Myiasis Nedir?

Myiasis, bazı sinek larvalarının omurgalı hayvanlar ve insan gibi konakların canlı veya ölü dokuları ile beslenmesi sonucu meydana gelen bir hastalıktır. Bu sinek larvaları tutundukları dokuda salgıladıkları enzim ve irritasyon sonucu myiasisi oluştururlar.

Bu hastalık hayvanlarda birçok klinik belirti ve ekonomik olarak zarara yol açmaktadır. Hayvanlarda kilo kaybı, iştahsızlık, verim kaybı, deri ve et kalitesinde azalma, ikincil bir enfeksiyona karşı zemin oluşturma gibi birçok problemi de beraberinde getirir. Koyunlar ise diğer hayvanlara göre myiasise çok daha hassastır.

Myiasisin Türkiye’de ve Dünya’da Yayılımı Nasıldır? Hangi mevsimlerde daha yaygın görülür?

Myiasise sebep olan sinek türleri özellikle tropik ve subtropik iklimlerde görülmektedir. Genellikle kuru ve sıcak iklimleri seven bu sinekler ilkbahar sonu ile yaz başlangıcında ortaya çıkmaktadırlar ve yaz ortasında sayıları en yüksek seviyeye ulaşır. Türkiye’ de ise myiasis, en fazla yaz aylarında ve sonbahar aylarında görülmektedir.

Myiasisin ülkemizde farklı coğrafik alanlara yayılım gösterdiği yapılan çalışmalarla ortaya koyulmuştur. Dünyada yayılımı ise oldukça fazladır ve önemli bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır. Yapılan araştırmalar doğrultusunda myiasisin yıllık milyonlarca dolar ekonomik kayıplara neden olduğu ortaya konulmuştur.

Koyun ve Keçilerde Myiasisi Oluşturan Etkenler Nelerdir?

Koyun ve keçilerde myiasise neden olan sinek türleri Calliphoridae, Sarcophagidae ve Oestridae ailelerinde yer almaktadır.

Calliphoridae ailesinde ki türler genelde yara myiasisine neden olurlar. Bu ailede bulunan sinekler orta büyüklükte, metalik mavi, yeşil veya kırmızı renktedir. Calliphoridae ailesinde bulunan Lucilia ve Calliphora türleri hayvan leşi ve kokuşmuş maddeler üzerinde gelişmektedirler. Özellikle Lucilia grubu içerisinden bulunan Lucilia sericata koyunlarda yara kurtlanmasının başlıca sebebi olarak bilinmektedir.

Sarcophagidae ailesinde bulunan sinek türleri oksijensiz ortamda oluşan myiasisin etkenleridir. Bu ailede Wohlfahrtia magnifica isimli tür çok önemlidir. Koyunlarda %0,7-%95 arasında görülme oranına sahiptir. Özellikle ülkemizde Elazığ bölgesinde koyunlardaki myiasis vakalarının %98’i bu tür kaynaklıdır. Aynı zamanda Türkiye’nin her bölgesinde bu etkene rastlanmıştır.

Oestridae ailesi içerisinde bulunan Oestrus ovis sineği burun ve burun yollarına yerleşen myiasisin başlıca etkenidir ve koyunlar arasında çok önemli bir türdür. Bu sineklerin başları sarı kahverengidir ve gözleri oldukça küçüktür. Bu sinekler kurt şeklindeki larvalarını kuru ve sıcak günlerde hayvanların burun kenarlarına veya göz kenarlarına bırakarak enfeksiyonun başlamasına neden olurlar.

Myiasisin Klinik Belirtileri Nelerdir?

Oestrus ovis kaynaklı oluşan enfeksiyonlarda başlıca klinik belirtiler:

• Larvaların gelişim aşamalarına göre öncelikle solunum güçlüğü gözlenir.

• Solunum güçlüğünün yanında tıksırık, kanlı burun akıntısı da gözlemlenir.

• Hayvanlar burunlarını genellikle sabit bir yere sürterler.

• Yoğun enfeksiyon durumlarında kendi etrafında dönmeye sebep olurlar.

• Başın sağa sola sallanması ve diş gıcırdatma gibi sinirsel semptomlara da rastlanır.

Diğer sinek türlerinin yol açtığı yara myaisisinin başlıca klinik bulguları:

• Bu enfeksiyonu oluşturan sinekler genellikle açık yaraları tercih ederler. Açık yara dışında bazen ağız, burun, anüs, vagina gibi doğal deliklere de larva bırakarak organlarda da enfeksiyona sebep olurlar.

• Yaralar kolay kolay iyileşmez.

• Bu sineklerin larvaları o dokunun kurtlanmasına çürümesine neden olur.

• İştahsızlık, halsizlik, verim kaybı ve sürünün gerisinde kalma gibi belirtiler gözlemlenir.

• İkincil enfeksiyonlara açık hale gelen yaralarda sulanma koku ve çürümüş alanlar gözlenir.

• Nadiren de olsa dönme de görülebilir.

• Şok ve zehirlenme nedeniyle ölümler bile görülebilir.

Myiasisin Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Teşhis noktasında klinik belirtiler kısmen yeterli olmaktadır. Özellikle ilkbahar ve kış aylarında koyunların sürekli tıksırması, burundan kanlı akıntı gelmesi myiasisi akla getirir. Yaz aylarında iyileşmeyen yaralar ve deride oluşan çürümeler yara myiasisinin göstergesidir. Keçilerde deride açık ya da kapalı şişlikler de myiasisin teşhisinde yardımcı olmaktadır.

Myiasisin Tedavi ve Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Öncelikle yukarıda belirtilmiş herhangi bir semptom görüldüğünde mutlaka veteriner hekime başvurulmalıdır. Bu hastalıkta tedavi yerine korunma çok daha fazla önem arz etmektedir. Korunma yöntemleri tedaviye göre çok daha kolay ve ucuz olacaktır.

Korunma yöntemleri:

• İlk olarak mutlaka sinek mücadelesi yapılmalıdır. Bu noktada sineklerin gelişimlerini sürdürebilecekleri çöplerin kaldırılması, hayvan leşlerini yok edilmesi ve hayvanlardaki açık yaraların tedavisi çok önemlidir.

• Yara içerisinde bulunan kurtçukların pens yardımı ile temizlenmesi ve yaraların antiseptik solüsyonlarla yıkanması gerekmektedir.

• Çiftlikteki hayvanların böceklere karşı düzenli aralıklarla ilaçlanması gerekmektedir.

• Hayvanların düzenli olarak kırkılması, temiz tutulması ve deride oluşan yaraların zamanında tedavi edilmesi gerekmektedir.

• Sineklerin etkin olduğu öğle zamanlarında hayvanların meraya çıkarılmaması ve kapalı ahırda tutulması korumaya yardımcı olur.

• Özellikle yaz sonu sonbahar başında koyun ve keçilerin paraziter ilaçlamalarının yapılması hastalık etkisini göstermeden hayvanların bu parazitlerden arınmasına yardımcı olur.