İnekleri Kuruya Çıkartmak Ne Demektir?

İnekleri kuruya çıkartmak demek sağımdaki ineklerin gelecek doğuma iki ay kala sağımdan çıkarılması ve sütünün kurutulması demektir. Bu döneme kuru dönem denir.

İnekleri Kuruya Çıkartmanın Faydaları Nedir?

İneklerin kuruya çıkarılması ineğin işkembesinin, memelerinin dinlenmesi ve buzağının anne karnında gelişmesi için şarttır ve mutlaka inek doğumundan önce kuruya çıkarılmalıdır.

İşkembenin dinlenmesi: Sağım döneminde fazla süt versin diye ineklere yüksek besin değeri olan konsantre yemler (fenni yemler, arpa, buğday kırığı vs.) vermiştik. İşte bu yemler işkembede asidosiz dediğimiz durumu oluşturur. İneğin işkembesini ne asit ne de bunun zıttı olan alkali olmalıdır. İşkembe daima pH:7 düzeyinde ve nötr olmalıdır.

İşkembe ph Derecesi Nedir?

İşkembenin içindeki sıvının asit ve baz dengesi ya da asit alkali dengesinin birim değerine işkembe pH değeri denir. İşkembe içeriği sirke gibi asit değil, soda gibi alkali değil her zaman nötr olmalıdır, bu da pH:7 derecesidir. Örneğin fazla verilen konsantre yemler asit yapar, fazla verilen taze yeşil otlar alkali yapar. İşte kuru dönemde konsantre yemleri daha az vereceğimiz için asit olan pH değeri nötrleşir ve mide duvarı kendini onarmaya başlar.

1) Yenilen gıdaların %70’i işkembede işlem görür ve kuru dönemde işkembe sağlığı sağlanmış olur.

2) Memelerin dinlenmesi günde 30 kg bir süt veren bir ineğin meme dokularından bu sütü üretebilmek için günde 10 ton kan geçmektedir . Bu şekilde ağır yük altındaki ve sürekli sağılarak yıpranmış olan memeler kuru dönemde dinlenir ve kendisini yeniler.

3) Anne karnındaki buzağının gelişmesi gebeliğin son üç ayında buzağı gelişiminin %70 ini sağlar ve vücutta ona göre yer kaplamaya başlar. Kuru dönemde mideyi çok su ile dolduran yemlerin fazla verilmesi anneyi ve buzağıyı rahatsız eder. Onun için kuru dönemde çayır otları ve silajlar az verilmelidir.

Sağım Dönemine Hazırlık Nasıl Yapılmalıdır?

Kuru dönemde verilecek yemler gelecek doğumdaki süt verimini etkiler. Bu dönemde aşırı yağlanmaya müsaade edilmemelidir. Yüksek verimli bir inek doğuma 60-65 gün kala, orta verimli bir inek 55-60 gün kala kuruya çıkarılmalıdır. Kuruya çıkartmak için ineğin sağılması birdenbire kesilmelidir. Peyderpey ve yavaş yavaş kuruya çıkartmak doğru değildir. Kuruya çıkartmak için ilk önce yemin azaltılması gerekir. Konsantre yemler ve süt yemleri kuruya çıkartılırken hiç verilmemelidir. İnek kuruya çıkmıyor ve hala süt veriyorsa 24 saat süreyle su vermemek faydalı olabilir. Su ile beraber taze çayır otları, silajlar, yeşil yemler bu 24 saat içinde verilmez. 24 saatin ardından su vermek unutulmamalıdır.

Kuru Dönemde İneklerin Beslenmesi Nasıl Olur?

Kuru dönemde inekler son kırk gün özel olarak imal edilmiş kuru dönem yemi ile beslenir. Günlük 2-3 kg bu yemden vermek yeterlidir. Ayrıca kuru ot verilir. Kuru ot olarak baklagil kuru yemleri aşırı verilmez. Yonca kuru otu aşırı verilmez. Günlük en fazla 4-5 kg verilebilir. (kalsiyum yönünden zengin olan bu yem vücudun kalsiyum dengesini bozabileceği için) En iyisi kuru dönemde baklagil kuru otu + kuru ot vermektir.

