Sığırlarda Meme Bakımı

Birbiri ile bağlantısı olmayan 4 ayrı meme bezi bir araya gelerek memeyi oluşturmaktadır. Her bir meme bezinde bir meme başı ve meme başı kanalı bulunmaktadır. Meme yapısına yandan bakıldığında orta uzunlukta ve karın duvarına sıkıca bağlanmış, memenin arkadaki bağlantısı yüksek ve geniş, sağ ve sol meme lobları simetrik bir şekilde olması gerekmektedir.

Sığırlarda 4 meme başının dışında gelişmemiş meme başları da bulanabilmektedir. Gelişmemiş meme başlarında mikroorganizma girişi olmaması istenmesi halinde bu meme başlarına cerrahi bir müdahale yapılmaktadır. Uygulama zamanı 1-6 aylık yaştaki dönemdir. Uygulamada steril bir makas kullanılmalı ve kanama kontrol altına alınmalıdır.

Sağım Nasıl olmalıdır? Nelere Dikkat Edilmelidir?

Süt sığırlarında genellikle 12 saatte bir günde iki kere olacak şekilde sağım yapılmalıdır. Ancak fazla süt verimi olan veya meme başındaki gevşeklikten kaynaklan bir süt akıtma durumu var ise bu sağım günde 3 ya da 4’e çıkarılabilir. Sağımda elle sağım yöntemi veya makinalı sağım yöntemini kullanabilirsiniz.

Sağıma başlamadan önce sağımı yapacak kişinin ellerini dezenfektan etmesi, sağım yapılacak kovanın içi uygun bir antiseptik ile temizlenmelidir. İneğin memesi ve meme başları ılık su ile yıkanmalı ve tercihen kağıt havlu ile kurulanmalıdır ( Her bir hayvan için ayrı ayrı kağıt havlu). Etkin bir meme temizliği için meme üzerinde ve çevresindeki kıllar düzenli olarak kırkılmalıdır.

Her sağımdan önce, sütün bir kap veya strip kap yöntemiyle denetlenmesi, iki sağım arasında oluşabilecek mastitislerin ortaya çıkartılmasında yardımcı olur. İşletmelerin gelirleri el veriyor ise memeyi bütünüyle örten antibiyotikli spreyler, meme mühürlenmesi (Uygun ölçeklerde antibiyotik, sulfonamid ve vazelin karışımının meme başına sürülmesi) veya sağım sonrasında meme başlarına uygun bir antibiyotiğin sürülmesi mastitisin önlemesinde kullanılan yöntemler arasındadır. Lütfen bu uygulamaları uzman kişilere danışmadan yapmayınız.

Elle Sağımda Dikkat Edilecek Hususlar

Elle sağımda 3 yöntem bulunmaktadır. Bunlar; avuç içi sağım, baş parmağı içe bükerek sağım, baş ve işaret parmakları arasındaki sağım. Bunlardan en uygun sağım yöntemi ise baş ve işaret parmağı ile sağımdır.

Baş ve işaret parmağı ile sağımda; meme başı dip kısmından sıkılarak ve diğer parmaklarda yukarıdan aşağıya doğru birbiri ardında avuç içine doğru basınç uygulayarak sütün sağılmasına yardımcı olmaktadır. Daha sonra baş ve işaret parmağı gevşetilerek sütün süt kanalına dolmasına olanak sağlayıp bu olay süt sağımı devam edene kadar sürmeli ve süt kalıntısının kalıp kalmadığı kontrol edilerek sağım bitirilmelidir. Sağımı yapılan hayvan asla ürkütülmemelidir. Ürkütülen hayvan sütün indirilmesini durur. Memede kalan süt, mikroorganizmaların çoğalmasına olanak sağlayarak hayvanlarda mastitise yol açar.

Makine ile Sağımda Dikkat Edilecek Hususlar

Daha çok büyük işletmelerde iş gücünden kazanmak amacıyla kullanılan sistemdir. Sağım makinası işletmeye uygun bir şekilde planlanıp kurulmalıdır. Sağım sırasında inek normal bir duruş sergilemeli ve makine memeye süt akışının sağlandığından emin olduktan sonra takılmalıdır. Makinalı sağım ile süt 3-5 dakika içerisinde yapılabilir. Mastitisli inekler ayrı bir ünitede veya en son sağılmasına dikkat edilmelidir. Sütün tamamının memeden alınmasına özen gösterilmelidir. Süt akışı durur durmaz sağım başlıkları memeden çıkarılmalıdır. Sağım sonunda meme başlıkları antiseptik suya daldırılmalı, tüm ekipmanlar yıkanıp dezenfekte edilmelidir.

Sağım Sistemlerinin Temizlenmesi

Sağım sistemlerinin temizlenmesinde 3 önemli uygulama vardır. Bunlar; ön temizleme, ana temizleme- dezenfeksiyon ve durulamadır. Ön temizlemede 20-30 derecedeki sıcak suyla, ana temizleme su buharı veya kimyasal temizleyicilerle, durulamada ise sistemden temiz su geçirilerek sistemin temizlenmesi sağlanır.