Yonca Tarımı (Ekim, Sulama ve Gübreleme)
Yonca genel olarak Akdeniz ikliminin egemen olduğu yörelerde sonbaharda, diğer serin iklim yörelerinde ise ilkbaharda ekilmelidir. Ege Bölgesinde ekim için en uygun zaman 1 Ekim -1 Kasım arasıdır. ABD ve Kanada’nın birçok yöresinde 1-1,5 kg/da ekim oranı yaygındır. Tohumluk miktarı: Yaklaşık 2 kg/da tohum miktarı makineli ve sıraya ekimde uygundur. Elle serpme ekimde ise daha yüksek tohumluk miktarları kullanılmalıdır. Ekim zamanının belirlenmesinde toprak sıcaklığı ve nemi etkilidir.
Yöremizde yonca ekimi; Sonbahar ve ilkbahar olmak üzere iki mevsimde yapılabilir. Eğer kış yağışları bitkiye zarar vermeyecek şekilde toprak hazırlanmış, yüzey drenajı yapılmış ve toprak düzeyi iyi düzeltilmişse (tesviye), ekim Sonbaharda yapılmalıdır. Bu durumda ilk yıl 4 biçim yapılabilir.
Yoncanın serpme ve sıraya ekimi yapılmaktadır. Bunun için çıkışı tam tohumluktan, serpme ekimlerde 3-4 kg/da,
sıraya ekimlerde 1,5-2,5 kg/da kullanılması yeterli olmaktadır. Kullanılacak
tohumun çıkışı yüksek olmalı ve hiçbir yabancı bitki tohumu (özellikle küsküt)
bulunmamalı, bunu sağlamak için sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.
Yonca ekiminde seyrek çıkışın ve yer yer boşluklar kalmasının en önemli nedeni ekim derinliğinin iyi ayarlanmamasıdır.
Tohumların küçük olması nedeniyle içerisindeki besin maddesi miktarı azdır.Bu nedenle derine ekilen tohumlar toprak yüzeyine ulaşamazlar. Çıkabilen fideler de çok zayıf olarak gelişir.
Ekim derinliği 1.5-3cm’yi geçmemelidir. Ağır topraklarda daha yüzlek, hafif topraklarda biraz daha derin ekim yapılmalıdır. Tohumlar küçük olduğu için ince elenmiş kum ile karıştırılarak kullanılabilir.
Gübreleme
Yonca köklerinde bulunan yumrucuklar havanın serbest azotunu toprağa tesbit etme özelliği olması nedeniyle, başlangıçta azotlu gübre ihtiyacı oldukça az olup, dekara %21'lik amonyum sülfattan 15-20 kg ya da %46'lık üreden 12-15 kg`dır.
Yoncada ekim dönemi ve ekimden sonraki dönemler olmak üzere 2 tip gübreleme yapılır.
Ekim döneminden
önce, toprak işlemesi sırasında 13-14 kg/da fosfor (TSP) verilmesi, ekim
sırasında 2-3 kg/da azot ve 15-20 kg/da potasyum verilmesi uygundur. Yonca
fazlaca miktarda fosfora ihtiyaç duymaktadır. Fosfor, yoncada kaliteli ürün
alımını sağlamaktadır. Her yararlanma yılı için genel olarak 13-14 kg/da fosfor
sonbahar döneminde verilmelidir. Eğer 5 yıllık bakım gübresi ekimle birlikte
verilmesi düşünülüyorsa dekara 60 kg saf fosfor (150-175 kg TSP ) verilmelidir.
İyi bir gübreleme için toprak analizi yaptırınız. Toprak tahlilleri ile gübre
tavsiyeleri ücretsiz olarak yapılır. Bütün bu gübrelerin tamamı ekimden önce pulluk altına verilebilir.
Sulama
Yonca kurak ve yarı kurak iklim bitkisidir. Yoncanın gelişme mevsiminin uzunluğu hızlı büyümesi ve yıl içinde birden fazla hasat edilmesi nedeniyle diğer kültür bitkilerine oranla suya ihtiyacı daha yüksektir.
Yoncanın Su İhtiyacı
Yoncanın bulunduğu fizyolojik devreye, iklime, toprak yapısına, taban suyu düzeyine ve arazinin eğimine göre değişir. Genel olarak biçimden 7-10 gün önce ve biçimden bir hafta sonra olmak üzere her biçimde 2 sulama yapı1malıdır.
