Listeriosis Hastalığı Nedir?

Sığırlarda her yaşta görülen listeriosis hastalığı, ensefalit, abort (yavru atma) ve septisemi formları ile karakterize bakteriyel bir hastalıktır. En sık ensefalit formu görüldüğü için "dönme hastalığı" olarak da adlandırılır.

Listeriosis Hastalığının Etkeni ve Etken Özellikleri Nelerdir?

Listeriosis hastalığının etkeni: Listeria Monocytogenesdir. Bu etken gram pozitif, fakültatif intrasellüler bir mikroorganizma olup normal bağırsak florasında da bulunur. Etkenin 16 serotipi ve her bir serotipin 2 veya daha fazla alt tipi bulunmaktadır.

• Etken toprakta, dışkıda ve kontamine bitkilerde bulunur.
• Bakteri çevre şartlarına çok dayanaklıdır. Nemli toprakta 1 yıl, saman üzerinde 7 ay, dışkıda 2 yıl, silajda ise 5 yıl canlı kalabilir. Dezenfektanlara duyarlıdır.
• Etken 4-45 derece sıcaklık ve 5-10 pH değeri arasında çoğalabilme yeteneğine sahiptir. pH’sı 5’in üzerinde olan mantarlaşmış yapıdaki mısır ve ot silajlarında, etken fazla barındırdığı için, böyle silajların yenmesi listeriosis hastalığına neden olur.

Listeriosis Hastalığının İlerleyiş Şekli Nasıldır?

Etken vücuda ağız yoluyla alınmasıyla 5. 7. 8. 9. sinir kollarında unilateral felce, diğer ön sinir kollarında ise bilateral felce neden olmaktadır. Ayrıca beyinde mikroapseler oluşturarak ensafalit ve menengitise neden olur. Eğer etken annenin plesentasına geçerse de yavru atmasına neden olacaktır.

Listeriosis Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Listeriosis hastalığının belirtileri 3 formda incelenmektedir:

1- Ensefalitis Formu:

Hastalık hayvanın yüzündeki tek taraflı felciyle başlar, çenede düşüklük görülür. Hayvan sıkça lezyonun olduğu yöne doğru dönme hareketi gösterir.

Hayvanın bir kulağının bir tarafa doğru eğilmesi.

Göz refleksinde azalma, şiddetli depresyon, inkoordinasyon bozukluğu görülür.

Hasta hayvanlar, amaçsızca hareketsiz bir şekilde başını duvara dayar.

Son dönemde hayvanlar engellere çarpar, düşer ve kalkamaz.

2 - Abort Formu:

Hastalığın bu formu ensefalitis formuna göre daha az görülür. Hayvanlar enfeksiyona gebeliğin erken döneminde yakalanırsa, doğuma 3 ay kala abort yaparlar. Daha sonraki dönemlerde ise zayıf doğumlar görülür.

3 - Septisemi Formu:

Sığırlardaki listeriosisin bu formu erken ya da zamanında doğan ve hastalığı intrauterin alan 2 – 3 günlük buzağılarda görülmektedir.

Buzağılarda doğumdan 3 – 6 gün sonra yüksek ateş, sürekli ishal, kulaklarda düşme,  kendi etrafında dönme, solunum güçlüğü ve nistagmus ( gözün istemsiz titremesi ) görülür.

Listeriosis Hastalığını Nasıl Teşhis Ederiz?

Hayvanda, belirtilen bulgular ve silajla beslemenin olması listeriosis olma olasılığını artırır. Fakat kesin tanı için laboratuvar muayenesi gereklidir. Beyin, atık yavru, süt, kandan alınan numuneler laboratuvara gönderilir. Laboratuvarda mikrobiyolojik, serolojik muayeneler yapılarak tanı konulur.

Listeriosis Hastalığını Nasıl Tedavi Ederiz?

Hastalık fark edildiği andan itibaren  tedaviye başlanmalıdır.

Antibiyotik seçiminde kan beyin bariyerini ve hücre içine iyi geçen antibiyotikler seçilip, belirtilen dozundan yüksek dozda kullanılmalıdır. Örnek: Trimetoprim + sulfonamid kombinasyonu.

Sıvı takviyesi yapılmalı; özellikle bikarbonatlı sıvılar tercih edilmelidir.

İlerlemiş vakalarda mutlaka ağrı kesici, ateş düşürücü ilaç ve B vitamin kompleksi eklenmelidir.

Bu tedavi uygulandığı zaman hayvanda hiçbir değişme yoksa tedavi süresini uzatmanız gereklidir.

Listeriosis Hastalığından Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Enfeksiyonun görüldüğü yerde silaj miktarı azaltılmalı ve silaj yapımı (silajın iyi sıkıştırılması, üzerinin çok iyi örtülmesi, örtülen naylonun delik olmaması, pH değerinin 4,5 altında olması gibi) hakkında halk bilgilendirilmelidir.

Ahır hijyenine dikkat edilmelidir.

Kış aylarında rasyona kalsiyum, fosfor, vitamin A ve protein eklenmelidir.