Kuluçka makinesi, kuluçka tavuğunun doğada yaptığı rolü yerine getirmeye çalışır. Uygun sıcaklık, nem ve havalandırma sağlayarak kuluçka tavuğunun bulunmasına gerek kalmadan döllenmiş yumurtaların gelişmesi için ideal bir ortam oluşturur.

Kuluçka makineleri aslında tavuklardan daha başarılı olarak bu görevi yerine getirirler. Bir tavuk yılda yaklaşık 25-30 civciv çıkarabilirken, yumurtaları kuluçka makinesine koyarsak bu sayı 200’ün üzerine bile çıkabilir. Aradaki bu fark kuluçka tavuğunun yumurtadan çıkan civcivlere bir süre annelik yapmasıdır. Bu süreçte tekrar kuluçkaya yatmaz. Ayrıca, kuluçka tavuğu zaman zaman yumurtaların yanından ayrılabilir ve embriyo gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Kuluçka Makinesi Nasıl Çalışır?

Öncelikle döllenmiş yumurtadan civciv çıkabilmesi için, yumurtanın türüne bağlı olarak ideal sıcaklık ve nem sağlanmalı. Ayrıca yumurtalar belirli kez hareket ettirilmeli ve havalandırma sağlanmalıdır.

Kuluçka makinesinde ideal sıcaklığı istenilen düzeyde tutmak için motor ve fan çalıştırılır. İç sıcaklığının belirli bir seviyede sabit tutulması gerektiğinden, kapalı ve ortam sıcaklığının çok düşmeyeceği bir yerde tutulmalıdır. Nem oranını uygun düzeyde tutmak için kuluçka makinesine her gün su eklemesi yapılır.

Kuluçka makineleri kabaca iki tiptir. Manuel ve otomatik tipi vardır. Bu ikisi arasında en belirgin fark yumurtaların döndürülmesi görevinin elle ya da makine tarafından yapılmasıdır. Manuel kuluçka makinesi kullanıldığında yumurtalar günde birkaç defa elle çevirmesi gerekmektedir. Civciv uzun süre aynı pozisyonda kalırsa yumurtanın iç kabuğuna yapışabileceğinden yumurtaların düzenli aralıklarla çevrilmesi çok önemlidir.

Kuluçkalık Yumurta Seçimi Nasıl Yapılır?

• Gelişimini tamamlamış, sağlıklı kanatlıların döllenmiş yumurtaları seçilmelidir.
• Damızlık dişi ile erkek arasında doğrudan bir bağ olmamalıdır. Erkek kardeş, kız kardeş, anne, baba vb. akrabalıkları bulunmamalıdır.
• Aşırı büyük veya küçük yumurtalar kuluçka için çok uygun değildir. Büyük yumurtalardan zayıf civcivler çıkarken küçük yumurtalardan küçük civcivler çıkar.
• Hasar görmüş, kırık veya ince kabuklu yumurtaları kullanmamak gerekir. Bu şekildeki yumurtalar, civciv gelişimi için gereken koşulları oluşturmakta güçlük çekerler. Ayrıca kırık kabuklardan hastalık oluşturabilecek etkenler girebilir ve embriyo gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Fazlaca şekilsiz yumurtaları kuluçkada kullanmamakta fayda vardır.
• Kuluçka makinesine konacak yumurtalar temiz olmalı, dış kabuğunda dışkı birikimi vs. olmalıdır. Kirli olan yumurtaları yıkamak ya da silmek dış kabuktaki kiri uzaklaştırabilir ama bunu yanında yumurtanın dış kabuğundaki koruyucu tabakayı da uzaklaştırır. Böylece yumurtanın dışındaki hastalık oluşturabilecek etkenler yumurtanın içine girebilmek için uyun ortam bulmuş olurlar.

Kuluçkalık Yumurtanın Kuluçka Öncesi Bakımı ve Muhafazası Nasıl Yapılmalıdır?

Kuluçka makinesine yerleştirilmeden önce de döllenmiş yumurtaların bakımını ihmal edilmemelidir. Çünkü bu dönemde aslında embriyo gelişmeye başlar ve uygun koşullara ihtiyaç duyar. Eğer bu şartlara dikkat edilmezse yumurtalardan çıkan civciv oranı düşebilir.

Bu süreçte yumurtalar günde en az 3 kez döndürülmeli, hava sıcaklığı 30 derece üzerine çıktığında ise günlük en az 5 kez döndürülmelidir.

Yumurtalar serin ve nemli bir alanda saklanmalıdır. En uygun koşullar ise 12-13 derece ve %75 nem bulunan ortamda saklanmasıdır.

