Türkiye'de Kenevir dikimi yasak mı? Kenevir yetiştiriciliği para kazandırır mı? Kenevir tohumu nereden buluruz? Kenevir yetiştiriciliği için izinler nasıl alınır? gibi sorularınızı Kenevir üreticimize sizler için sorduk.

Kendiniz ile İlgili Biraz Bilgi Verebilir misiniz?

Adım Ömer Çiçek. Kayseri’nin Yeşilhisar ilçesi, Ovalı mahallesinde çiftçilik ile uğraşıyorum.

Neden Kenevir Yetiştirmeyi Düşündünüz?

Daha önceleri de araştırıyordum zaten. 2 yıl öncesinde ekmeyi düşündüm fakat arazi uygun olmadığı için ekemedim. 2020 yılında ektim.  Kenevir anlatıldığına göre çok büyük işlerde yarıyor bilgisi var ve gerçekten de öyle. Ama Türkiye piyasasında maalesef böyle bir şeyin olmadığını öğrendim.

Kenevirin İhracat ve Piyasası Nasıl?

Türkiye’de tamamen değersiz görülüyor. Sadece esrardan oluşan bir bitki olarak algılıyorlar. Bu nedenle kenevirin Türkiye’de hiçbir pazarı maalesef ki yok. Biz keneviri hasat ettik, tohumunu aldık. Kalan sapını yani lif olan kısmını alıp depoya koyduk. Çin’den makine getirttirdim. Sapını aldığımız makine ile bir hafta içinde lif üretimine geçeceğiz inşallah.

Kenevirden Elde Ettiğiniz Lifi Nasıl Değerlendirmeyi Düşünüyorsunuz?

Hallaç makinesi de aldık. Bu lifi pamuk haline getirip Kayseri ve Antep illerinde bulunan, telefon ile görüştüğümüz firmalara ham madde olarak satacağız.

Kenevir Yetiştirmek İçin İzin Alırken Hangi Adımları İzlediniz?

Çiftçi Kredi Sistemi’ne Kenevir diye yazdırılması gerekir. Daha sonra İl- İlçe Tarım Müdürlüğü yardımı ile kaymakamlığa, nerede kenevir yetiştirmek istediğine dair bir dilekçe veriliyor. Kaymakamın araştırmasından yaklaşık 1 hafta sonra onay geliyor ve o şekilde ekebiliyoruz. Kenevir Yetiştiriciliği ile İlgili izin başvuru formlarına LINK'ten ulaşabilirsiniz. 

Kenevir Yetiştiriciliğinde Genel Eksiklikler Nelerdir ve Devletten ne Tür Destekler Bekliyorsunuz?

Devlet 2019-2020 yılı Resmi Gazete yayınında devletlerin destek anlamında dönüme 700 TL gibi bir prim verecekti ama para hala elimize ulaşmadığı gibi müracatı bile yok…  Kandırılmış gibi hissettik. Devletten tek beklediğimiz destek, Samsun ve Amasya’daki devlete ait lif fabrikalarının çalıştırılmsası ve çiftçinin elindeki lifleri çiftçiye yük olmadan işlemesini istiyoruz. Ya da devletin şu anda acil olarak bu bitkinin işlenmesi için bir fabrika kurmasını istiyoruz. Çünkü aslında gerçekten çok değerli bir bitki. Ben pandemi dönemine girdikten sonra 3-3.5 ay Türkiye ve Dünya’da bu bitki nerelerde kullanılıyor gibi tüm soruların cevabını buldum, öğrendim ve ona istinaden ekimini yaptık. Devlet de bu konuda bilgilendirme yapınca bu çok değerli bir bitkidir dedik. Çiftçi de zaten alternatif bir bitki arıyor. Biz de alternatif bir ürün ekersek bu nasıl olur dedik. Tamamen acemice bu işe girdik. Ekimini yaptık, yetiştirdik, tam biçime yani hasat dönemine geldik, yardıma ihtiyacımız oldu. İl ve İlçe Tarım ile görüştüğümüzde biz onun hasat etme şeklini bilmiyoruz dediler. Biz de kendi gücümüzle işimizi gördük.

Genel olarak pazarlanması hariç hiçbir eksiği yok. Çünkü makinelerinin hepsi artık Türkiye’de var. Biçim makinesi, hasat makinesi ve hasattan sonraki işlem makinelerinin hepsi Türkiye’de mevcut şu anda. Biz Çin’den getirdik ama aynı makine burada da mevcut. Hasat makinesi, biçim sonrası lif makinesi ve liften sonraki hallaç makinesi ve yağ makinesi 175.000 TL’ye mal oldu, ama yurt dışı… Şu anda makineyi yapmak isteyen tüm sanayicilere biz makinemizin örneğini verebiliriz.

Ne Kadar Alanda Kenevir Yetiştirdiniz?

Toplam 165 dönüm yer ekildi. Bunun 115’ini bu yıl aldığım makinem ile biçtik. Bir arkadaş var, kendi imkânı ile yaptı ama çok zorlandı. Şu anki aldığımız makine de, eğer ki bu yıl da kenevir ekilirse makinalaştığımız için iş çok kolay olacak. Ama önemli olan bu işin pazarıdır.

Biçiyoruz, biçimden 15-20 gün kurumadan sonra lifini çıkartıyoruz. Yani hiç depoya falan gitmiyor.

Bu İşin Tarımını Yapmak İsteyen Olursa Nasıl Bir Öneriniz Olur?

Ben kenevir tarımı yapmak isteyenler için her türlü yardımda bulunurum. Tohum açısından da yardımcı olabilirim. Ekiminden biçimine kadar her türlü desteği veririm ama pazarı olmadığı için ben hiçbir çiftçiye kesinlikle ekin diyemem çünkü çiftçinin durumu zaten zorda, bir de tutup da bizi kandırdıkları gibi ben de onları kandıramam, yazık olur. Pazarı olmayan hiçbir ürünü ekmek çözüm değildir.

