Karabuğdayı Tanıyalım Öncelikle

Adı her ne kadar buğday çağrışımı yapsa da karabuğday  geniş yapraklı bir bitkidir ve tahıl benzeri tüketilebilen tohumları için yetiştirilir. Karabuğday hızla büyüyen, geniş yapraklı, tek yıllık bir bitkidir. Nisan ayından itibaren ekilebilen karabuğday bitkisinin boyu yetiştirme koşullarına göre 60-120 cm arasında değişir. Karabuğday son yıllarda bol lifli, düşük yağlı ve glutensiz yapısı nedeni ile ülkemizde de popülerlik kazanmaya başlamıştır.

• Karabuğday tohumları keskin 3 kenarlı ve üçgen prizma şeklindedir,

• Karabuğday; buğday olmayıp, doğal bir bulgurdur.

Peki Hayvancılıkta Önemi Nedir?

Karabuğday doğada çiçek olmadığı dönemde çiçeklenir ve 90 günlük ömrünün 45 gününde çiçek açar. Karabuğday, çiçeğinin ballı olması nedeniyle arıcılık açısından önemlidir. Arıcılar, çiçek bulamadıkları dönemde arılarını çiçeğin çok olduğu bölgelere taşımak zorundadırlar. Karabuğday sayesinde üreticiler arılarını taşımaktan ve nakliye sorunundan kurtulurlar.

Dünya genelinde yapılan uygulamalı araştırmalara göre 4 dekar karabuğday ekili alanda yapılan arıcılıktan 60-70 kilogram bal hasadı yapıldığı ortaya çıkmıştır.

Bal üreticileri meralar oluşturup karabuğday ekerlerse, kendilerine iyi bir gelir kaynağı oluşturabilirler. 

Karabuğday kısa vejetasyon süresine sahip olması, hızlı gelişmesi ve yüksek ot verimi nedeniyle hayvan yemi olarak değerlendirilebilir.  Karabuğday yeşil ve kuru ot olarak sığır beslenmesinde ve taneleri kümes hayvanlarının beslenmesinde kullanılmaktadır.

Karabuğdayın yaygın olarak kullanılan bazı yem bitkileri ile verim karşılaştırılması (kg/da) yukarıdaki tabloda sunulmuştur.

Karabuğday da hasat dönemine kadar çiçeklenme devam ettiği için yeşil ot olarak tane hasadından 15 gün öncesinden biçim yapılabilir. Yapılan denemelerdeki tespite göre; karabuğdayın %50 tane oluşum döneminde yeşil ot veriminin 2847 kg/da ve kuru ot veriminin 890 kg/da olduğu ve bu dönemde bitki üzerinde çiçeklenmenin devam ederek bitkinin yeşilliğini koruduğu görülmüştür. 

Karabuğdayın Kuru Ot ve Tanesinin Besin Değeri Nedir?

Karabuğday tanesi diğer taneli buğdaygil ve baklagillerde olduğu gibi kesif yem olarak da kullanılabilir. 

Yapılan araştırmalar göre; karabuğday tanesi fosfor ve magnezyum bakımından yeterli, kalsiyum bakımından eksiktir. Karabuğday tanesinin una işlenmesi sırasında; kabuk yan ürünü oluşur ve bu kabukların bazı faydalı mineralleri içerdiğini ve genellikle hayvan yemi olarak kullanıldığı rapor edilmiştir.

Silajlık Olarak Hayvanlarda Tüketimi Mevcut Mu?

Karabuğday hayvanlara silajlık olarak verilmektedir. Genel olarak karabuğday silajının kuru madde oranı; mısır, sorgum ve ayçiçeği silajına yakın ve tritikaleden ise düşüktür. Protein oranı; ayçiçeğinden düşük, mısır, sorgum ve tritikaleden de yüksektir.

Sonuç Olarak Değerlendirirsek 

Karabuğdayın taze ve kuru otunun, silajının ve tanesinin besin maddesi içerikleri en fazla yem bitkisi olarak kullanılan bitkiler ile karşılaştırma yaparak değerlendirmeye aldık. Genel olarak karabuğdayın yem kalitesi yonca ve korungadan düşük, karşılaştırılan diğer bitkilere yakın ve besin değerleri bakımından ise yüksek diyebilir. Ayrıca arıcılıkta önemli bir yere sahip olduğunu unutmayalım.

Tanesinin glüten içermemesi nedeniyle esasen çölyak hastalığının tedavisinde kullanılması bakımından aslında bir tıbbi bitki olan karabuğdayın;

• Hızlı gelişmesi,
• Kısa vejetasyon süresine sahip olması,
• İyi bir ara ürün ve münavebe bitkisi olması,
• Sıcak iklim bölgelerinde yılda en az iki ekim yapılabilmesi,
• Bir sıcak iklim bitkisi olmasına rağmen karasal iklim bölgelerinin yaz aylarında yetiştirilebilir olması,

Ülkemiz kaba yem açığının, bir miktarının karşılanmasında yem kaynağı olarak değerlendirilebilir.