Kuru Dönem Beslenmesi
İnekler, tüm yıl boyunca meme, karaciğer ve işkembesini yoğun olarak kullanarak bizlere süt üretirler. Bu sebeple doğuma 50-60 gün kala ineklerimizi özellikle bu 3 organı ve tüm vücudunu dinlendirmek, bir nevi yenilemek için kuru döneme alıyoruz.
Kuru dönem yeni bir başlangıcın hazırlık dönemidir ve bu dönemde ineklerimizi çok iyi hazırlamamız gerekmektedir. Bu dönemde yapılacak basit hatalar geri dönüşü olmayan doğum sonrası karşılaşacağımız metabolik hastalıklara (süt humması, ketosiz, mide dönmesi), metritis, mastitits, retensiyo sekundinarum gibi meme ve rahim hastalıklarına davetiye çıkarır.
Bu dönemde yapılacak iyi bir besleme modelini örneklendirecek olursak; tekerleri, motor yağı ve aküsü yenilenmiş yakıtı ise tamamen doldurulmuş yarışa hazır bir otomobile benzetmemiz pekte yanlış olmayacaktır.
Kuru dönem beslemesi ilk 40 gün ve son 20 gün (close-up) olarak 2 farklı döneme ayrılır.
İlk 40 Gün Beslenmesi
Bu dönem genel olarak ineklerimize kaba yem verilen hafif bir besleme modelidir. Bu dönemde aşırı kilo alan veya bu döneme aşırı kilolu giren ineklerimizin doğumdan sonra metabolik hastalıklara yakalanma riskli 4 kat daha fazla olacaktır. Bu yüzden üstünde en fazla durulması gereken konu vücut kondisyonu dediğimiz ineklerin yağlılık durumudur. Bu dönemde ki ideal kondisyon 3.25-3.75 arasıdır.Kuru dönem de ideal bir kondisyonu olan ineğimize günlük 6-8 kg arası mısır silajı, 2.5-3 kg yem fabrikalarının hazırladığı kuru dönem yemi ve sınırsız ulaşabilecekleri buğday samanı ineğin ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Bu dönemde yonca, fiğ gibi baklagil kuru otlarını dikkatli olarak kullanmamız gerekir. Bu dönemde verilecek maksimum baklagil kuru otu miktarı, günlük olarak 1 kg geçmemelidir. Ayrıca sadece kuru döneme uygun hazırlanmış sodyum ve kalsiyumun miktarları düşük vitamin minarel karışımları kullanılabilir. Ama kesinlikle hayvan doğum yapana kadar tuz taşı ve sağılır inekler için hazırlanmış yalama kovaları konulmamalıdır. Bu ürünlerin içeriğindeki minarel miktarları kuru dönem hayvanları için dengesiz olacağından meme ödemi riskli artacaktır.
Türkiye'de bu dönemde yapılan hataların başında ise ineklere arpa, mısır gibi tahıl kırmaları ve fabrikalarının hazırladığı besi yemlerinin kontrolsüz olarak verilmesidir. Bu dönemdeki kontrolsüz besleme , ineklerin aşırı kilo almasına sebep olur. Kuru döneme fazla kondisyonlu giren ineklerin günlük olarak 4-5 kg mısır silajı, 1.5-2 kg kuru dönem yemi ve sınırsız saman verilmesi yeterli olacaktır. Ayrıca bu dönemde ki inek ve düvelerimize ek olarak özellikle selenyum, çinko, bakır, vitamin A,D,E içeren karışımların veya uzun etkili kas içi uygulanan ürünlerin verilmesi yarar sağlayacaktır. Bu dönemin sonunda yapılan rota, corona, ve e.coli mikroorganizmalarını içeren kuru dönem aşılarının yapılması yeni doğan buzağı sağlığının vazgeçilmez kuralıdır.
Bu dönemdeki ileri gebe düvelere ise son 20 gün kalana kadar düve programındaki rasyonunun verilmesi yeterli olacaktır. İleri gebe düvelerde ise yine dikkat edilmesi gereken en önemli konu vücut kondisyonu skorudur. Bunun dışında farklı bir besleme modelinin uygulanmasına gerek yoktur.
İneklerin ayak problemleri yaşamaması için kuru döneme ayırmadan önce mutlaka ayak tırnak bakımlarının yapılması, bu dönemin unutulmaması gereken ana kuralları arasına girmektedir.
Son 20 Gün (close-up) Beslenmesi
Doğumuna 20 gün kalan ineklerimizin kuru dönem yemi yavaş yavaş azaltılarak doğumdan sonra verilecek olan sağmal inek rasyonuna kademeli olarak alıştırılması gerekir. Bu süreç 4 ila 5 günü bulmalıdır. Basit olarak anlatılacak olunursa bu dönemdeki inekler sağmal ineklerin yediği tüm yem hammadderinin yarısını yiyerek gerekli olan besin madde ihtiyaçları karşılanmış olacaktır. Bu dönemde de ineklerimize sınırsız olarak saman vermemiz gerekmektedir. Son yapılan çalışmalarda ineklerin süt humması azaltmak için kullanılan anyonik yem katkılarının günlük olarak gerekli düzeylerde verilmesi yararlı olacaktır.
Bu dönemdeki hataların başında ise ineklerin daha çok süt versin düşüncesiyle gereğinden fazla olarak verilen süt yemleridir. Bu dönemde verilecek maksimum süt yemi miktarı ineğin canlılığının ağırlığının% 1'i kadar olmalıdır. Yani 600 kg lık bir ineğin yiyeceği süt yemi miktarı 6 kg geçmemelidir. Okuyucularımızın bu konuyu iyi kavrayabilmeleri için doğum sonrası sağılır inek rasyonu ve son 20 gün rasyonu örnek olarak gösterilmiştir.
Sağmal rasyonu doğum sonrası 40 litre süt verimine ulaşan 625-650 kg canlı ağırlığında ki Holstein ırkı inek için yapılmıştır.
Sağmal İnek Rasyonu | Close-Up / Son 20 Gün Rasyonu | |
Saman | 0,5 kg | sınırsız |
Yonca | 6 kg | 3 kg |
Mısır Silajı | 20 kg | 10 kg |
Arpa | 2,5 kg | 1,25 kg |
Mısır | 3,6 kg | 1,8 kg |
kepek | 2 kg | 1 kg |
Soya Küspesi | 2.8 | 1,4 kg |
Pamuk Tohumu Küspesi | 1,6 kg | 1,3 kg |
By-Pass Yağ | 0,45 kg | 0,225 kg |
Vitamin Minarel Karışımı | 0,4 kg | 0,2 kg + 0,05 kg Amonyum Klorit |
Kuru Dönem İdeal Kondisyon Skoru 3.25-3.75 dir.
Written by
Ramazan Emre ATALAY
VetBreedsMore
IllnessesMore
Forage cropsMore
- Патологическая физиология голодания Arina TARAN
- Дефицит фосфора (гипофосфатемия) Hipofosfatemi Arina TARAN
- Какие бывают кормораздатчики для ферм КРС? Irina Makarova
- Кормушки для овец Diana Myakisheva
- Питание домашних коз: что едят, виды корма и правила кормления Alina Arslantürk
- Важность минералов питании сельскохозяйственных животных Irina Makarova