1. Home
  2. Agriculture & Livestock
  3. Livestock Care
  4. How-tos
  5. Sığırlarda Ayak ve Tırnak Bakımı

Sığırlarda Ayak ve Tırnak Bakımı

Sığırlarda tırnak bakımı hem sağlıkları hemde verimlilik açısından çok önemlidir. Düzenli bakım ve uygun koşullar sağlanmadığı takdirde ekonomik kayıplara neden olabilir.
Tırnak bozukluklarının yol açtığı ekonomik kayıplar şöyle özetlenebilir:

  • Yemden yararlanmada azalma
  • Vücut ağırlığında azalma
  • Laktasyon süresi ve miktarının azalması
  • Süt veriminde azalma
  • Döl verimi düşüklüğüne bağlı olarak sığırların erkenden damızlıktan ayrılması
  • Zamansız hayvan ölümleri
 Bunlara bağlı olarak tedavi ve ilaç giderleri de ek bir masraf meydana getirmekte ve işletme giderlerini arttırmaktadır.

Tırnak bakımında amaç, vücut ağırlığından kaynaklanan basıncı dört ayağa eşit olarak dağıtmaktadır.
Tırnak tabanı dengeli ve eğimsiz ise yük ayaklara dolayısıyla tırnaklara da eşit dağılır. Sağlıklı bir tırnak ayda 5 ile 13 mm uzar uzaması beslenme düzeni, ahır şartları,genetik,çevresel etkenler,ahır hijyeni,yönetim,ineklerin yatma oranına göre değişiklik göstermektedir.

Nem oranı % 15 ‘ in altına düştüğünde ; boynuzsu tırnak iç bölgesindeki canlı tırnak dokusunu sıkıştırır ve bunun sonucunda tırnağın dış bölgesinde çatlamalar gözlenir.Nem oranı % 30 ‘ un üstüne çıktığında ise tırnak tabanında aşırı yumuşamalar ve biçimsiz tırnak uzamaları şekillenir.

Nem yapısının değişme nedenleri: Asidik rasyonlar, ıslak ve nemli ahır zemini

Tırnağın nem yapısını korumak için alınabilecek başlıca önemler nelerdir?

Ahır zemininde kuru ve temiz ve yumuşak olmalı. Ahır içinde kullanılan ve bulunan sıvı ve sularının tahliyesi, sık ve verimli olmalı. 
Sıyırıcı sistemleri varsa günde en az 8 kez temizlenmeli.  Havalandırma fan sistemleri ile kuru bir ahır ortamı sağlanmalı.
Kış mevsiminde ahır zeminindeki dışkının donmasını engellenmesi gereklidir. Buz tırnağın yapısındaki azotun çözülmesine neden olarak tırnağın hızlıca yumuşamasına neden olur.

Ayak ve tırnak hastalıklarının nedenleri nelerdir?


Doğal yaşam ortamı çayır ve meralar olan sığırların, yoğun yetiştirme programları gereği yaşamlarının büyük kısmını beton zeminler üzerinde geçirmeye zorlanmasının topallık ve ayak problemlerinin başta gelen nedeni olduğu ileri sürülebilir.
Ayak ve tırnak problemleri ile topallıklar genetik (kalıtsal) ve çevresel (dış etkilerle oluşan) birçok etmenin ayrı ayrı veya birlikte etkisi sonucu ortaya çıkabilir.
Bunların başında:
  • Doğuştan olan bazı tırnak bozuklukları.
  • Bozuk, aşındırıcı ve kaygan beton zeminlerde yürüme ve uzun süreli ayakta durma.
  • Islak, nemli ve pis zemin.
  • Stres.
  • Dengesiz beslenme.
  • Hayvanların uzun süre ayakta kalması, yeterince yatıp dinlenememesi.
  • Rasyonda kaba-kesif yem oranının (60/40 veya 50/50) bozulması ve yoğun yem ağırlıklı yemlerle aşırı besleme.
  • Hayvanın yaşı ve vücut yapısı.
  • Doğum sırasındaki hormonel bazı değişikliklerin neden olduğu yan etkiler.
  • Tüm vücut sistemini etkileyen (sistemik) bazı hastalıklar.
  • Travmalar ve darbeler.
  • Düzenli tırnak bakımı yapılmaması.
  • Hatalı tırnak kesimi. 

Ayak ve tırnak hastalıklarına karşı alınabilecek önlemler nelerdir?

  • Ayak enfeksiyonu yaşayan hayvanları ayrı bir padokta gruplayarak enfeksiyonun yayılmasının önüne geçilmeli.
  • Hasta grubu sağımhaneye son grup olarak getirilmeli ve geçtiği yerler dezenfekte edilmeli.
  • Yatak üzerinde ve içinde idrar ve dışkı birikmemeli
  • Hasta grubun rasyonuna ek olarak vitamin ve mineral takviyesi yapılmalı (bakır,kobalt,çinko) 

Barınak ve zemin yapımı:
Zemin kuru, temiz ve yumuşak olmalıdır. Havalandırma Fan sistemleri ile kuru bir ahır ortamı sağlanmalı ahır bölmelerinin mümkün olduğunca bir örnek yapıda olmasına dikkat edilmelidir. 

Ayak banyosu: 
Süt sığırcılığı yapan çiftliklerde düzenli olarak ayak banyosu yapılması zorunludur. Zeminde oluşan  bakteriyel  odaklar sürekli dışkıyla müdahale içinde kalan tırnaklar, ıslak zemin, çamurlu ahırlar, nem oranı yüksek ahır şartları tırnak üstü yumuşak dokuda ve tırnak arası yumuşak dokuda bakteriyel hastalıklara sebep olmaktadır.
Bu gibi etkenler yüzünden sürekli bir şekilde haftalık-aylık periyotlar oluşturarak düzenli bir şekilde ayak banyosu oluşturulup inekler tırnak havuzundan geçirilmelidir. 

Düzenli ve dengeli besleme ve yemleme programı uygulamak:
Süt sığırı için hazırlanan rasyon anahtar bir role sahip olup yüksek oranda kesif yem ve düşük oranda kaba yem içeren bir rasyonla besleme koşullarında, özellikle laktasyonun ilk dönemlerinde olan süt ineklerinde asidozis (arpalama, şişme) sonucu laminitise (tırnakla derinin birleşim yeri iltihapları) sebep olacaktır. Aynı şekilde şap hastalığı sonucunda da laminitis görülmektedir

Düzenli tırnak bakımı: Yılda en az iki kez tırnak bakımı yapılmalı ve kuruya çıkmadan önce de inekler tırnak kontrolünden geçirilmelidir. Tırnak uzaması özellikle bahar aylarında maksimum olup bu dönemde daha dikkatli olunması ayak sağlığı konusunda başarıyı artırır.

Ayak hastalıkları sorunlarında vakit kaybetmeden veteriner hekim değerlendirmesini yapıp gerekli etkili tedaviye başlamalıdır.

Etkili mücadele ve tedavi istenilen başarılı sonucun ön koşuludur.





Written by

Miray CIKMAN
Editor
All Articles
BreedsMore
IllnessesMore
Farmow App
Forage cropsMore
Use of the information/advice in this guide is at your own risk. The Farmow and its employees do not warrant or make any representation regarding the use, or results of the use, of the information contained herein as regards to its correctness, accuracy, reliability, currency or otherwise. The entire risk of the implementation of the information/ advice which has been provided to you is assumed by you. All liability or responsibility to any person using the information/advice is expressly disclaimed by the Farmow and its employees.