Kanatlılarda Klamidiyozis Hastalığı Nedir?

Kanatlılarda klamidiyozis hastalığı, Chlamydophila psittaci adlı bakterinin oluşturduğu,  bulaşma ve ölüm oranı yüksek olan, evcil ve yabani kuşlarda görülen bir hastalıktır. Ornithozis veya psittakozis olarak da bilinir.

Zoonoz (insandan hayvana veya hayvandan insana geçebilen) karakterli bir hastalıktır, bu yüzden halk sağlığı için de büyük risk teşkil eder. Sadece kanatlı kümes hayvanlarını değil, papağan ve muhabbet kuşu da dahil olmak üzere 470'in üzerinde kuş türünü etkileyen bir hastalıktır. Kanatlı klamidiyozis hastalığı hindilerde, güvercinlerde ve ördeklerde tavuklara kıyasla daha sık görülür.

Hastalık etkeni olan Chlamydophila psittaci adlı bakteri biyolojik silah sınıflandırılmasına dahildir, bu yüzden insanlara bulaşma söz konusu olduğu için son derece ciddiye alınması gereken önemli bir hastalıktır.

Kanatlılarda Klamidiyozis Hastalığı Nasıl Bulaşır ?

Bu hastalığın etkeni kuşlar arasında sindirim ve solunum yolu ile yayılım gösterir. Enfekte olan hayvanlar bütün vücut sıvıları ile etkeni etrafa yayabilirler. Özellikle kuruyan ve temizlenmeyen dışkıların içerisinde hastalık etkeni aylarca canlı kalabilir. Bu yüzden temizlik ve dezenfeksiyon hastalığın yayılmaması için mutlak suretle usülüne uygun yapılmalıdır.

Beslenen hayvanların bakım koşullarının kötü olması, uygun olmayan ve yetersiz besleme, ve stres oluşturan her türlü etken bu hastalık için predispozisyona (yatkınlık) neden olur.

Kümese yeni getirilen hayvanların yeterli süre karantinada kalmaması veya gerekli sağlık kontrollerinden geçmemiş olması bu hastalığın yayılmasında büyük rol oynar. Hastalığın etkeni bazı kan emici dış parazit ve sinek türleri ile de sağlıklı hayvanlara bulaşabilir. Vertikal bulaşma ( anneden yavruya) da bazı kanatlı türlerinde mümkün olmakla birlikte seyrek görülür. Hastalık insanlara enfekte olan kanatlı hayvanlarının vücut salgıları ile temas etmesi ile veya dışkı tozlarının solunması ile bulaşabilir. Evde beslenen ve  hastalığa sahip olan kuşlarda kafes altında biriken dışkılar da o evde yaşayan insanlar için büyük bir risk kaynağıdır.

Kanatlılarda Klamidiyozis Hastalığında Hangi Semptomlar Görülür ?

Enfeksiyonun ve semptomların şiddeti etkilenen hayvanın yaşına, duyarlılığına, halihazırda herhangi bir hastalığı olup olmadığına, etkeni ne miktarda aldığına ve yaşam koşullarına (stres, kalabalık, kötü hijyen koşulları gibi) bağlı olarak değişkenlik gösterir. Aynı zamanda Klamidiyozis hastalığına yakalanıp herhangi bir semptom göstermeyen hayvanların olduğunu da göz önünde bulundurmak gerekir. 

Klamidiyozis hastalığına yakalanan hayvanlarda aşağıdaki semptomlardan bir veya birkaçı görülebilir.

⦁ Yumurta veriminde düşüş,

⦁ Gözlerde ve burunda akıntı,

⦁ Konjonktivit (göz kapaklarının iç kısmını ve gözün beyaz kısmını (sklera) kaplayan tabakanın yangısı),

⦁ Sinüzit,

⦁ Sarı ve yeşil tonlarda görülen dışkı,

⦁ Yüksek ateş,

⦁ Solunum güçlüğü,

⦁ Durgunluk,

⦁ Kabarık ve düzensiz tüy yapısı,

⦁ İştahsızlık,

⦁ Kilo kaybı,

⦁ Ses tonunda değişiklik ve ötmede isteksizlik.

