Hassas Hayvancılık (PLF) Nedir? Üreticilerin Hassas Hayvancılığa Karşı Ön Yargıları?

Hassas hayvancılık (PLF) yetiştiriciliği yapılan her bir hayvanın verimlilik üzerine katkılarını anlamak amacıyla ileri teknolojilerin çiftliklerde kullanılmasıdır. Bu teknolojilerin kullanılması üreticilerin, hayvanları tek tek kontrolün sağlanmasını ve istatiksel olarak hayvanların verimlerini; et ve süt gibi takip etmesinde yardımcı olur.

15 yıl içerisinde Dünya çapında et ve hayvansal ürünlere olan talebin artmasına karşı hayvancılık üretimi ciddi sorunlarla karşı karşıya iken ilk soru, bu talebi karşılayabilecek sürdürülebilirlik, hayvanın refahını ve yüksek kalitede et ve süt üretiminin nasıl elde edileceğidir. Hayvan sağlığı hayvanların verimi üzerine etkili olması üreticilerde endişe uyandırırken biz tüketiciler için de insan sağlığı ve gıda güvenliğindeki endişeleri de arttırmaktadır.

Yıllara göre hayvansal gıda tüketiminin artmasına karşın üreticilerin azalması sektörde büyük işletmelerin faaliyete geçmesi, yem ve işçi masraflarının artması, tüketicilerin hayvansal gıda tüketiminde gıda güvenliği araması; doğal ve organik gıda tüketmek isteyen tüketicilerin hayvanların refahını önemsemeleri, üreticilerin yetiştirdikleri hayvanların kızgınlık dönemlerini takip edememeleri, büyükbaş hayvanlarda mastitis gibi önemli hastalıkların teşhis edilememesinden kaynaklı hastalığın yayılması, yemden yararlanma; hayvanın tükettiği yemin canlı ağırlığına etkisinin takip edilememesi gibi konular hassas tarım teknolojilerinin kullanılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Üreticinin teknolojiyi benimsememesi, teknoloji ile gelebilecek kötü tecrübeler ve hassas hayvancılığa geçişteki maliyet; üreticinin hassas hayvancılığa karşı çekincelerini arttırmaktadır. Üreticinin yaşı, eğitim düzeyi, öğrenme şekli, hedefleri, çiftliğinin büyüklüğü vb. konularda ön yargılarını ortadan kaldırarak teknolojiyi, üreticilikte sağlanacak başarıyı, hayvan barınaklarındaki sistem tasarımını ve maliyet etkinliğini göz önünde bulundurarak hassas tarım teknolojilerini benimsemelidir.

Hayvancılıkta Kayıt Tutmanın Önemi

Türkiye hayvancılığının en önemli sorunlarından birisi kayıtların özenli bir şekilde veyahut hiç tutulmamasıdır. Hayvancılıkta kayıt tutmak hayvandan alınacak verimin arttırılmasında ve işletmenin karlılığının arttırılmasında önemli bir yer tutmaktadır.

Hayvancılıkta üretim yapan bir çiftçi iseniz yetiştiriciliğini yaptığınız hayvanlarda kayıt tutmak size hayvanlarınız hakkında bilgi sahibi olmanıza yardımcı olurken işletmenizin geleceği hakkında da bilgi sahibi olmanıza yardımcı olur. Hayvanların verimliliği ve karlılığı hakkında bilgi sahibi olmayan hiçbir işletmeci, işletmesinin geleceği hakkında karar vermez.

Kayıt tutulmada en önemli husus kaydı tutulacak her bir hayvanın kendine ait bir numarası olmasıdır. Kayıtların doğru ve düzenli tutulması gerekmektedir. Hayvanların numaralı olması devletin ulusal kayıt sistemine düzenli olarak aktarılmasına yardımcı olmaktadır.

Devletin ulusal kayıt sistemine bilgilerin aktarılması yasal bir zorunluluktur.

Üreticiler işletmelerin büyüklüğüne göre her bir hayvan için kartlara, ajandalara kayıt tutması veyahut döneme ayak uydurmak isteyen üreticiler Farmow’ un 30 baş ve daha fazla hayvana sahip üreticilerin €18 faydalanabileceği, 30 baş altı hayvana sahip üreticilerin ise ücretsiz olarak faydalanabileceği bir imkan sunmaktadır. Dileyen üreticilerimiz bu sitemi kullanarak işletmelerinde kayıt tutabilirler.

Hassas Hayvancılıkta Hangi Araçlar Kullanılmaktadır?

Hassas hayvancılığın temel amacı her hayvan hakkında sürekli bilgi toplamaktır. Bu bilgilerin toplanmasında çeşitli teknolojiler kullanılmaktadır.

Bunlar; üretimi yapılan hayvanlarda kimlik belirleme, hastalıkların ve diğer sorunların tanımlanmasında elektronik cihazların kullanılmasıdır. Üretimi yapılan hayvanlarda kimlik kontrolü kulak küpeleri ile yapılmaktadır. Örneğin üretimi yapılan hayvanda bir doğum gerçekleşti ileri teknolojinin kullanılmadığı bir çiftlikte iseniz bu işlemde doğum kaydını defterlerde tutarken ileri teknolojinin kullanıldığı bir işletmede bu kayıt yeni doğan yavrunun kulak küpesine işlenmektedir.

Kulak küpesine işlenen bilgiler; annenin kim olduğu, doğum tarihi, doğumdaki kardeş sayısı ve cinsiyetidir. Hassas hayvancılıkta giyilebilir elektronik cihazlar sayesinde hayvanları etkileyen sıcaklık gibi çevresel faktörlerin hayvanlarda hastalık, stres, kızgınlık vbkonularda her bir hayvan için ayrı ayrı veri alarak bunlarındeğerlendirilmesini sağlar.

Hassas hayvancılığın bir diğer avantajı ise üretimi yapılan hayvanın refahı, üretimdeki verimi ve çevresel faktörlerin hayvanlar üzerindeki etkisini elektronik cihazlar ile anında işlenen veriler, her bir hayvan için üreticileri bilgilendirmesidir. Yetiştirdiğiniz hayvanı süt için yetiştiriyorsanız ve hassas hayvancılık teknolojilerini çiftliğinizde kullanmak istiyorsanız çiftliğinizde sağım makinaları, besleme sistemleri (hassas yemleme istasyonları, yem itici robotlar yem karıştırma ve dağıtma robotları), hayvanların aktivitelerini ölçmeleri için tasma kullanımı, sütteki bileşenlerin çeşitliliğini belirlemek için süt sensörleri kullanılmaktadır.

Eti için yetiştiriciliği yapılan hayvanlarda ise EID/ RFID/ elektronik kimlik veya elektronik kulak etikleri kullanılmaktadır. Elektronik kulak etiketi hayvanları gün boyu analiz ederek hastalıklarının erken teşhisinin saptanmasına olanak sağlar.

Kaynak
D. Berckmans, Precision livestock farming technologies for welfare management in intensive livestock systems
E. kaya, A. Örs, Süt çiftliklerinde Hassas Tarım Teknolojileri