Kuru Dönem Beslenmesi

 İnekler, tüm yıl boyunca meme, karaciğer ve işkembesini yoğun olarak kullanarak bizlere süt üretirler. Bu sebeple doğuma 50-60 gün kala ineklerimizi özellikle bu 3 organı ve tüm vücudunu dinlendirmek, bir nevi yenilemek için kuru döneme alıyoruz.

Kuru dönem yeni bir başlangıcın hazırlık dönemidir ve bu dönemde  ineklerimizi çok iyi hazırlamamız gerekmektedir. Bu dönemde yapılacak basit hatalar geri dönüşü olmayan doğum sonrası karşılaşacağımız metabolik hastalıklara (süt humması, ketosiz, mide dönmesi), metritis, mastitits, retensiyo sekundinarum gibi meme ve rahim hastalıklarına davetiye çıkarır.

Bu dönemde yapılacak iyi bir besleme modelini örneklendirecek olursak; tekerleri, motor yağı ve aküsü yenilenmiş yakıtı ise tamamen doldurulmuş yarışa hazır bir otomobile benzetmemiz pekte yanlış olmayacaktır.
Kuru dönem beslemesi ilk 40 gün ve son 20 gün (close-up) olarak 2 farklı döneme ayrılır.

İlk 40 Gün Beslenmesi

Bu dönem genel olarak ineklerimize kaba yem verilen hafif bir besleme modelidir. Bu dönemde aşırı kilo alan veya bu döneme aşırı kilolu giren ineklerimizin doğumdan sonra metabolik hastalıklara yakalanma riskli 4 kat daha fazla olacaktır. Bu yüzden üstünde en fazla durulması gereken konu vücut kondisyonu dediğimiz ineklerin yağlılık durumudur. Bu dönemde ki ideal kondisyon 3.25-3.75 arasıdır.

Kuru dönem de ideal bir kondisyonu olan ineğimize günlük 6-8 kg arası mısır silajı, 2.5-3 kg yem fabrikalarının hazırladığı kuru dönem yemi ve sınırsız ulaşabilecekleri buğday samanı ineğin ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Bu dönemde yonca, fiğ gibi baklagil kuru otlarını dikkatli olarak kullanmamız gerekir. Bu dönemde  verilecek maksimum baklagil kuru otu miktarı, günlük olarak 1 kg geçmemelidir. Ayrıca sadece kuru döneme uygun hazırlanmış  sodyum ve kalsiyumun miktarları düşük vitamin minarel karışımları kullanılabilir. Ama kesinlikle hayvan doğum yapana kadar tuz taşı ve sağılır inekler için hazırlanmış yalama kovaları konulmamalıdır. Bu ürünlerin içeriğindeki minarel miktarları kuru dönem hayvanları için dengesiz olacağından meme ödemi riskli artacaktır.

Türkiye'de bu dönemde yapılan hataların başında ise ineklere arpa, mısır gibi tahıl kırmaları ve fabrikalarının hazırladığı besi yemlerinin kontrolsüz olarak verilmesidir. Bu dönemdeki kontrolsüz besleme , ineklerin aşırı kilo almasına sebep olur. Kuru döneme fazla kondisyonlu giren ineklerin günlük olarak 4-5 kg ​​mısır silajı, 1.5-2 kg kuru dönem yemi ve sınırsız saman verilmesi yeterli olacaktır. Ayrıca bu dönemde ki inek ve düvelerimize ek olarak özellikle selenyum, çinko, bakır,  vitamin A,D,E içeren karışımların veya uzun etkili kas içi uygulanan ürünlerin verilmesi yarar sağlayacaktır. Bu dönemin sonunda yapılan rota, corona, ve e.coli mikroorganizmalarını içeren kuru dönem aşılarının yapılması yeni doğan buzağı sağlığının vazgeçilmez kuralıdır.

Bu dönemdeki ileri gebe düvelere ise son 20 gün kalana kadar düve  programındaki rasyonunun verilmesi yeterli olacaktır. İleri gebe düvelerde ise yine dikkat edilmesi gereken en önemli konu vücut kondisyonu skorudur. Bunun dışında farklı bir besleme modelinin uygulanmasına gerek yoktur.
İneklerin ayak problemleri yaşamaması için kuru döneme ayırmadan önce mutlaka ayak tırnak bakımlarının yapılması, bu dönemin unutulmaması gereken ana kuralları arasına girmektedir.

Son 20 Gün (close-up) Beslenmesi


Bu dönemin ana prensibi doğuma yaklaşan ineklerin azalan yem tüketimi sebebiyle gerekli olan besin madde ihtiyacının karşılanması ve doğumdan sonra verilecek olan sağmal inek rasyonuna ineklerimizin işkembesini hazırlamaktır. Çünkü ineklerimizin işkembesindeki yararlı mikroorganizmalarının yeni bir yeme alışması süresi 14-21 günü bulacaktır.

Doğumuna 20 gün kalan ineklerimizin kuru dönem yemi yavaş yavaş azaltılarak doğumdan sonra verilecek olan sağmal inek rasyonuna kademeli olarak alıştırılması gerekir. Bu süreç 4 ila 5 günü bulmalıdır. Basit olarak anlatılacak olunursa bu dönemdeki inekler sağmal ineklerin yediği tüm yem hammadderinin yarısını yiyerek gerekli olan besin madde ihtiyaçları karşılanmış olacaktır. Bu dönemde de ineklerimize sınırsız olarak saman vermemiz gerekmektedir. Son yapılan çalışmalarda ineklerin süt humması azaltmak için kullanılan anyonik yem katkılarının günlük olarak gerekli düzeylerde verilmesi yararlı olacaktır.

Bu dönemdeki hataların başında ise ineklerin daha çok süt versin düşüncesiyle gereğinden fazla olarak verilen süt yemleridir. Bu dönemde verilecek maksimum süt yemi miktarı ineğin canlılığının ağırlığının% 1'i kadar olmalıdır. Yani 600 kg lık bir ineğin yiyeceği süt yemi miktarı 6 kg geçmemelidir. Okuyucularımızın bu konuyu iyi kavrayabilmeleri için doğum sonrası sağılır inek rasyonu ve son  20 gün rasyonu örnek olarak gösterilmiştir.

Sağmal rasyonu doğum sonrası 40 litre süt verimine ulaşan 625-650 kg canlı ağırlığında ki Holstein ırkı inek için yapılmıştır. 


Sağmal İnek Rasyonu
Close-Up / Son 20 Gün Rasyonu
Saman
0,5 kg
sınırsız
Yonca
6 kg 
3 kg
Mısır Silajı
20 kg 
10 kg
Arpa
2,5 kg
1,25 kg
Mısır
 3,6 kg
 1,8 kg
kepek
 2 kg
 1 kg
Soya Küspesi
 2.8 
1,4 kg
Pamuk Tohumu Küspesi
1,6 kg
1,3 kg
By-Pass Yağ
0,45 kg
0,225 kg
Vitamin Minarel Karışımı
0,4 kg
 0,2 kg + 0,05 kg Amonyum Klorit


Kuru Dönem İdeal Kondisyon Skoru 3.25-3.75 dir.



Use of the information/advice in this guide is at your own risk. The Farmow and its employees do not warrant or make any representation regarding the use, or results of the use, of the information contained herein as regards to its correctness, accuracy, reliability, currency or otherwise. The entire risk of the implementation of the information/ advice which has been provided to you is assumed by you. All liability or responsibility to any person using the information/advice is expressly disclaimed by the Farmow and its employees.