Hissar Koyunu’nun Tarihçesi Nedir?

Hissar koyunu (Gissarskaya - Гиссарская овца), yağlı koyun türünden iri yapılı, yağlı bir ırktır. Tacikistan'da yıl boyu süren hayvancılık koşullarında seçicilikle üretilmiştir. 13.-14. yüzyıllarda koyun sürüleri ile göç eden Özbek boyları tarafından yetiştirilmiştir.

Bu ırkın koyunları Tacikistan SSR'nin merkezinde (Karaağaç, Duşanbe, Faizabad, Kulob, Bokhtar) ve Özbekistan SSR'nin Surhanderya ve Kaşkaderya bölgelerinin (Baysun, Denov, Sarıasya, Şorçı, Şerabad) eteklerinde ve dağlarında yetiştirilmektedir.

Hissar koyunları, sağrısı yağlı soyutlanmış bir ırktır. Hisar koyunları, yalnızca sağrısı yağlı ırkların en büyüğü olmakla kalmayıp, aynı zamanda Avrupa'nın en büyük koyunu olan Lincoln bile daha büyüktür.

Hissar Koyunu’nun Karakteristik Özellikleri Nelerdir?

• Hissar koyununun, güçlü ve sağlam bir yapısı, uzun, geniş ve kalın bir gövdesi, vücutta depo edilen yağın biriktiği çıkık bir sağrısı vardır.

• Yağ, yem kaynaklarındaki mevsimsel dalgalanmalardan etkilenmemesini sağlamaktadır. Sağrı, koyunlarda yaklaşık 40 cm uzunluğunda 29 cm genişliğindedir; koçlarda ise bu sayılar sırasıyla 48 cm ve 40 cm'dir.

• Koyunların cidago yüksekliği 75-80 cm, koçlarınki ise 80-85 cm'dir.

• Yatay vücut uzunluğu 75 ve 85 cm, göğüs derinliği uzunluğu sırasıyla 34 ve 35.5 cm’dir.

• Başı iridir. Burnu ise kemerlidir; kulaklar uzun ve sarkıktır.

• Boynu kısa ve kalındır.

• Hissar koyunları boynuzsuzdur, ancak bazı Hissar koçlarının küçük boynuzları olabilir.

• Hissar koyunları yerel çevre koşullarına adapte olmuşlardır ve kışlak bölgelerden yüksek rakımlı meralara kadar uzun mesafeleri (400-500 km) kolayca katedebilirler.

• Alp sıradağlarında otlatıldığında, Hissar koyunu oldukça iyi beslenir ve sağrıda büyük miktarda yağ birikir.

• Yavrular çok erken olgunlaşır; ilk 2-3 ayda günde 500-600 g oranında büyürler.

• Sütten kesim döneminde koç kuzular 47-50 kg, koyun kuzular 46-48 kg ağırlığındadır. Sağrı 23 kg ağırlığındadır. Kısırlaştırılmış koçlar yaklaşık 64 kg yağ üretirler.

• Hissar koyununun yapağısı oldukça azdır ve bu yapağı sağrısı yağlı koyunların hepsininkinden daha kalındır.

• Ortalama yapağı ağırlığı koçlarda 1.3-1.6 kg, koyunlarda ise 1.0-1.4 kg'dır.

• Yapağı, koyunlarda %18-34, koçlarda %11-24 oranındadır, oldukça fazla post ve kemp içerir.

• Yapağı esas olarak keçe üretiminde kullanılmaktadır.

• Hissar koyunları koyu ten rengi veya siyah renktedir.

• Kuzulama oranı düşüktür. Yüz koyun ortalama 110-115 kuzu yavrulamaktadır.

• Süt verimi yüksektir. Günde 1.8-2.3 kg süt üretirler.

• Etçi, yağlı etçi ve yağlı olmak üzere günümüzde üç tür Hissar koyunu vardır. Bu koyunların yapısı, sağrı boyutu ve konumu birbirlerinden farklıdır.

• Et koyunların, vücutta gizlenmiş, sıkı, zor fark edilen bir sağrısı vardır. Yağlı et koyunların sırt kısımlarında geniş bir sağrıları bulunur. Otlayan koyunların sağrısı ise biraz şişkindir. Yağ koyunların, bazı hayvanlarda vücudun üçte biri kadar büyük olan, keskin, çıkıntılı, büyük bir sağrısı vardır.

• Özbek Hayvancılık Enstitüsü'nün çalışmalarına göre, üç türün büyüme oranı, karkas özellikleri ve ağırlık artışları farklılık göstermektedir. Etçi türün otlayan koyunları, yağlı tipteki koyunlara göre daha ağırdır ve sağrıları daha az yağlıdır. Hissar koyunları, yapağıyı geliştirmek için diğer ırkların koçlarıyla çiftleştirilir. Hissar koyunları, aynı türden diğer ırkların erken olgunluğunu, ayrıca et ve yağ özelliklerini geliştirmek için yaygın olarak kullanılmaktadır.

Olgun Bir Hissar Koyunu’nun Ağırlığı Ne Kadardır?

Hissar koçlarının canlı ağırlığı 130-140 kg (en fazla 180-190 kg), koyunlarının canlı ağırlığı ise 70-80 kg (en fazla 100-120 kg) 'dır.