Yonca Hortumlu Böceği

Yonca hortumlu böceği en çok zararı yoncada yapmasına rağmen fiğ, burçak ve üçgül tarlalarında da bulunur. Erken ilkbaharda yoncanın gövde, yaprak sapı veya sürgün uçlarının alt kısımlarında delik açarlar. Yumurtalarını açtıkları deliğe bırakırlar. Yonca hortumlu böceğinin yumurta bırakma sayısı ise 1-29 adet arasındadır. Yumurtalarının rengi ilk bıraktıkları zaman açık sarı, şeffaftır. Yumurtaların açılımlarına yakın bu renk gittikçe matlaşır ve koyu sarı bir renge bürünür. Larvaları 2-3 hafta sonra yumurtadan çıkar. Yonca hortumlu böceğinin larvası bacaksızdır ve gövdesi yeşil olmasına rağmen baş kısmı siyah renklidir. Larvanın sırtında beyaz renkli, çizgi şeklinde, larva boyuna paralel olarak dikey bir şerit bulunur. Yonca hortumlu böceğinin larvaları sapın içinde birkaç gün beslendikten sonra bitkinin tepe tomurcuğuna ve yaprak kısmına dağılmaya başlar. Pupaları ise kokon içinde bulunur. Yeni oluşan (yani pupadan çıkan) erginler yaza kadar beslenir, yazın ise yazlamaya çekilir, daha sonra sonbaharda yeniden hareketlenmeye başlarlar. Yonca hortumlu böceği, havalar soğumaya başladığı anda, bitki artıkları arasında yahut toprağın içine girerek kışlar. Yonca hortumlu böceği yılda 1 döl verir.

Yonca Hortumlu Böceği Bitkiye Nasıl Zarar Verir?

Yonca hortumlu böceği, bitkide asıl zararı, sanılanın aksine ergin döneminde değil de larva döneminde yapar. 1 ve 2. dönem larvalar, sürgün ucu ve tomurcuk içinde beslenirler, bundan dolayı da yonca bitkisinin gelişme hızı azalır. 3 ve 4. dönem larvalar ise, yaprakları; dışarıdan içeriye doğru, sadece orta ve yan damarları kalacak şekilde kemirerek yer. Yonca yapraklarının tahribatı söz konusu olduğu için, yaprakların kurumasına yol açarlar. Yoncanın ilk biçimine kadar verilen zarar, asıl zarardır. Zararın yoğun olduğu bölgelerde larva sayısının çokluğuna bağlı olarak, yaprakların kuruması ile birlikte arazi küllü, grimsi bir görünüm alabilir. Yoncada biçim sayınız az ise ve sulama yönünden kısıtlıysanız ekonomik açıdan kaybınız fazla olacaktır. Buna bağlı olarak mücadeleye başlanılmalıdır.

Yonca Hortumlu Böceğinin Mücadelesi Nasıl Olmalı?

Yonca hortumlu böceği, ekonomik açıdan asıl zararı larva döneminde yaptığı için bu dönemde (özellikle de birinci biçime kadar olan dönemde) mücadele etmek önemlidir.

Topraklarımızın değerini bilmek, bu hususta geleceğimizi düşünmek ve onları korumak adına kimyasal ilaçlamaları elimizden geldiği kadar minimum seviyede tutmamızda fayda var. Bu yüzden mücadelemizde mümkün mertebe kültürel önlemlere yönelmeliyiz. O halde yonca hortumlu böceği mücadelesinde alınması gereken kültürel önlemler nelerdir, önce onlara bakalım.

• Yoncaya asıl zararı larva yapıyor demiştik. Larvanın gelişimi de toprağa ulaşan güneş ışığının etkisiyle hızlanır. Larvaların gelişimini yavaşlatmak adına yonca ekim sıklığımız daha dar olmalı ki güneş ışığının toprakla olan temasını azaltalım.
• Arazilerde sulama yaptığımız zaman toprak sıcaklığı birkaç gün boyunca, mevcut sıcaklığından daha düşük değerler gösterir. O halde biz yoncanın biçiminden 5-7 gün önce sulama yaparsak larvanın pupa olmak için istediği sıcaklık değerini ertelemiş oluruz. Diğer bir ifadeyle larvanın gelişmesini geciktiririz.
• Larvalar yeşil yapraklarda beslendikleri için biçilen yoncaları, konukçu olduğu alandan (yonca tarlasından) hızlıca uzaklaştırıp farklı bir yerde kurutulmasını sağlarsak larvalar beslenmek için konukçu bulamazlar.
• Yonca hortumlu böceği birinci biçime kadar olan dönemde zarar yaptığı için, yoncayı erken biçersek bu zararın önüne geçmiş oluruz. (İklime bağlı olarak 10-15 gün önce)

Yonca hortumlu böceğinin yoğunluğunun fazla olduğunu (m2’de 25 larva veya ergin bulunduğunda) ve ekonomik açıdan büyük kayıp yaşayacağınızı düşünüyorsanız son çare olarak kimyasal ilaçlama yapmanız gerekiyor. Ülkemiz koşullarını dikkate aldığımızda, Nisan ayının başından ve bunu takip eden Mayıs ayının ikinci haftasına kadar, önerilen etken madde ve dozlarda ilaçlamaya başlanılmalıdır.