Kenevir Tohumunu Nereden Temin Ettiniz? Kenevir Yetiştirmek İsteyenler Tohumu Nereden Temin Edebilirler?

Şu anda Kayseri bölgesinde yaklaşık 6 ton civarı tohum var. Türkiye genelinde ise 60-70 ton civarı tohum var. Samsun, Narlısaray, Vezirköprü ilçelerde bu biraz daha fazla ama onlar bizim kadar geniş alana ekmiyor, sadece tohuma satıyorlar. Kalan saplarını ise kendi makineleri ile havuzlama yapıp gemi halatı yapıyorlar. Çünkü bu malzeme güneşten, tuzlu sudan etkilenmeyecek bir malzemedir.

Tohumu benden 1 yıl önceki eken arkadaşım vardı, ondan aldık. Bu tohum zaten ‘’Narlı’’ adı ile patenti alınacak bir tohumdu. Bu kenevir çeşidinde zaten THC oranı tamamen düşük olduğu için esrar olarak kullanılmıyor. Tamamen bir endüstri bitkisi olarak kullanılıyor. Ama endüstri bitkisinin de nerede kullanılacağını bilmediğimiz için -hayvancılık da yapıyoruz- keşke zamanında balya yapsaydım ya da silaj olarak değerlendirseydim dediğim de oldu çünkü çok değerli bir bitki. Biz bunu yapmadık, sonunu bekledik, nasıl olacağını merak ediyoruz.

Biz kenevir yağının makinesini de aldık, yağını çıkartacağız. Türkiye’de yağ satan 2-3 tane firma var. Arkadaşlara saf kenevir yağı vereceğimizi söylediğimizde ‘’biz yurtdışından getiriyoruz, her şeyi hazırlanmış vaziyette geliyor, biz sizden orijinal kenevir yağını alırsak bunu paketleyip işleyemeyiz ‘’ dediler. Sizin aldığınız o zaman orijinal değil dedim, kesinlikle değil dediler. %10’u kenevir yağı ise geri kalan kimyevi maddelermiş. ‘’Sizdeki orijinal yağ ve biz onu pazarlayamayız bile’’ dediler. Herkes birbirini kandırıyor, burada en büyük mağduriyeti biz yaşıyoruz. Biz, biz bunu ürettik, değerlendirip para kazanalım, vatandaşın gözü açılsın diyoruz ama elimizden tutan yok.

Kenevirin dişisinden esrar yapılıyor ama bu çeşidin oranı o kadar düşük ki… Ben test ettirdim ve bu bitkinin esrar ile hiçbir alakası yok.  Ama kenevir kelimesini duyan insan hemen kızmaya başlıyor.

Kenevir Yetiştiriciliğinin Kazancı Nasıl? Kenevir Yetiştirmek Karlı Bir İş mi?

Biz bu işe başlarken bize çok karlı denmişti.

Ben tohumun kilosunu kendim 500 TL’ye aldım. Ben 500’e aldığım tohumu 200’e satsam şu anda ciddi bir rakam elde ederdim. 10 döüm yerden 500 kg tohum aldım, 100.000 TL para tutuyor düşünebiliyor musunuz? 10 dönüm yerden 100.000 TL hiçbir mahsülden kazanamazsın. Ama dediğim gibi şu anda satamadığımız için sıfır gelir. Geliri liften umuyoruz. Şu anlaştığımız firmalara tohum+liflerini verirsek 10 dönüm yerin getirisi 75-100.000 TL arasında olacak. Tohumdaki yağının fiyatı da şu anda Türkiye’de bazı marketlerdeki ya da kozmetikçilerde 125 mg’ı 278 TL.

Kenevirde Hasat Sonrası Nasıl İşlemler Yaptınız? Mekanizasyon Açısından Neler Söyleyebilirsiniz?

Kurutma işlemini tarlada yapıyoruz. 10-15 gün kaldığında kuruyor. Aldığımız makine de tarlada gezen tip makine. Makine ile lifini çıkarttıracağız, hallaç makinesi ile de pamuk yapıp satacağız.

Lif ve Tohumundan Geriye Kalan Ürünleri Nasıl Değerlendiriyorsunuz?

Lifini çıkarttıktan sonra kalan posası da mantar yetiştiricileri için çok önemli. Suyu emmesine rağmen kuru gibi kalıyor ve emilen su, posanın içinde 1 ay boyunca kurumuyor. Onlardan çok ciddi bir şekilde talep var. Ben Yozgat Boğazlıyan’daki bir firma ile görüştüm.  

Bir de hayvanlarda altlık, yataklık yapımında kullanılıyor. Bunu koyduğumuzda hayvanın altındaki mantarı tamamen öldürüyor ve %100 kuruluk sağlıyor. Bu, suyu o kadar çok emiyor ki… Emdiği suyu da hastalık olarak geri vermiyor.

Kenevir Yetiştiriciliğinde Alınan Tedbir, Denetleme ve Güvenlik Çalışmaları Nasıl Sağlanıyor?

Ekilme anında İlçe Tarım Müdürlüğünden mühendisler geliyor, ektiğin yere, ne kadar tohum attığına vs. bakıyor. Yetişene kadar aylık İl ve İlçe Tarım kontrolleri var. Bir de yetişirken son 20 gün dediğimiz esrarın olduğu dönemde -dişi tohumlanırken- Jandarma sık sık kontrol edip gidiyor.

Kenevir Yetiştiriciliği ile İlgili Ekim, Bakim ve Hasat ile ilgili yazımızı  buradaki LINK'ten okuyabilirsiniz.