Mısır silajı uzun yıllardır geviş getiren (koyun, keçi, sığır) hayvanların beslemesinde kullanılan, ekonomik, besleyici ve lezzetli bir üründür. Silajı yapılan ürünün getirisi olduğu gibi, yapım ve siloloma zamanında yapılan yanlışlar sebebiyle hayvan sağlığına büyük zararlarda yaşatabilir, bu yüzden silaj yapımının her aşaması kontrollü ve bilinçli olarak yapılmalıdır. Rastgele ve yanlış yapılan uygulamalarının bir yıl boyunca yedirilecek olan silajın bozulmasına ve kullanım dışı kalmasına sebep olacağı unutulmamalıdır.

Mısır silajı orta dereceli sindirilebilir enerji içeriğine sahip lezzetli bir üründür. Fakat içerdiği enerjiye nazaran düşük protein içerine sahip olan bir kaba yemdir. Kuru maddesinde %6-9 ham protein, %65-75 toplam sindirilebilir besin maddesi, %0.33 kalsiyum ve %0.2 fosfor mevcuttur. Mısır silajının kuru madde oranın ise %32-35 arası olması istenir.

Silaj yapımın avantajları

1.Suca zengin kaba yemlerin yetişmediği dönemlerde hayvanların suca zengin kaba yem gereksinimlerini karşılar.

2. İklim koşullarının yeşil otların kurutulmasına olanak tanımadığı bölgelerde silolama, yani yeşil yemlerden silaj hazırlama en uygun saklama yöntemidir.

3. Suca zengin yemlerin her türlü iklim koşullarında saklanmasına imkan sağlar.

4. Yeşil otları kurutarak saklamaya göre silaj yaparak saklamada yemlerin besin madde kaybı daha az olur, yani yeşil yemler besin madde içerikleri açısından fazla bir kayba uğramadan uzun süre saklanabilirler.

5. Silaj, hayvanların hoşlanacağı koku, tat ve yumuşaklığa sahip olması nedeniyle hayvanlar tarafından sevilerek tüketilir ve hayvanların iştahlarını açar.

6. Silolanacak yem içine karışmış yabancı ot silolama ile hayvanlara zararsız hale gelir, toksik etkili bazı bitkiler, fermantasyon nedeniyle bu etkilerini yitirirler ve daha kaliteli ve sindirilebilirliği daha yüksek kaba yem elde edilir. 

7. Kurutma işlemiyle saklamaya göre silolayarak saklama, çiftlik içinde daha kolay, küçük hacim ve mekanlarda depolama imkanı sağlar. Örneğin bir ton kuru ot depolamak için 14m3 alan gerekirken, aynı miktar silajı depolamak için 1.5-2m3 alan yeterlidir.

8. Silolama, silo kapları açılmadığı sürece suca zengin yemlerin dış çevre koşullarından etkilenmeden ve bozulmadan 2-3 yıl gibi uzun süre ile saklanmasına imkan sağlar.

9. Silolanacak yemler erken biçileceği için işletme ekim alanlarının daha rasyonel kullanımına imkan sağlar.

10. Yem maliyeti açısından kuru madde bazında kuruotlara göre çok daha ucuz kaba yem teminine imkan sağlar.

11. İleri düzeyde mekanizasyona imkan tanıdığı için işçilik giderlerinde azaltır ve böylece işletme ekonomisini olumlu yönde etkiler.

Mısır Silajı Hasadı Ne Zaman ve Ne Şekilde Olmalıdır?

Mısır silajı için istenen kuru madde oranı % 32-35  arası olması istenmektedir. Bu oranı yakalamak için mısır silajını tarlada ne zaman hasat edileceğini tayin etmek çok önemlidir.

1.       Mısır olgunlaştıkça süt çizgisi mısırın dış kısmından içine doğru ilerler yani süt olumunda olan mısırın dış yüzeyi beyazdan sarıya döner bu kısmın sınırına süt çizgisi olarak adlandırılır. Bu çizginin en az orta kısma gelmesi hatta ortayı geçip 2/3 kısmının sararması istenmektedir.

2.       Koçanda ki süt çizgisi ideal olan mısırın sulama ile ilgili problemi yoksa, mısırın alttan iki yaprağının kurumuş olduğu görülmektedir.

3.       Mısır koçanından örnek almak için tarlanın mutlaka iç kısımlarından ve birden fazla olacak şekilde örnek bakmak gerekmektedir. Özellikle salma sulama yapılan tarlalarda mısırın gelişme zamanı değiştiği görülmektedir.

Mısır Silajının Partikül Boyut, Tane Patlatması ve Nişaşta Oranı

Mısır silajı günlük olarak özellikle sağmal inek rasyonlarının yaklaşık olarak %50 sini oluşturan, önemli bir hammaddedir. Bu yüzden tanesinin formu, partikül boyutu ve nişaşta oranı bizler için çok önemlidir.

Önceki yıllarda mısır tanesinin silaj yapımı sırasında tanesini patlamadan diri olarak çıktığını görmekteydik. Bu şekilde hasar görmeden bütün olan mısır taneleri özellikle ineklerin işkembe ve diğer sindirim sistemi organlarında sindirilmeden dışkıyla bütün çıktığını görürüz. Bu şekilde çıkan mısır taneleri hayvanlardan tarafından tam olarak yararlanılamadan dışkıyla birlikte atılmaktadır. Mısır silajı yapılırken mutlaka silaj yapan makinenin taneyi ezen veya parçalayan modelleri kullanmamız gerekmektedir.