Benekli Yonca Aphidi

Benekli bitki biti olarak da isimlendirdiğimiz bu afitlerden, ülkemizde ekonomik açıdan zarar yapacak yoğunluğa ulaşmasa da yonca zararlısı olduğu için bahsedelim. Benekli Yonca Aphidi genel olarak anholocyclic dediğimiz erkek böceklerin tamamen eksik olduğu bir yaşam döngüsüne sahiptir. Bu döngüde yıl boyunca partenogenetik (döllemsiz üreme) yapan dişiler bulunur. Dişiler kışlama sonrası erken ilkbaharda, üremeye başlar, doğurma sayısı nem ve sıcaklığa göre değişmekle birlikte günde 1-6 adet arasındadır. Ergin olma süresi de yine sıcaklıkla birlikte değişmekle birlikte 14-28 gün arasındadır. Genelde bitki yapraklarının alt kısımlarında bulunurlar. Kanatlı formları da mevcuttur.

Benekli Yonca Aphidi Nasıl Bir Zarara Neden Olur?

Benekli Yonca Aphidi salgıladığı şekerli, ballımsı madde ile fumajine neden olur. Bitki özsuyunu emerek beslendikleri için yapraklarda solma, kıvrılma ve kuruma gerçekleşir. Bununla birlikte kuru ot kalitesi ve verim de olumsuz yönde etkilenir. Zararlının, bitkilerde çeşitli virüs hastalıklarının bulaşmasına da neden olduğu bilinmektedir.

Kör Fare

Gözleri dumura uğramıştır, kuyrukları yoktur, kulak kepçeleri bulunmamaktadır ve burnu çok sertleşmiş, gelişmiş ve kazıcı bir yapıdadır. Kör farelerin diğer bir özelliği de burunlarına tırnağımız ile vurduğumuzda bayılıyor olmalarıdır. Bitki köklerini ve özellikle de yumruları yuvalarına götürmek amacıyla zarar yapar. Ekonomik düzeyde yaptıkları zarar genellikle yumrulu bitkilerdedir. Kazdıkları galeri sistemleri ile, arazinin sulanmasını engeller ve bu galerilerde dolaşırken bitkinin toprak altı kısımlarını keserler. Bundan ise üçgül, yonca ve korunga gibi yem bitkileri zarar görür.  Yüzeyde biriktirdikleri toprak yığınlarının altında bitkilerin kalmasıyla da çayır mera bitkilerinde zarar yapar. Kör farenin en önemli avcısı tilkiler olsa da bazı baykuş türleri ve köpekler de bu hususta etkilidir.

Kör Fare Mücadelesi Nasıl Olmalıdır?

Kör fare ile kimyasal mücadelelerde etkili bir sonuç alınamamıştır. Diğer yöntemler ise şunlardır:

• Özel kapanlar en etkili mücadele yöntemidir.
• Kör farelerin son açtıkları, üzerinde toprak yığını bulunduğu galerinin içi açılır ve kapan buraya yerleştirilir.
• Galerilerin içinin su ile dolması, kör farelerin dışarıya çıkmasına yol açar. Kör farenin o anda öldürülmesi gerekir.

Yonca Tohum Capsidi

Başta yonca olmak üzere bazı yağ bitkileri ve meyvelerde de zarar yapar. Kışı yumurta halinde bitkilerin sap içlerinde geçirir. Yumurtalarını sıralı bir halde bırakır.  Kışı geçiren yumurtalar 7-9 ayda açılırken, ilkbahar ve yazın bu yumurtalar 2-3 haftada açılır. Ülkemizde ise kışı geçiren yumurtalardan nimflerin çıkması Nisan sonu ve mayıs ayında, erginler ise mayıs sonu ve haziran başı gibi görülür. Erginleri uçsa da uçuş mesafeleri kısadır.

Yonca Tohum Capsidi Nasıl Bir Zarar Yapar?

Yonca tohum capsidinin yoncada yaptığı en önemli zarar yetiştirilen tohumluk yoncalarında görülür. Tohumların çimlenme gücünü kaybetmesine neden olur. Sıcak ve kuru havalardan olumsuz etkilenir. Yapraklardan beslendikleri zaman yapraklarda renk açılmaları görülür. Yoğun bir zararı varsa yoncalar çiçek açamaz ve vejetatif olarak büyümeye devam ederler. Böylece cılız bitki oluşur.

Kaynak
Zirai Mücadele Teknik Talimatları Kitabı, Cilt II
kayseri.tarimorman.gov.tr
acikders.ankara.edu.tr