1- Tetanoz  ( Kazıklı Humma) nedir?

2- Hastalığın bulaşma yolu ve ilerleyişi nasıldır?

3- Hastalığın belirtileri nelerdir?

4- Hastalığın teşhisi nasıl yapılmaktadır?

5- Tedavi ve hastalıktan korunma yöntemleri nelerdir?

1-Tetanoz nedir?

Evcil hayvanlarda ve insanlarda görülen bölgesel yara enfeksiyonları sonucunda Clostridium tetaninin neden olduğu aşırı duyarlılık, çizgili kaslarda kasılmayla karakterize bulaşıcı olmayan kısa sürede gelişen zehirlenme tablosudur. Hastalık Dünyanın her yerinde görülebilir.

2- Hastalığın bulaşma yolu ve ilerleyişi nasıldır?

Hastalık etkeni kısa sürede toksin oluşturabilme özelliğine sahiptir. Etken fiziksel ve kimyasallara duyarlı olmasına karşın sporları bu ortamlara karşı oldukça dirençlidir. Derin yara bölgeleri, temiz olmayan şartlarda yapılan operasyonlar, sığırda güç doğuma bağlı oluşan yaralar, buzağılarda göbek kordonunun yetersiz bakımının yapılması, kulakta küpeleme işlemi, tırnak yaraları, iğne vurulması, koyunlarda kırkım ve kuyruk kesme, kastrasyon işlemleri gibi uygulamalar sonucunda hastalık oluşabilmektedir.

Clostridium tetani veya sporları deriden ve vücudun birçok noktasından giriş yapabilir. Hastalığın toksin oluşturarak etki etmesi ve bölgesel lenf, kan dolaşımı ile de iç organlara ulaşmasına neden olur. Vücutta toksin oluşumu hayvandaki direnci düşürürken başka hastalıklara neden olabilecek birçok bakterinin de üremesine fırsat vermektedir. Sinir sistemine ulaşan toksinler hayvanların tüm iskelet kaslarına yayılmaktadır. Sağlıklı yetişkin sığırların kanında normalde tetanoz antitoksini bulunduğu için bu hastalığa daha dirençlidirler. Genellikle genç sığırlar daha duyarlı olmakla birlikte tüm yaş gruplarında hastalık görülebilir.

3- Hastalığın belirtileri nelerdir?

Hastalık belirtilerini maddeler halinde sıralayacak olursak;

• ilk belirti hareketlerin sertleşmesi ve çiğneme kaslarının kasılmasıdır 

• Yara oluşan bölgenin etrafında gerginlik

• Salyada artış

• Kaslarda ciddi bir şekilde sertleşme ve tahta gibi olması

• Hayvanın başını ileriye doğru uzattığı kulak, dil veya geriye doğru genişlemiş burun delikleri

• Karın kasları gergin ve çekik

• Üçüncü göz kapağının göz üzerine düşmesi

• Yem ve su tüketiminde zorluk

• Hayvanlarda tutuk ve sert yürüyüş, kısa kısa adımlar

• Solunum ve kalp sayısında artış

• Vücut sıcaklığında artış 41-42 C° ve bazen daha üst sınırda seyretmesi

• Çiğneme kaslarındaki kasılmadan dolayı diş gıcırdatma

• Yutma güçlüğü

• Hayvanlar yatmak istemez, baş geriye atılmış vaziyette

• Ayaklar bükülmez

• Çiğneme ve yutma güçlüğünden dolayı alınan gıda vs akciğere kaçabilir.

Tüm bu bulgularla beraber hayvanın bilinci yerindedir.

4- Hastalığın teşhisi nasıl yapılmaktadır?

Veteriner hekimlerin kontrolünde doğru teşhis yapılır. Hasta sahibinden alınan bilgiler ve derin yaralar sonucu bu belirtilerin oluştuğu bilgisi hastalığı doğrulamada önemli bir adımdır. Hastalığa benzer başka hastalıklar mevcuttur diğer hastalıkların elimine edilerek net teşhis hekimler tarafından yapılmalıdır. Hastalık hayvanın yaşına , yaranın derinliğine , şiddettine göre değişmektedir. Genç hayvanlarda durum yaşlılardan daha kötüdür.

5-Tedavi ve hastalıktan korunma yöntemleri nelerdir?

Hastalığın tedavisi amacıyla ilk olarak yara bölgesi varsa antiseptik solüsyonlar ile temizlenmelidir. Hastalığın başlangıcında tetanoz antitoksini faydalı olabilir. Kasılmaları, ve dışkı yapamama gibi belirtileri ortadan kaldırmak için hekimler uygun ilaç uygulamalarında bulunabilirler. Bunlara ek olarak hayvanlar karanlık  ve bol altlıklı bir ortamda tutulmalıdır. Yem ve suları yine yattıkları yerin baş kısmına konur hayvanda eğer yem , su alımı yoksa takviye serumlarla dışardan yapılmalıdır. Hastalıkta tedaviden daha önemli olan şey korunmadır. Yetiştiriciler hayvanların her türlü yara bakımlarını dikkatli ve titiz bir şekilde yapmalıdırlar. Hayvanlar operasyon geçirmişse operasyon bölgelerinin temizliğine ayrıca hassasiyet göstermeleri gerekmektedir. Tetanozdan şüphelenilen hayvanlarda yara bölgeleri temizlenmeli , aktif bağışıklık için tetanoz antitoksinleri uygulanabilir. Bu antitoksin kısa sürede bağışıklık oluşturarak hayvanları yaklaşık bir yıl kadar korumaktadır.