Sağılır bir ineğin ne kadar ve ne ölçüde beslememiz gerektiğine 4 ana başlık da değineceğiz.

1-İnek günde ne kadar tüketir?

2-Rasyon protein oranı ne olmalıdır?

3-Rasyon enerji düzeyi ne olmalıdır?

4-Yemlerin verilme şekli ve sıklığı nasıl olmalıdır?

1. Bir inek günde ne kadar yem tüketir?

İneklerin tüketebildikleri her türlü ürüne bizler yem diyoruz. Yemler basit olarak kaba ve konsantre (tane) yemler olarak ikiye ayrılır. Kaba yemler saman, yonca, yulaf, mısır silajı, vb. tane yemler ise mısır, arpa, soya küspesi, buğday, pamuk tohumu küspesi, kanola küspesi, fabrika yemi vb. olarak bilinir. Bir ineğin tahmini olarak günlük yem tüketimi kuru madde üstünden hesaplanarak bulunur. Bir yemin kuru maddesi su miktarı çıkarıldıktan sonra kalan kısımdır. Örnek verecek olursak 1 kg yoncanın % 10'u sudur buda kuru maddesinin % 90 olduğu anlamına gelir. 1kg mısır silajının ise yaklaşık % 70i su , % 30 ise kuru madde olduğunu söyleyebiliriz  bu hesapla;

600kg canlı ağırlığındaki ve 25 lt süt verimi olan holstein ırkı bir ineğinin günlük kuru madde ihtiyacı canlı ağırlığının% 2si ve her 1 lt süt verimi içinde 300 gr kuru madde ihtiyacının toplamı olacak şekilde hesaplanır.

Böyle bir hesapla:

600x0.02 = 12kg

25x300 = 7500gr// 12+7.5 = 19.5

toplam ihtiyaç olan Kuru Madde 19.5kg olarak hesaplanır.

Bu 19.5 kg KM'nin en az % 45i kaba yemlerden (mısır slaj, yonca, buğday samanı, yulaf vb.) diğer kısım ise tane yemlerden (arpa, mısır, soya küspesi, pamuk tohumu küspesi, fabrika yemi) karşılanır.

2. Rasyon protein oranı  nasıl hesaplanmalı?

Bir ineğin yaşamını devam ettirmesi , süt vermesi aynı zaman da gebe ise karnında yavrusunu besleyebilmesi için günde alması gereken azami miktarda protein ihtiyacı vardır.

Bu ihtiyaç hesaplanırken yine aynı şekilde ineğin süt verimini bilmeli ve ona göre hesap yapmamız gerekmektedir.

Bir ineğin yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmesi için gerekli olan günlük protein miktarı 525gr ve 1 lt süt için gerekli protein ise 85-90 gr şeklinde hesaplanır. (Simental, montofon, jersey gibi süt proteini miktarı fazla olan ırklar için 1 lt süt 88-90 gr Holstein ırkı için ise 85 gr şeklindedir.)

650 kg CA ve 20 lt süt verimi olan simental ineğin günlük protein ihtiyacı:

525 gr günlük yaşamsal faaliyetler,

20x88 = 1760 gr süt verimi için ihtiyaç olan,

1760 + 525 = 2285 gr en az olacak şekilde hesaplanır.

Bu hesapların toplamını yapmak için elimizdeki hammaddelerin analiz değerlerini bilmemiz gerekmektedir. Mesela 18 proteinli bir yoncanın 1kg'ın da 180 gr proteini varken aynı yoncanın 14 protein olanında 140 gr olacaktır. Bu da günde 5 kg yonca tüketen bir inek de 180-140= 40 gr protein farkı

40x5 = 200 gr bu da yaklaşık olarak 2.2 lt süte eşdeğer protein kaybına yol açar.

3. Rasyon enerji düzeyi

Bir ineğin günlük yaşamsal faaliyetleri için gerekli olan enerji ihtiyacı 10 megakalori her 1 lt süt için gerekli olan ise 0.7 megakalori olarak hesaplanır. Bu hesaplamalar yapılırken sağmal inekleri için yem hammaddelerinin kuru madde üstünden Net enerji laktasyon (NEL) değerlerinin bilinmesi gerekmektedir .

625 kg canlı ağırlığında ki 30 litre verimi olan montofon süt cinsi süt ineğimizin günlük enerji ihtiyacı hesaplayacak olursak

10 Mcal günlük yaşamsal faaliyetleri için gerekli olan

0.7x30 = 21 Mcal süt verimi için 

Toplamda da 21 + 10 = 31 Mcal günlük enerji ihtiyacı gereklidir.

 Ayrıca eklemek gerekirse yeni doğum yapmış ve doğum yapalı 60 güne kadar olan ineklerimizin bu hesaplama üstünden toplamda% 8-10 daha fazla enerji ihtiyacının olduğu bilinmeli ve hesaplamalar yapılırken bu fark eklenerek ineklerin rasyonlarının hazırlanması gerekmektedir.

4. Yemlerin verilme şekli ve sıklığı nasıl olmalıdır?

Sağmal inekler için bilinmesi gereken en önemli kural bir seferde bir ineğe en fazla 4 kg konsantre tane yemler (arpa, mısır, soya küspesi, fabrika yemi vb.) verilmelidir. Bu miktardan fazlasını vermemiz ineğin işkembesinin asitlik değerlerinin yükselmesine buda ineğinizin daha az yemden yararlanmasına sebep olur ayrıca ilerleyen dönemlerde topallığa, karaciğer apselerine ve verim kayıplarına yol açar. Bu olayın önüne geçebilmek için mutlaka sağmal ineklerinizin yemlerini karma makinasın da eşit ve homojen şekilde, parça büyüklüğünü ise ideal ölçülerde ayarlayarak vermeniz gerekir.

Yem karma makinası olmayan çiftçilerimiz için ise günlük toplam 8 kg ve üstü konsantre tane yem yemesi gereken işletmeler için bu miktarı 3 öğün olacak şekilde vermesi ineklerinin sağlığı açısından önem arz etmektedir. Önemli olan diğer konu ise ineklere doğada nasıl ise çiftlik ve ahırlarda da aynı şekilde bakmanız gerektiğidir.

Bir inek çayırda gün boyu otlayarak ve geviş getirerek rahat bir şekilde hayatını devam ettirir. Bizde aynı konforu sağlamamız için ineklerin önlerini gün boyu rahat ulaşacağı yemleri (kaba ve konsantre yemler) vermemiz gerekmektedir. Bu bilginin ışığında sağmal inekleri en az 20-22 saat önleri dolu olacak şekilde beslemeniz gerektiğidir.

İlk konu başlığımız olan bir ineğin günde ne kadar tükettiğini doğru hesaplarsak ineklerinizin önlerinde gün boyu yem kaldığını ve günün sonunda bu yemin bittiğini göreceksiniz. Ayrıca bir ineğin işkembe sağlığı için günlük olarak yemlerine 80-200 gr sodyum bikarbonat (yemek sodası) ve 50-120 gr magnezyum oksit eklenmelidir.