Hayvan Refahı Neden Önemlidir?

Hayvan refahının en önemli etkenlerinden bir tanesi, uygun olmayan koşullarda yetiştirilen hayvanların verimlerindeki düşüşlerinin gözlenmesidir. Bunun yanı sıra hayvan refahı 3 temel maddeyi esas almaktadır. Bu özellikler, hayvanın temel ihtiyaçları, davranışları ve duygularıdır. Hayvan refahının oluşturulmasındaki en büyük zorluk hayvanın kendini ifade edemiyor olmasıdır. Üreticiler çiftliklerde hayvanlar için bu refahı nasıl sunabilir? Neleri göz önünde bulundurmalıdır? Üreticiler refahın belirlenmesinde iki koşulu göz önünde tutmalıdır.

Çevresel koşullar barınakta bulunan hayvanların fazla olup olmadığının belirlenmesi yemlik, suluk, veya yetiştiriciliği yapılan hayvanın türüne göre kullanılan ekipmanların hayvan sayısı için yeterli olması. Mevsimsel değişikler göz önünde bulundurulacak şekilde barınakta düzenlemeler yapılmalıdır.

Hayvanların idaresi benzer yaştaki hayvanların bir arada yetiştirilmesi, hayvanlara katrasyon, boynuz köreltme, kuyruk kesimi gibi müdahale edilecek durumların uygun yaşlarda ve şartlarda yapılması, hayvanın üretim sistemine ve içerisinde bulunduğu duruma verdiği tepki, hayvanların üretim çeşide göre süt, et veya yumurta gibi verim özelliklerinin incelenmesi, canlı ağırlığın belirlenmesi. Hayvanların yem tüketimlerinin kontrolü gibi konuları kapsar. Eğer ürün miktarında düşüş ve yem tüketimde bir azalış söz konusu ise hastalık etmenleri de dahil hayvan barınağı gözden geçirilmelidir. 

Doğan yavrularda doğum ağırlığı refah seviyesinin belirlenmesi için önemlidir. Hayvanlarda bireysel olarak yapılan kontrollerde hayvan refahının belirlenmesine yardımcı olur. Hayvanların doğal yaşam koşullarının, yetiştirme şartlarının en uygun şekilde sağlanması refahın çok uygun sağlandığı anlamına gelmez. Eğer hayvanın içerisinde bulunduğu alan isteklerini karşılamıyorsa hayvan buna tepki gösterecektir. Bu tepkinin nasıl olduğu ve tepkinin şiddeti hayvan türüne göre değişiklik gösterir.

Üreticiler hayvanlarda sürü yönetimini nasıl sağlar ?Sürü yönetiminde ilk madde kayıt tutmaktır. Peki üreticiler nasıl kayıt tutabilir? İşletmelerde kaydedilmesi gereken bilgiler nelerdir? Hayvanların numarası ve doğum tarihi, anne ve babasının kulak numarası, canlı ağırlık ölçümü, tohumlama ve buzağılama bilgileri, kontrol günlerinde tespit edilen verim miktarları, aşılama, hastalık ve ilaçlama bilgileri, sürüden çıkarılma nedenleri ve ölüm tarihleri kesinlikle doğru tutulmalıdır. Her hayvan için ayrı sayfalarda veya kartlarda tutulması önemlidir. Kayıtlar basit ve herkesin anlayabileceği koşulda olmalıdır.

Üreticiler neden boynuz köreltme yapmalıdır?

Boynuz darbeleri, karkas, deri ve memelerde yaralanmalara sebep olmaktadır. Entansif (hayvan refahının sağlandığı büyük kapasiteli hayvan barınakları) sığır yetiştiriciliğin yapıldığı barınaklarda uygun metotlarda boynuz köreltme yapılmalıdır.

Solüsyon macun veya yakıcılar ile köreltme: 3-14 günlük yaşa kadar olan buzağılar için uygundur. Boynuz dibindeki kıllar kesilir köreltici madde sürülür. Deriye zarar vereceğinden taşırmadan sürmek ve köreltme işini yapan kişinin eline sürülmemesi gerekir. İşlem yapıldıktan sonra buzağı ayrı bir yere konulmalıdır.

Mekanik yolla boynuz köreltme: 5-6 haftalık yaşa kadar olan buzağılar için uygundur. Köreltme aleti iyice ısıtıldıktan sonra boynuz ile derinin teması kesilinceye kadar boynuzun üzerine bastırılır ve boynuz alttan kaldırılacak şekilde çıkarılır.

Kimyasal köreltme nasıl yapılır? Hangi kimyasal maddeler kullanılmalıdır?

7-10 günlük yaşa kadar olan buzağıların boynuzları Sodyum hidroksit (NaOH) ve potasyum hidroksit (KOH) kimyasallar kullanılarak köreltme yapılmaktadır.

Yetiştiriciliği yapılan hayvanlarda tırnak bakımını nasıl yapabilirsiniz?

Ayak hastalıkları hayvanın yem tüketiminin dolayısıyla verimin azalmasının ve tedavi masrafları ile birlikte yetiştiricinin önemli kayıplar vermesine neden olmaktadır. Tedavi edilmez ise yetiştirilen hayvanın kaybına neden olur. 6 ayda bir özellikle ilkbahar aylarında sürü içerisindeki hayvanların tırnak bakımı yapılmalıdır. Tırnak bakımı kadar yanlık kesilmiş tırnak da hayvanlarda topallığa ve tırnak problemlerinin artmasına neden olur. Bu nedenle bu konuda mutlaka eğitim almış kişiler tarafından yapılması gerekmektedir.

Kaynak
Umut S. Yamak, Hayvan Yetiştirme ve Besleme