Kuru dönemde silajlar özellikle mısır silajı aşırı verilmez. Günlük 7-12 kg yeterlidir. Bunun yanında 3-4 kg baklagil kuru otu verilebilir. Kuru dönemde konsantre ve fenni yem verilmez (bunu tekrar belirtiyoruz) Bu şekilde beslenirse güç doğumlar oluşur, doğumdan sonra eşini atamaması hastalığı ve rahim yangısı oluşur. Ayrıca bu dönemde aşırı beslenirse döl tutmama tehlikesi yüksektir. Kuru dönemde aşırı beslenen hayvanlarda döl tutmama tehlikesi 3-4 kat artmaktadır. Bunun sebebini şöyle açıklayalım: Aşırı beslenme aşırı enerji alımı demektir. Aşırı enerji alan bir inekte rahim küçülmesi gecikir ve de bu metritis dediğimiz rahim yangısına ve ayrıca yumurtalık kistlerine yol açar. Bu şekilde aşırı beslenirse doğum felci riski de artar. Bazı üreticilerimizin kuru dönemde hayvanın zayıflamasından dolayı besi yemi ile hayvanı beslediklerini gördük. Bu son derece zararlıdır. Hayvanın besili görünmesi hayvan sahibini memnun edebilir ancak hayvana büyük zararlar verir. Kuru dönemde özel yapılmış daha az enerji veren yemler yedirilmelidir. Bu yem vitamin ve mineral yönünden desteklenmiş olmalıdır. Saman + tahıl verilmesi bu dönemde hayvan için yetersiz olmaktadır. Yavru gelişmesi bu şekildeki bir beslenme ile gerçekleşmez, hayvan mastitis dediğimiz meme rahatsızlığına yakalanır. Bu dönemde saman + tahıl gibi bir beslenme şekli yanlıştır.

Kuru Dönemde Hangi Vitaminler Verilir?

Kuru dönemde A, D, E, K vitaminleri yönünden zengin premix dediğimiz yem katkı maddeleri verilmelidir. Kuru dönemde inekler sağılan ineklerle aynı padokta bulunmaz. Çünkü kurudaki inekler sağılan ineklerin yemini yerler ve bütün bu yukarıda anlattığımız rahatsızlıklarla karşılaşırlar. Kuru dönemin son 20 gününde gelecek doğuma hayvanı hazırlamak için kademeli bir konsantre yem artışı yapılmalıdır. İlk 40 günde kuruya çekilen hayvan son 20 günde yavaş yavaş süt yemine alıştırılır. Süt yemine alıştırma yaklaşık 15 günde meydana gelmelidir. Her gün yarım kilo kadar artış yeterlidir. Canlı ağırlığın %1’ine kadar bu yem verilebilir. (500 kg canlı ağırlık için 5 kg yem)

Aşağıda birkaç tane kuru yem besleme örnekleri (rasyon) verelim;

1 inek için;

Mısır silajı 9,09 kg, Buğday samanı 6,18 kg, Sığır süt yemi (19 HP) 0,63 kg, Ayçiçek küspesi 2,03 kg, Buğday kepeği 0,65 kg, Toplam: 18.58 kg

Erken kuru dönemde ( gebeliğin 7,5 ayı - 8,5 ayı arası )

Tane yulaf 0,6 kg, Başaklı yulaf kuru otu 5,25 kg, Yonca kuru otu (çiçeklenme sonu) 3,30 kg ,Yulaf silajı 10 kg Toplam: 19,15 kg

Bir diğer rasyon örneği; Mısır silajı 10 kg, Yonca kuru otu 4,70 kg, Buğday samanı 3,50 kg, Bonkalite 1,25 k,g Toplam: 19,45 kg ( Bonkalite: Buğdaydan un yaparken elde edilen en az %10 HP içeren bir yan üründür.)

Başka bir örnek; Mısır silajı 10 kg, Yonca kuru otu 4,30 kg, Yulaf kuru otu 4,55 kg, Buğday kepeği 0,60 kg Toplam: 19,45 kg

Geç kuru dönemdeki (gebeliğin 8,5 ay sonrası – doğuma kadar) rasyon örneği

Yulaf silajı 10,09 kg, Buğday samanı 6,17 kg ,Sığır süt yemi (19 HP) 1,38 kg, Ayçiçeği küspesi 1,30 kg Toplam: 18,94 kg

Başka bir örnek; Mısır silajı 8,34 kg, Buğday samanı 6,72 kg, Sığır süt yemi (19 HP) 0,73 kg, Ayçiçeği küspesi 2,27 kg Toplam: 18,06 kg

Sağlıklı ve bereketli çalışmalar dilerim.