Exmoor Horn Koyununun Tarihçesi Nedir?

Exmoor Horn, uysal ve ilgilenilmesi kolay bir koyun ırkıdır. Birinci sınıf kuzular üreten çift amaçlı bir koyun ırkı ve kaliteli yapağı üreten az sayıdaki dağ ırkından biri olarak tanımlanabilir.

Bazen Porlock olarak da bilinen Exmoor Horn koyunları, çok eski zamanlardan beri Exmoor'da bulunmaktadır. Her zaman dayanıklılıkları, gelişme yetenekleri, yapağılarının ve etlerinin kalitesi ile değer görmüşlerdir. Exmoor Horn ırkı, tüm yıl boyunca dışarıda yaşayan gerçek bir çift amaçlı dağ ırkıdır. Her zaman, yüksek bozkırlarda safkan bir ırk olarak tutulmuş, alçak arazilerde melezlenmek üzere kullanılmıştır.

Büyük Britanya’da 1906 yılında Exmoor Horn Koyun Yetiştiricileri Topluluğu kuruldu. Bu topluluk, ırkla ilgili gelişmeleri halk ile paylaşmak ve bilgilendirmek için önemli çalışmalar yapmaktadır. 1907 yılında ise bir Sürü Kitabı oluşturulmuştur. 1907'deki ilk tescilli satış ve gösteride 1. 200 koyun, ortalama 42 şilin fiyatına açık artırmayla satıldı. 1908 yılının Sürü Kitabı’na göre, 132 üye ve 25.000 safkan Exmoor koyunu incelenmiş ve damgalanmıştır. 2007 yılının Sürü Kitabında 19.000 kayıtlı koyundan oluşan 80 sürü bulunuyordu.

Kendi ülkesinde şüphesiz popüler olmasına ve nispeten sayılarının çok olmasına rağmen, Exmoor Horn ırkı ciddi risk altındadır. Buna ek olarak, RBST’nin Kategori 1 – Kritik Durumda Olanlar (RBST, 2009, 2010) listesindedir çünkü ırkın yüzde 75’i 12.5 km’den daha az bir dairesel alan içerisinde yer almaktadır.

Exmoor Horn Koyununun Karakteristik Özellikleri Nelerdir?

• Exmoor Horn koyunu beyaz yüze sahiptir. Koçların boynuzları büyüktür; koyunlarınki ise daha küçüktür. Kiraz rengi deriye, orta uzunlukta beyaz yapağıya sahiptirler.

• Mükemmel renkte ve lif boyu iyi olan kaliteli yapağı üretirler. Exmoor Horn koyunları en üretken dağ ırkları arasında yer alır. Mükemmel annelerdir, iyi miktarda süt ve kaliteli kuzu üretirler. Exmoor Horn ırkı, performans açısından standart Scottish Blackface’e kıyasla daha fazla günlük kazanç sağlar ancak; süt verimi, yağ ve protein yüzdesi, kaslılık, karkas zayıflığı, batın büyüklüğü, çiftleşme mevsiminin uzunluğu, kuzulama aralığı, cinsel olgunluk yaşı, yapağı verimi ve yapağı kalitesi açısından iki ırk da eşit durumdadır.

• On dokuzuncu yüzyılın ortalarında Exmoor Horn ve Devon Long Woolled ırkı Devon Closewool’un atalarıydı. Exmoor Horn ırkı melezleme için hala mükemmel bir tercihtir. Bluefaced Leicester ile melezlendiklerinde, Exmoor melezini oluştururlar. Exmoor melezi, alçak bölgelerde bulunan, uysal ve verimli bir ırktır. Ayrıca, Britanya’da bulunanların en iyilerinden biridir (bu tür melezler ovalardaki Bluefaced Leicester koçları ile yayla ya da tepelerdeki safkan koyunların melezlenmesi ile ortaya çıkar). Exmoor Horn ırkının birçok özelliği bu ırkta da bulunur.

• Exmoor Horn koyun ırkı, yüzde 160–200 oranında kuzularlar. Ayrıca ayak problemlerinden çok az muzdariptirler, uzun ömürlüdürler ve ucuza bakılırlar. Bluefaced Leicester sayesinde yapıları iyi ve mükemmel yağ/ağırlık oranına sahip yavru üretirler. Kuzular çimle beslenerek kilo alır, ölü ağırlıkları 18 ila 22 kg’a ulaştığında ve 2 ila 3 litre yağa sahip olduklarında hazır hale gelirler.

• Exmoor Horn koçları, çeşitli ırklarla melezlendiklerinde uysallık özelliklerini aktardıkları için oldukça iyi damızlıklardır.

• Kökenleri çok eski olmasına rağmen, Exmoor Hornlar modern gereksinimlere oldukça iyi uyum sağlamışlardır. Geleneksel olarak değerleri, şu anda da yirmi birinci yüzyılın başlarında olduğu kadar önemlidir. Koyun eti pazarında Rönesans dönemi bu ırk için oldukça olumlu bir adım olmuştur. Çiftçilik politikasında yapılan son değişiklikler, birçok çiftçilik işletmesinin gelecek planlarında Exmoor Horn ırkı için bir yer sağlamıştır.

• Çevreye uyum sağlama konusunda yetenekli olmaları, katma değerli ve pazar potansiyeline sahip saf veya melez kuzular üretmek için ticari olarak değerli olmaları, Exmoor Horn ırkının çiftçilere iyi değer sunmaya devam ettiği anlamına gelmektedir.

Olgun bir Exmoor Horn Koyununun Ağırlığı Ne Kadardır?

1850’li yıllarda Exmoor Horn ırkı küçüktü. 4-5 yaşına geldiklerinde 27 ila 34 kg ağırlığında olurlardı. 1.8 ila 2.3 kg ağırlığında oldukça kaliteli, uzun yapağı üretirlerdi.

Modern Exmoor Horn ırkı ise çok daha iri bir ırktır. Yetişkin bir Exmoor Horn koçunun cidago yüksekliği 77 cm’dir ve 75 ila 85 kg ağırlığındadır. Yetişkin bir Exmoor Horn koyununun cidago yüksekliği ise 65 cm’dir ve 55 ila 65 kg ağırlığındadır.