Solunum sistemi bulguları tavuk ve hindilerde daha şiddetli görülür. Genç hayvanlarda yukarıdaki semptomların şiddeti artar. Asemptomatik (semptom göstermeyen) hayvanlarda stres kaynaklı olarak hastalık şiddetlenebilir ve etrafa yayma oranı artabilir.

Kanatlılarda Klamidiyozis Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Yukarıda bahsedilen semptomlarla birlikte postmortem (ölüm sonrası) muayene yapılabilir. Bu muayenede görülen bulgular hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Splenomegali (dalakta büyüme), hepatomegali (karaciğerde büyüme), perikarditis (kalp zarının yangısı), ve hava keselerinde yangı görülebilir. Ancak bu bulguların hiçbiri spesifik olmamakla birlikte kesin olarak hastalığı teşhis etmek için sorumlu veteriner hekim tarafından gerekli numuneler alınarak uygun laboratuvar testlerinin yapılması gerekir.

Kanatlılarda Klamidiyozis Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir ?

Kanatlı klamidiyozis hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Tedavi amacıyla kullanılan preparatlar ölüm ve yayılım oranını düşürse de asemptomatik (semptom göstermeyen) olan hayvanların hastalığı yaymaya devam edebileceği unutulmamalıdır. Tedavide kullanılan antibiyotikler ülkeden ülkeye ve etkilenen hayvanın türüne göre değişiklik gösterir. Uzun süreli bir tedavisi vardır ve kullanılan ilaca göre yem içeriğinde değişiklik yapılması gerekebilir.

Kanatlılarda Klamidiyozis Hastalığından Korunmak İçin Neler Yapılabilir ?

Klamidiyozis hastalığının herhangi bir aşısı bulunmamaktadır. Ayrıca insanlara bulaşma ihtimali söz konusu olduğundan gerekli önlemlerin mutlaka usülüne uygun olarak alınması gereklidir. Biyogüvenlik önlemleri her hastalıkta olduğu gibi kanatlı klamidiyozis hastalığında da mutlaka uygulanmalıdır.

⦁ Sürüye dışarıdan getirilen hayvanlar sağlıklı hayvanların bulunduğu bölgeye hemen konulmamalı, mutlaka 20-25 gün ayrı bir yerde karantina altında tutularak test yapılmalıdır.

⦁ Altlık, yemlik ve suluk gibi ortak kullanılan materyallerin kirli olan bölgelerinde bu hastalığın etkeni aylarca canlı kalabilir. Bu sebeb ile çiftlikte düzenli aralıklarla dezenfeksiyon yapılmalıdır.

⦁ Yabani kuşların ve onların dışkılarının çiftlik yakınında bulunmamasına dikkat edilmelidir.

⦁ Hasta olan veya hastalık şüphesi olan hayvanların bulunduğu yere giren personel koruyucu kıyafetlerini mutlaka düzenli şekilde dezenfekte ederek giymelidir.

⦁ Çiftlikte aşırı kalabalığın önüne geçilmelidir. Sağlıklı ve hasta olan hayvanları strese sokabilecek (sıcaklık, uygunsuz havalandırma, kirlilik gibi) her türlü etken hastalığın şiddetini ve yayılma ihtimalini arttıracağından önüne geçilmelidir. Stres etkenlerinin sadece kanatlı klamidiyozis hastalığı için değil, diğer bütün hastalıklar için zemin hazırlayacağı unutulmamalı ve hayvan refanına uygun şekilde yetiştiricilik yapılmalıdır.

⦁ Kesimhanelerde hasta hayvanların kesimi sırasında hastalığın personele bulaşma ihtimali unutulmamalı, gerekli hijyen sağlanmalıdır.

⦁ Kanatlı pet hayvanlarında çok yaygın olarak görüldüğü için sahiplenilen hayvanın daha önce hangi koşullar altında bakıldığı önem taşır. Hayvanlar insanlarla yakın temas içinde olduğu ve hasta olmasına rağmen herhangi bir semptom göstermeyebileceği için muayenelerinin düzenli şekilde yapılması gerekmektedir.

⦁ Evde bakılan kanatlı pet hayvanlarının kafesleri düzenli temizlenmeli, dışkılarına çıplak elle dokunulmamalıdır.

⦁ Yabani kuşlarla olan olası bir temas sonrasında eller dezenfekte edilmelidir.

Kaynaklar
jag.journalagent.com
msdvetmanual.com
thepoultrysite.com