Yonca uzun köklü bir bitkidir bu nedenle sık sık sulama uygulamaları yapılmadan da uzun süre dayanabilir. Fakat yaz aylarından sonra toplam 45 günlük kuraklık döneminde sulama yapılmazsa, çoğu yonca bitkisi zarar görecek ve yok olacaktır.
Yoncada toprakaltı damlama ve yağmurlama sulama sistemleri kullanılmaktadır. Fakat yağmurlama sistemleri suyun buharlaşmasından dolayı fazla su kullanılmasına sebep olduğundan toprak altı sulama daha çok önerilmektedir.
Toprakaltı damlama sulama ile gübreyide yonca gibi sık ekilen bitkilere su ile doğrudan ulaştırılmış olunur bu durum kalite ve verim içinde oldukça önemlidir. Ayrıca tohuma ve çiçeğe su değmeyeceğinden dolayı kaliteli ürün alınmış olur. Toprak altı damla sistemi ile yılda 1-3 arası üretimde artış sağlanmaktadır.
Hasat
- Yoncadan esas olarak ot üretimi amacıyla yararlanılır.
- Yonca kuru otunda % 17-18 ham protein bulunur.
- Yararlanma sırasında, en yüksek oranda ot verimi, otun kalite ve yem değerinin üstün olması, uzun yıllar aynı verimin alınabilmesi istenir.
- Ancak verimin yanında kalitede düşünüldüğünde, protein verimi açısından en uygun dönem 1/10 çiçeklenme dönemidir.
Sindirilebirlik | Ham Protein | NDF | |
Vejetasyon başı | 66 | 30 | 33 |
Vejetasyon sonu | 63 | 27 | 37 |
Çiçeklenme başı | 60 | 25 | 39.3 |
Çiçeklenme ortası | 58 | 22 | 47.1 |
Çiçeklenme sonu | 52 | 17 | 53 |
Olgun | 50 | 14 | 58 |
Yonca hasadında biçim zamanının yanında biçim
yüksekliği de önemlidir. Alçaktan yapılan biçimlerde yeni sürgünler zarar
görmekte, yüksek biçimde ise ürün gereksiz yere tarlada bırakılmış olmaktadır.
Biçim yüksekliği yerden 5-10 cm olmalıdır. Fakat kıştan önce yapılan son
biçimlerde 15-20 cm kadar olması gerekmektedir. Böylece bitkinin kışı daha
güvenle geçirmesine ve ilkbaharda rahat bir gelişme göstermesine olanak
tanımaktadır. Normal şartlarda bir biçimde l dekar yoncadan 1 ton yaş veya 250
kg kuru ot alınabilir.
Kurutma
Biçilen yeşil yonca serin ve havadar bir yerde serilerek kurutulur.Eğer tarlada kurutulacaksa sabah erken saatlerde alt üst edilerek yaprakları dökülmeden kurutulmalıdır.Otlar fazla güneşte kurutulmamalı renginin yeşilliğini kaybetmemesi gerekir.
Yoncanın hayvanlara verilmesi
Yonca yeşil ve kuru olarak hayvan beslemesinde kullanılmaktadır. Buzağıların genç dana ve düvelerin beslenmesinde mutlaka kuru yonca otu kullanılmalıdır. Kuru yonca otunda %15 sindirilebilir protein vardır. Bu proteinin %30 u yapraklarda %10 da gövdesinde bulunur. Enerjisi 1600kcal/kg dır. Yonca kalsiyum bakımından zengin, fosfor bakımından fakirdir.
Yeşil yoncanın fazla verilmesi hayvanlarda şişkinlik yapabilir, hatta ölümlere sebep olabilir. Yeşil yonca hayvanlara direkt verilmeden soldurma işlemi yapılarak azar azar alıştırılarak verilmelidir. Yinede dikkatli olmak gerekir.
Written by
Pınar KOYUN
BreedsMore
IllnessesMore
Forage cropsMore
- Патологическая физиология голодания Arina TARAN
- Дефицит фосфора (гипофосфатемия) Hipofosfatemi Arina TARAN
- Какие бывают кормораздатчики для ферм КРС? Irina Makarova
- Кормушки для овец Diana Myakisheva
- Питание домашних коз: что едят, виды корма и правила кормления Alina Arslantürk
- Важность минералов питании сельскохозяйственных животных Irina Makarova