Koyun, Keçi ve Sığırlarda Bit Enfestasyonu

Bitler, memeli ve kanatlı hayvanlara mükemmel şekilde adapte olmuş parazitlerdir. Bitlerin orijinlerinin 66-320 milyon yıl önce geç Karbon Çağı ile Mezozoik Çağın sonları arasındaki dönemde ortaya çıktığı ileri sürülmektedir. Asırlar boyunca varlığını sürdüren bitler , Mısır, Yunan, Çin gibi Eski Dünya tarihi kayıtlarında yer almıştır. Yapılan çalışmalarda Mısır’daki mumyalarda bitlere rastlanmıştır. Bitler Ortaçağda yoksulluğun incisi olarak nitelendirilmiş ve Avrupa’da Orta Çağ’da belediye başkanı seçimlerinde bitin tercih ettiği şahıs başkan seçilmiş ve bitli bir insan olmak gurur kaynağı olarak görülmektedir.

Bitler hayatlarının tamamını canlıların üzerinde geçiren parazitlerdir. Bitler deri döküntüleri, tüy parçacıkları ve kanla beslenirler. Renkleri genelde soluk bejden koyu griye kadar değişir. Beslenme sırasında koyu renk alırlar.

Türkiye’de bugüne kadar kuşlar ve memelilerde 109 bit türü bilinmektedir.

Bitlerin yumurtadan çıkıp erişkin hale gelmeleri yaklaşık 4-6 hafta içerisinde meydana gelir. Evcil hayvanlardan kan emen bitlerde hastalıkların naklinde rol alırlar. Bitlerin etkileri genelde yoğunluklarıyla alakalıdır. Yoğun bit enfeksiyonuna maruz kalan hayvanlarda deride kaşıntı, tüylerde dağınıklık , tüylerin dökülmesi görülür. Sonuç olarak ağırlık kaybı ve anemi görülür.

Derideki kaşıntıya bağlı olarak hayvanlar vücutlarını sert cisimlere sürtme eğilimi gösterip sinirli davranışlar sergilerler. Kan emen bitler özellikle genç hayvanlarda bit yoğunluğuna bağlı olarak ölümlere sebep olabilir.

Sığır ve koyunlarda bitler sonbaharın sonu, kış ve ilkbahar başında artarken , havaların ısınmasıyla azalır. Kış aylarında kapalı alanlarda sağlıksız koşullar bitlerin üremesine olanak sağlar. Bitler diğer hayvanlara oranla en fazla sığırlarda görülür. Yoğun bit bulunan sığırlarda verim kaybı, ağırlık kayı ve halsizlik görülebilir. Kıllar birbirine yapışır ve renk değişir. Deri ve dericilik sektöründe büyük kayıplara neden olurlar.

Yoğun bit enfeksiyonu solunum sistemi problemi, yavru atma ve ölüme sebep olabilir. Enfekte buzağılarda ağızla kaşınma sonucu sindirim sisteminde kıl yumakları oluşmakta ve tıkanıklıklar meydana gelmektedir.

Koyun sürülerinde ise bireyler arasındaki yakın temas sebebi ile bit enfestasyonu büyük problemlere sebep olur. Şiddetli enfestasyonlarda yün dağınık bir hal alır ve sarı lekeler oluşur. Koyunlarda kırkımı takiben bitlerin oranı %50 azalır. Bitler daha zayıf ve bakımsız hayvanları tercih ederler. Besili sığırların bağışıklık ve proteinlerce zengin bir kan yapısı olması bit yoğunluğunun az görülmesi yada hiç görülmemesine sebep olur.

Sığır Bitleri Nelerdir ?

Bovicola bovis : Başın üst kısmı, alın, boyun, omuzlar, baldırlara

Linognathus vituli ve Solenopotes capillatus : baş, boyun, gerdan

Haematopinus eurysternus : kulaklar, göz be burun etrafını tercih eder.

Koyun - Keçi Bitleri Nelerdir ?

Linognathus ovillus : yüzde ve kulaklarda bulunur. Daha çok tüylerin kısa olduğu yerleri tercih eder ve yüz biti olarak geçer.

Linognathus pedalis: Ayaka biti olarak bilinir ve topallık nedenidir.

Linognathus stenopsis : Keçilerin sırtında yaşamaktadır ve yüksek bir riske sahiptir.

Melophaginus Ovinus : Yapağı bitidir.

Tedavi Nasıldır ?

Genellikle avermectin , cypermethrin, pyrethroid, flumetrin gibi ilaçlar kullanılmaktadır. Tedaviden önce hayvanların kırkım yapılması çok önemlidir. Uygulamaların 20 gün ara ile iki kez uygulanması daha uzun bir koruyuculuk sağlamaktadır. Tedavi için lütfen Veteriner Hekiminize başvurunuz.

Koruma ve Kontrol nasıldır ?

• Ağır enfeksiyonlarda , duyarlı hayvanların sürüden ayrılıp kesime sevk edilmesi gerekir.
• Kış aylarında tüm sürünün yada bit görülen hayvanların tedavisinde çeşitli yollar kullanılabilir.
• Yazın da sığırlarda bit görüldüğü için insektisit içeren kulak küpeleri kullanılabilmektedir.
• Barınak şartlarının düzeltilmesi, hijyen ve iyi bakım- besleme sağlanması, hayvanların besinlerine B2 vitamini eklenmeli ve özellikle güneş ışığından en yüksek oranda yararlanma korunmada etkilidir.