yetersiz beslenmenin sebep olduğu "fizyolojik bozukluk" dediğimiz anormal durumları elmalarımız da görüyoruz.

1. Elmalarda "Acı Benek" Nedir? Neye Benzer?
Acı benek ismi elmalarda ilk kez 1895'de bir araştırmacı tarafından verilmiştir.  



Hasat esnasında herhangi bir belirti olmaması durumunda daha çok depolama döneminde görülmektedir. Özellikle depolama sıcaklığının artmasıyla ortaya çıkışı hız kazanır. 

Elmada "acı benek"; meyve henüz bahçede iken başlar ve kalsiyum düzeyinin düşük ama potasyum ve magnezyum düzeylerinin daha yüksek olmasıyla meydana gelen besin düzensizliğinden dolayı oluşmaktadır. Meyve üzerinde küçük siyah lekeler şeklinde görebilirsiniz. Bu lekelerin meydana geldiği yerlerde acılaşma ve çöküntüler oluşur. Bu da aynı şekilde elmanın kalitesini ve pazar değerini düşürür.

Kalsiyum bitki içerisinde hareketsiz olduğu için bitkide yeterli miktarda olsa bile meyvede yetersiz kalabilir ve meyve büyüdükçe gerekli olan kalsiyum ihtiyacı daha da artacaktır. Bu yüzden büyük elmalarda daha çok görülmektedir. Kalsiyum, meyvenin meyve etinde daha sertlik yada tokluk oluşturduğu için verimde çok önemli bir yere sahip olduğunu unutmayalım. Aşırı potasyum ve azotlu gübrelemeler yapmamalıyız. Toprak analiz sonucuna göre uygun miktarda kalsiyum nitrat (%26 CAN) gübresini vererek "acı benek" oluşumunun önüne geçebiliriz.

Golden Delicious, Jonathan, Granny Smith gibi çeşitler acı beneğe hassastır.

2. Elmalarda "Kabuk Yanıklığı" Nedir? 

Hasat sonrasında depolarda gördüğümüz çok yaygın bir problemdir. Granny Smith ve Red Delicious gibi hassas elma çeşitlerinde uzun süre soğuk depolama sonrasında (genellikle 3. aydan sonra) kabuk yanıklığı görülür.  


Kabuk yanıklığı, depolamadan kısa süre sonra belirgin hale gelmektedir. Özellikle düşük sıcaklıklarda depolanan meyveler oda sıcaklığına alındığında  12 saat sonra kabukta kararmalar oluşmaktadır.

Erken hasat edilen az olgunlaşmış meyveler kabuk yanıklığına karşı daha hassas olmaktadır. Kabuk yanıklığı sadece  meyvede kabuk yüzeyinde lekelenmelere sebep olup, meyve etinde görülmemektedir. 

Elmada Kabuk Yanıklığı Sebepleri Nedir?
  • Hasat öncesi dönemdeki meyvedeki suyun azlığı,
  • Erken hasat,
  • Aşırı gübreleme,
  • Ürünün depoya alınmasındaki gecikmeler veya geç soğutma işlemleri gibi
Elmada Kabuk Yanıklığının Önüne Nasıl Geçebiliriz?
  • Hasat sonrasında meyveler, Difenilamin (DPA) içeren kimsayal ürünlere  daldırılarak koruyuculuk sağlamaktadır,
  • Dayanıklı çeşitler yetiştirmeliyiz,
  • Ağaçlarımızı yeterince ışık alacak şekilde budamalıyız,
  • Hasat zamanını doğru zamanda yapmalı,
  • Hasat sonrası elmaları kısa sürede uygun depo koşullarında saklamalı ve iyi derece de havalandırmalıyız (günde 5-6 kez)

Yapılan bir araştırmaya göre bahçemizdeki elmalarımız da kabuk yanıklığı var mı yok mu analizi şu şekilde yapılmaktadır;

Hasat tarihinden 2 hafta önce meyveler toplanarak 0,038 mm kalınlığında ağzı açık torbada 21 santigrad derecede 2-6 hafta süre ile bekletilir. Süre sonunda kabukta meydana gelen yanıklıklardan bahçenin bu bozukluğa olan eğilimi anlaşılmaktadır.

3. Elmalarda "İç Sulanma" Oluşumu Nedir?

İç sulanması hasat döneminde enine kesilen meyvelerde görülür. Ülkemizde kurak ve yarı kurak bölgelerde yetiştiricilik yapılan elma bahçelerinde daha çok görülür.  Meyvede başlangıçta dışarıdan bakıldığında fark edilmez. 


Elmalarda İç Sulanması Neden Oluşur ?
  • Meyve hasadının gecikmesiyle birlikte  meyvenin fazla olgunlaşması,
  • Meyve olgunlaşması sırasında düşük sıcaklıklar,
  • Meyvenin hasat öncesinde aşırı sıcaklara maruz kalması,
  • Meyve gelişim döneminde, gece gündüz sıcaklık farkı ve ışıklanmanın fazla olması,
  • Aşırı azotlu gübreleme,
  • Meyvenin düşük kalsiyum içermesi gibi durumlar elmada iç sulanmada önemli sebeplerdir.
Elmalarda İç Sulanması Oluşumunu Nasıl Engelleyebiliriz ?
  • İç sulanması başlamış elmalarda tedavi mümkün değildir,
  • Hasat zamanı doğru belirlenmeli ve hasat zamanında yapılmalıdır,
  • Hassas çeşitler yetiştirilmemelidir (Garnny Smith, Fuji, Baldwin, Jonathan, Delicious),
  • Gübrelemede kalsiyumlu gübrelemeye önem verilmelidir.
4. Elmalarda "Çatlamalar" Neden Olur?

Meyvelerde çatlamaların şiddeti, hızlı büyüme dönemlerinde meyvenin kaldığı stresle ilgilidir. Tarlada gece ve gündüz sıcaklıkları arasında büyük farklar ya da yoğun yağış ve su varlığı çatlamayı arttırır. 


Ayrıca elmalarda kalsiyum ve potasyum dengesizliklerinden de çatlamalar oluşmaktadır. Meyve içindeki hücrelerin hızla büyümesi nedeniyle oluşan iç basınç meyve kabuğunu çatlatır. Ayrıca erken olgunlaşan, aşırı olgun meyvelerde daha sık gözlenir. Özellikle Golden Delicious çeşidi elmalarda tam olgunlaşmış meyvelerde meyve sapının olduğu çukur bölgede biriken suyun elma tarafından emilmesiyle meyve de küçük çatlaklıklar oluşmaktadır. Elmalarda çatlama oluşumuna karşı dayanıklı çeşitler tercih edilmeli, sulamaları dengeli ve düzgün şekilde yapmalıyız.

5. Elmalarda "Güneş Yanıklığı" Neden Olur?

Güneş yanıklığı tüm elma yetiştiriciliği yapılan yerlerde görülebilir. Yüksek sıcaklıklarda ve ağacın güney yönünde bulunan meyvelerinde daha fazla oranda güneş yanıklıklarını görürüz.  


Sezon içerisinde fazla meyve yükünden dolayı dalları eğilen ağaçlarda, meyveler sıcaklığa aniden maruz kaldığında güneş yanığı oranı da artmaktadır.


Use of the information/advice in this guide is at your own risk. The Farmow and its employees do not warrant or make any representation regarding the use, or results of the use, of the information contained herein as regards to its correctness, accuracy, reliability, currency or otherwise. The entire risk of the implementation of the information/ advice which has been provided to you is assumed by you. All liability or responsibility to any person using the information/advice is expressly disclaimed by the Farmow and its employees.