Belirgin olarak kirli yumurtalar kullanılmamalıdır. Az kirli olanlar kullanılabilir ama bunlar da birinci öncelik olmamalıdır. En ideali temiz yumurtaların kullanılmasıdır. Yumurtalar asla yıkanmamalı ve ıslak bir bezle silinmemelidir.

Kuluçkadan önce yumurtalar en fazla 7 gün saklanabilir. Daha uzun saklandığında günbegün yumurtadan civciv çıkma oranı giderek düşer. Üç hafta saklandığında neredeyse civciv çıkma oranı sıfır olur.

Yumurtalar kuluçka makinesine yerleştirilirken dikkatli olunmalıdır. Bir anda 12-13 derecede bulunan yumurtalar 37 derecedeki kuluçka makinesine yerleştirildiğinde ani olarak ısınırlar ve yumurtadan civciv çıkma oranını düşebilir.

Kuluçka Koşulları Nasıl Olmalıdır?

Temel olarak uygun sıcaklık ve nem sağlanmalıdır. Bunlardan biri bile yanlış yapıldığında embriyo gelişemez ve yumurtadan çıkamaz. Sadece bunlar da yeterli değildir. Yumurtanın uygun şekilde çevrilmesi, havalandırmanın iyi olması, yumurtaların temiz şekilde yerleştirilmesi gerekmektedir.

Kuluçka makinasının sıcaklığı tüm kuluçka dönemi boyunca 37 derece olmalı ve sabit kalmalıdır. İç sıcaklığın 37 derecenin altına ya da üstüne çıkmasına izin verilmemelidir. Sıcaklık değişiklikleri başarı sansını düşürmektedir. Sıcaklık uzun süreli olarak 37 derecenin üzerinde olduğunda civcivler yumurtadan erken çıkabilirken 37 derecenin altında olduğunda civcivler yumurtadan geç çıkabilir. Ayrıca bu sıcaklık değişimlerinin yumurtadan erken veya geç çıkmaya neden olmasının yanında genel olarak yumurtadan çıkan civciv oranını azalttığı unutulmamalıdır.

Kuluçka makinesinin iç sıcaklığında oluşabilecek 1 derecelik fark bile embriyo gelişimini ciddi anlamda etkileyebilir. Bunun önüne geçmek için ara ara kuluçka makinesinin termometresinin doğru çalışıp çalışmadığı farklı bir termometre kullanarak tespit edilmelidir.

Nem oranı da embriyonun gelişimi için çok önemlidir. Kuluçka boyunca son üç gün hariç ideal nem %58 ila 60 arasında sabit olmalıdır. Kuluçka döneminin son üç günü ise nem %65-75e çıkarılır. Bunu sağlamak için kuluçka makinesine ekstra su kabı eklenebilir ya da mevcut olanın yüzey alanı artırılabilir.

Kuluçka sürecinde havalandırma çok önemlidir. Yumurtaların dış kabuğunda hava giriş çıkışına izin veren gözenekler bulunur. Embriyo gelişirken oksijen yumurtaya kabuktan girer ve aynı şekilde karbondioksit dışarı çıkar. Gelişen embriyolar için gerekli olan oksijen oranı %10-20 arasındadır. Embriyolar büyüdükçe, artan oksijen ihtiyaçlarını karşılayabilmek için havalandırma zamanla artırılmalıdır.

Kuluçka dönemi boyunca yumurtalar günde en az 4-6 kez çevrilmelidir. Yumurtadan çıkmadan önceki son üç gün yumurtalar çevrilmemelidir.

İdeal sıcaklık ve nemi sabit tutabilmek için kuluçka makinalarının kapakları kapalı tutulmalıdır.

Yumurtalar kuluçka makinesine ilk olarak yerleştirilirken yumurtanın sivri ucu yere doğru olmalıdır. Bu şekilde yerleştirmek embriyonun uygun pozisyonda kalması için önemlidir.

Kuluçka makinesi manüel ise, yumurtaların elle döndürülmesi gerekmektedir. Bu iş bazen dalgınlığımıza gelebilir ve hangisini döndürdüğümüzü karıştırabiliriz. Bunun önüne geçmek için yumurtaların bir tarafına kalemle işaret koymak işi kolaylaştırabilir. Ayrıca döndürme esnasında elimizin temiz olması gerekmektedir, eldiven giyerek bu işlemleri yapmak çok daha iyi olacaktır. Yumurtalar çevrilirken dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise yumurtaları çok nazik bir şekilde çevirmektir. Özelikle kuluçka döneminin ilk bir haftası yumurtalar çok hassas olacaktır ve yumurtanın sarsılması, çarpılması gibi durumlarda embriyo gelişiminde ciddi problemler oluşabilir.