Türkiye'de ithalat, ülkenin ihtiyacı olan damızlık hayvan ve et ihtiyacını karşılamak için yapılmaktadır. Damızlık değeri ve et değeri olan hayvanların ithalatı, Tarım ve Orman Bakanlığının  istenilen şartlarına uyularak yapılmaktadır. Yazımızda Bakanlığın sayfasından aldığımız yazıları siz değerli okurlarımıza anlatmaya çalıştım.

 Damızlık Sığır İthalat Başvurusu İçin Akış Şeması

1. İthalat yapmak isteyen gerçek / tüzel kişiler Damızlık Sığır İthalat Talimatı ile Uygulamalı belgelerle Hayvancılık Genel Müdürlük (HAYGEM) başvurur.

2. Başvurusu uygun bulunanlara, kontrol belgesi verilmek ve seçim heyeti görevlendirmek üzere izin verilir.

3. İthalat yapmak isteyen gerçek / tüzel talep üzerine seçim heyeti görevlendirilir.

 4.Görevlendirilen heyet tarafından düzenlenen liste tutanaklarının tesliminden sonra HAYGEM'ce onaylı KONTROL BELGESİ düzenlenir.

5.Düzenlenen Kontrol Belgesi ve ilgili belgeler ithalata iş ve işleri yapmak üzere HAYGEM tarafından ilgili Veteriner Sınır Kontrol Noktasına, İl Müdürlüğü ve ithalatçıya gönderilir.

 A. Damızlık Sığır İthalat Teknik Kriterleri:

1- İthal edilen verilecek örnek gruplardan olabilir.

a- Sütçü ırklar; Holstein, Jersey,

b- Kombine Irklar; Simental (Fleckvieh), Kahverengi İsviçre, Mondbeliard

c- Etçi Irklar; Angus, Charolais, Limousin, Hereford, Belçika Mavisi

d- Manda; Akdeniz Mandası, Jaffarabadi, Murrah

e- Bu maddede belirtilen ırklar sorgusu yapılmak talepleri, Genel Müdürlükçe değerlendirilerek karar verilir.

2- İthal edilen damızlık hayvanlar; pedigri / damızlık sertifikasına (saflık oranı en az% 87,5) sahip olmalıdır. Bu belgede, ihracatçı ülkenin bu konuda yetkili otoritesi tarafından ya da yetki verilmiş birlik / kooperatifler tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış olmalıdır.

3- Hayvanlar, ihracatçı ülke topraklarında veya Bakanlık tarafından damızlık büyükbaş hayvan ithalatına izin verilen ülke topraklarında doğup büyümüş olmalıdır.

4- Hayvan bireysel tanımlanmasını sağladı kulak küpesi / mikroçip vb. ile tanımlanmış olmalıdır.

5- İthal edilen damızlık hayvanlar; döl kontrolünden (döl testi) veya genomik değerlendirmeden geçmiş, aynı ırktan boğalarının kızları olmalıdır. Bu durum pedigrisinde belirtilmelidir. (Mandalarda bu şart aranmaz.)

6- Gebe hayvanlar, döl kontrolünden (döl kontrolünden) veya genomik değerlendirmeden geçmiş aynı ırktan boğaların sperması ile suni tohumlama yoluyla tohumlanmış olmalıdır. Bu durum pedigrisinde belirtilmelidir. (Mandalarda bu şart aranmaz ayrıca Holstein ırkında; siyah beyaz boğaların sperması ile, kırmızı beyaz Holstein dişi hayvanlar kırmızı beyaz boğaların sperması ile tohumlanmalıdır)

7- Holstein ırkı dişi hayvanın yavrularının ve doğuracağı yavrusunun çocuklarının BLAD, CVM ve Brachyspina genetik kusurları taşımamalıdır. Bu durum pedigrisinde belirtilmelidir.

8 -Hayvanlar, ait olduğu ırkın genel fenotipik taşıyabilir.

9 -Gelişim bozukluğu, kaşektik, görünür fiziki ve ortopedik kusurları (topallık, körlük vb) patalojik oluşumlar (tümör, apse, konjuktivit, deri hastalıkları ve meme bozukluğu vb.) Olmamalıdır. Genel kondüsyonu iyi ve sağlıklı bir görünüme sahip olmalıdır.

10 -Süt / Kombine verim veren ırkların, annelerinin laktasyon süt verimleri (305 günlük süt verimleri) aşağıda belirtilen tabloda yer alan değerlerden az olmamalıdır. Anne ilk laktasyonda ise 1. Laktasyonu, birden fazla laktasyonu varsa laktasyon ortalamasında alınmalı ve aşağıdaki tabloda belirtilen 305 günlük değerlerden az olmamalıdır. Anneleri birinci laktasyonda olan dişi dana seçiminde; 180 Annelerinin 180 günün süt verimlerini gösteren belgelerini değerlendirmeye alınmaz ancak anneleri birinci laktasyonda olan dişi seçimlerinde; annelerine ait süt veri bulunmuyorsa veya süt verimi 180 günün altında olması halinde anneannelerin süt verimleri içinde tutulmakta ve burada belirtilen 305 günlük değerlerden az olmamalıdır. Bu değerler hayvanın pedigrisi ile ilgilenmelidir. (Pedigride bu verilerden birinin olması yeterlidir.)