Bu bölümde ki diğer önemli konu ise mısır silajının nişasta oranıdır. Ülkemizde ortalama nişasta oranlarının kuru madde de %22-35 oranında değişmektedir. Kaliteli bir silajının nişasta oranının ise mutlaka %28 den fazla olması istenir. Mısır silajının nişasta oranı mısırın cinsine, mısırdaki tane oranına özelliklede yerden ne kadar yüksekten biçilidiğine bağlı olarak değişir. Ülkemizde maalesef mısırlar yere çok yakın şekilde biçilerek silajın nişasta oranını azaltmakta ayrıca sindirimi zor olan sap kısımın miktarı artmaktadır.  Bu yüzden mısırları 20-25 cm den daha yüksek biçerek nişasta ve sindirilebilir madde oranını artırmış olacağız. Bununla birlikte topraktan gelecek toksin miktarını en aza indirmiş ve hayvan leşlerinden kaynaklanan botilismus hastalığı riskinide azaltmış olacağız.

Mısır silajının partikül boyutu ise işkembe sağlığı ve süt yağına etkisi açısından önem arz etmektedir. Mısır silajının ortalama partikül boyutunun 1.5 cm’den daha fazla olması gerekmektedir. Maksimum partikül boyutu ise sıra bağımsız kendi yürür makinalarda tane patlatma olması şartıyla 2.2 cm olmalıdır.  İdeal boyutun ise 1.7-2 cm arası ayarlanması yeterli olacaktır.

Mısır slajı silolalara kapatılırken nelere dikkat edilmelidir.

Mısır silajı birçok şekilde silo edilebilir. Ülkemizde özellikle toprak üstüne ve silaj çukurlarına gömülüp kapanmaktadır.Burada dikkat edilecek husus silaj zeminin % 2 öne doğru eğimli olmasıdır.

Silaj gömülürken toprak zeminli silolarda mutlaka alt yüzeye naylon veya branda serilmeli gerekirse alt zemin mikroorganizma üremesini engellemek için uygun asit solüsyonları veya tuz serpilmelidir.

Silaj yapımında kullanılan veya yapılan tüm çalışmaların prensibi silajın içindeki oksijen miktarını en aza indirmek ve olgun mısırın sahip olduğu 6 seviyesindeki pH’ı 3.5-4.2 seviyesine indirmektir. Bu işlemler aşağıdaki gibi sıralanır.

1.       Silaj mutlaka çok iyi şekilde sıkıştırılmalıdır. İyi şıkışan silajın içinde oksijen miktarı minumum seviyededir. Silajın olgunlaşıp açıldığında elimizle silajı alma şanşımız olmayacak şekilde sıkı olmalıdır. Bu iyi sıkışmız silajı gösterir. Mısır silajları imkanlar dahilinde mümkün oluğunca ağır iş makinaları ile çiğnenmelidir. İş makinası ağırlığının 5 ton ve üzerinde olması daha iyi bir sıkıştırma için gereklidir.

2.       Silaj içine, silaj inokulantları ilave edilmelidir. Bu ilave edilen inokulant yararlı bakteriler içermekte ve bu bakteriler silaj içinde ki oksijeni tüketip, pH miktarını hızlı azaltarak silajın fermantasyonuna katkı sağlar.  Ayrıca maya ve mantar organizmalarının üremesini önlerler.

3.       Silajın üstü kapanırken mutlaka oksijen bariyeri özelliği taşıyan ince film tarzındaki örtülerle kaplanmalıdır. Bunun üstüne 2. Bir silaj örtüsü çekilmelidir.

4.       Silajın en üstüne  zararlı bakteri, maya ve mantar üremesini engelleyecek özel asit solüsyonları veya tuz serpilmelidir. Burada dikkat edilecek husus tuzun silajın içine değil üstüne serpilecek olmasıdır.

5.       Silaj ile silaj örtüsü arasında hava girmesine engel olmak için silaj örtüsü üstüne teker, kum torbası gibi malzemeler konulmalıdır.

6.       Mısır silajını silolamak ve örtme işlemi 2 gün içinde bitirilmelidir.

7.       İyi bir silaj fermantasyonu için 40-60 gün geçmesi beklenir. Bu sürenin tamamlanmasından sonra fermantasyon işleminin son zamanlarına gelinir ve mısır sap, yaprak ve tane kısmının sindirilebilirlik oranı maksimum seviyeye çıkmaktadır. Bu yüzden kaba yem depolama işlemi yapılırken yeni silonun mutlaka bu süreyi doldurması için 1 sene önce ki silaj miktarının ayarlanması gerekir.

8.       40-60 günü doldurulup açılan silajlar mutlaka pasta dilimi şeklinde tüm yüzeyi kapsayacak düzeyde günlük olarak alınmalıdır. Bu yüzden siloların kapasite genişlik ve yüksekliğini günlük alacak şekilde planlamalısınız. Aynı gün alınmamış silaj kısmı 48 saatin sonunda toksin madde miktarının ve silaj ısısının artığı görülmektedir.

Bereketli ve Güzel Günler Sizlerin Olsun.