Thônes ve Marthod Koyununun Tarihçesi Nedir?

Thônes ve Marthod (Mauriennaise)koyun ırkı, Fransa'nın Savoie kentinde bulunan kaba yapağılı bir Alpler koyun ırkıdır. Thônes-Marthod, Batı Alpler'in soğuk kışlarına ve sarp arazisine iyi uyum sağlayabilmiş Fransız koyun ırklarının en dayanıklılarından biridir.

Thônes veMarthod koyun ırkı, daha önceleri Tarentaise'de (Haute Savoie bölgesinde, Isère'nin yüksek vadilerinde) bulunmuştur ancak, melezleme sonucu bu bölgede kaybolmuştur.

İtalya'da bu ırk, St. Jeande Maurienne olarak bilinmektedir ve Mont Blanc ve Aosta bölgeleri arasında bu koyunlardan yaklaşık 2000 adet safkan ve melez bulunmaktadır.

Irk, adını 1870 civarında bölgedeki tüm besi hayvanlarına sahip olan Bay Marthod (Albertville) ve Bay Thones (Haut Savoie) 'den almıştır.

1932 yılında 32.000 adet Thônes ve Marthod koyununun mevcut olduğu belirtilmişti. 1947 yılında ise sadece 19.000 adet kalmıştı ve 1970'lerde ırkın sayısı o kadar azalmıştı ki nesli tükenmek üzereydi. 1975'ten beri koruma önlemleri alınmıştır ve ırkın yeniden piyasaya sürülmesi sağlanmıştır. Diğer ırklarda olduğu gibi, daha yaygın ve daha üretken olan koyun ırkları, Thônes ve Marthod’un yerini almıştır.

1992'de, Thônes ve Marthod Yetiştiricileri Birliği, ırkın neslinin tükenmesinden endişe duyan bir düzine hayvan yetiştiricisi tarafından kurulmuştur. Birlik, yönetim çalışmalarını desteklemek ve ırkın soyunun devamını sağlamak için 2008 yılında bir seçim organı haline gelmiştir. Yavrulayabilen Thônes ve Marthod dişi koyun sayısı tahminen 7000 civarındadır.

Fransa'da ırk, yaklaşık 1000 ile 2000 metre arasında değişen yüksekliğe sahip küçük çiftliklerde, 15-25 adet koyundan oluşturulan sürüler halinde yetiştirilmektedir. Yaz aylarında yaylacılık faaliyetleri dahilinde, farklı yetiştiricilerin koyunları ve kuzuları, çoban tarafından dağlardaki doğal otlaklara doğru güdülen ortak sürülerde (300- 1000 baş) bir araya getirilir, istikamet kar çekildikçe ve yeni yollar açıldıkça kademeli olarak yokuş yukarı çıkmaktadır. Çoğu işletme sahibi, koçları yıl boyunca çiftliklerde tutar; ancak bazıları, koyunlarla ve kuzularla birlikte koçları da dağdaki otlak alanlara götürmektedir. Kış mevsimi boyunca, tüm hayvanlar çiftlik arazilerdeki ahırlarda tutulmaktadır.

Thônes ve Marthod Koyununun Karakteristik Özellikleri Nelerdir?

• Thones ve Marthod koyun ırkı orta büyüklüktedir; rengi, siyah olan burun ucu, kulakları ve ayakları haricinde beyazdır. Kulakları kararında uzundur ve yatay biçimlidir. İnce olan ve doğumda dizlere ulaşan uzunluktaki kuyruğu, doğumdan sonra kesilebilmektedir.

• Koyunlar da koçlar da boynuzludur; koçların boynuzları yatay ve gevşek bir daire şeklinde çıkıntı yapmaktadır.

• Bu yüzyılın başlarına kadar, Thônes ve Marthod iki ayrı ırk olarak kabul edilmekteydi, ancak görünüşte birbirlerine çok benziyorlar, sadece boynuz ve renk detaylarında farklılık gösteriyorlardı. Yaklaşık 70 yıl boyunca bu ikisi, belirli seçim kriterleri olmaksızın tek bir ırka indirgenmiştir.

• Irktan sağlanan gelirlerin tamamına yakını 6 ayda 40 kg olarak satılan kesimlik kuzu satışından elde edilmektedir. Önceleri zayıf olan uyum sağlama becerileri, Berrichon koçları veya (daha az yaygın olarak) Préalpes koçları ile melezlenen Thônes-Marthod koyunlarının kuzularında önemli ölçüde geliştirilmiştir.

• Koyunların çiftleştirilmesi ilk olarak 8 aylıkken gerçekleştirilir,ardından yılda bir kez (Mart-Mayıs başı) kuzularlar. Irk, alışılmadık derecede üretkendir ve kuzulama oranının yüzde 180-190 olduğu tahmin edilmektedir.

• Ayrıca Thônes-Marthod, çok az miktarda ek yeme ihtiyaç duyan bir ırktır. Önceleri örgü işi için kullanılmış olsa da, yapağısı kabadır. Yapağının ağırlığı 3 kg civarındadır. Hem süt üretimi hem de et üretimi için yetiştirilebilen bir ırktır. Koyunlar, kuzulama dönemlerine bağlı olarak yılda 90 ile 170 litre arasında süt üretebilmektedirler.

Olgun Bir Thônes ve Marthod Koyununun Ağırlığı Ne Kadardır ?

Olgun bir Thones ve Marthod koyununun ortalama ağırlığı 55-65 kg, olgun bir Thones ve Marthod koçunun ortalama ağırlığı ise 70-80 kg arasındadır.