B-Damızlık Erkek Sığır:

1- İthal edilecek damızlık erkek sığırlar etçi ırklardan (manda hariç) olmalıdır.

2- İthal damızlık örnekleri, verilecek bu konuda yetkili otoritesi ya da yetki verilmiş birlik / kooperatifler tarafından düzenlenmiş ve onaylanmış, ebeveynlerine ait en az iki jenerasyonunu gösterir bilgileri içeren pedigriye sahip olmalıdır.

3- İthal edilen damızlık hayvanlar, döl kontrolünden (döl kontrolünden) veya genomik değerlendirmeden geçmiş aynı ırktan boğaların yavruları olmalıdır. (mandalarda bu şart aranmaz)

4- Hayvanlar, bireysel tanımlanmasını sağladı kulak küpesi / mikroçip vb. ile tanımlanmış olmalıdır.

5- Damızlık hayvanların seçim gününde yaşı;

Sığır 6 –18aylık (180-540 gün)

Manda12–24aylık (360-720gün) olmalıdır.

6- Damızlık hayvanların seçme canlı ağırlıkları en az,

Sığır 6 aylık (180 gün): 200 kg

Manda 12 aylık (360gün): 300kg olmalıdır.

7- Manda boğalarının 270 günlük anne süt verimleri en az 1800 lt olmalıdır.

8-  Hayvanlar, ait olduğu ırkın genel fenotipik gönderebilir.

9- Gelişim bozukluğu, kaşektik, görünür fiziki ve ortopedik kusurları (topallık, körlük vb) patalojik oluşumlar (tümör, apse, konjuktivit, deri hastalıkları) olmamalıdır. Genel kondisyonu iyi ve sağlıklı bir görünüme sahip olmalıdır.

10- Testisler scrotal keseye inmiş ve birbirine simetrik olmalı, herhangi bir anomali bulunmamalıdır.

Genel Kurallar:

1-  Damızlık sığırlar, sağlık sertifikası anlaşması yapılan ülkelerden yapılan ülkelerden ithal edilebilir. İthalatı postların adresinde yayımlanmaktadır.

2-  İthal edilecek damızlık sığırlar Bakanlığın belirlediği sağlık ve teknik kriterlere uygun olmalıdır.

3-  Damızlık sığır ithalat izni, kendi işletmesi adına veya yetiştiricilere satmak üzere gerçek / tüzel kişilere verilir.

4-  Damızlık etçi ırk dişi sığır ithalatında, verilen aynı ırktan olmak şartıyla, damızlık erkek hayvan için izin verilir.

5-  Damızlık sığır ithalatında her kontrol belgesi (ithalat izni) başvurusu; 60 baş (Manda için ise en az 30 baş esas alınır.), yetiştiricilere satış amaçlı yapılacak ithalatlarda en az 250 baş için (gebe / gebe olamayan) yapılır. (Manda için ise en az 60 esas esas alınır.) Kendi işletmesi adına ithalat yapmak isteyenler en az 60 baş boş kapasiteye, yetiştiricilere satmak üzere ithalat yapmak isteyenler ise en az 250 baş boş yeteye sahip işletmesi olmalıdır.

6-  İthalat için verilen iznin geçerlilik süresi 6 aydır ve bir ithalat izni için tek bir kontrol belgesi düzenlenir.

7-  Satış ithal edilen ithal edilen damızlık sığırlar fiili ithalat iş ve işlem tamamlanmadan ve bakanlık kayıt sisteminde kaydedilmeden başkasına satışı yapılamaz.

8-  Yetiştiricilere satmak üzere ithal edilen sığırların satışı, belirtilen şartlara göre yapılır:

a)  Satışın yapılacağı işletme, Bakanlık kayıt kayıtlı ve işletme tescil belgesine sahip olmalıdır.

b)  Bir bizde aynı ırktan en az 5 baş (manda için 2 baş) satış yapılmalıdır

c)  Satışın yapılacağı miktarı, satışın yapılacağı hayvan sayısı ile olmalıdır. Bunu gösteren kapasite raporu (Ek-6) alınmalıdır.

d)  Satışı yapılan hayvanlar, işletme bazında kulak numaralarında listelenmeli alıcı ve satıcı tarafından imza altına alınmalıdır.

e)  Damızlık dişi sığırı satın alan işletme sahibinden taahhütname (Ek-5) alınmalıdır. Bu maddede ihtiyaç duyulan belge ve bilgileri, ithalatı yapan taşıtı yüklü İl / İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne sahip olmalıdır.