Racka Koyunun Tarihçesi Nedir?

Racka koyun ırkı, Rusya’da "Volochian", Çek Cumhuriyeti'nde "Walachian", Yugoslavya'da  "Pramenka", Yunanistan'da "Vlach" olarak bilinen Güney ve Doğu Avrupa’da yaşayan büyük Zackel koyunu ailesine ait koyun ırkıdır.

Racka koyunun kökeni, Macaristan’a dayanmaktadır ve ilk kez kayıt edildiği 1800’lü yıllardan beri var olduğu bilinmektedir.

8.000 yıl önce Mezopotamya, Irak sınırları ve Antik Mısır’da bulunan mağaralarda çizilmiş motiflerde görülebileceği gibi Racka'ya benzeyen uzun kuyruğu ve matkap ucuna benzeyen boynuzlarıyla yaşamış koyunlar bulunmaktadır.

Racka koyunu muhtemelen Orta Doğu'nun vahşi koyun ırkı olan "Ovis ammon arkal"dan köken almaktadır. Racka koyunu, büyük göçler sırasında anavatanından ayrılıp Avarlar, Peçenekler ve Hunlar tarafından Avrupa’nın doğusuna ve merkezine getirilmişlerdir.

1750 yılında 7 milyon Macar koyun sürünün yarısı Racka koyunudur.  O zamanlar, yaklaşık 50.000 kuzu ve koyun Hortobâgy köprüsünün yanındaki marketlerde satılmaktaydı. Bugünlerde Racka ırkı, ilginç bir şekilde Macaristan’nın çorak arazilerinde oldukça iyi hayatta kalmayı başarmışlardır.

Şu anda Macaristan sürülerinin % 95’ini oluşturan Merinos koyununun 18. yüzyılda yapılan ithalatı neticesinde neredeyse tüm Racka koyunlarını yok olmaya itti.

1939 yılında Macar hükümeti, Budapeşte’nin doğusunda Puszta şehrindeki devlet çiftliğinde bulunan 4000 Racka koyununa önem vererek yok olmalarına  müdahale etmiştir.

Hatalı üretim metodları ve ileri derecede akrabalık olması 2. Dünya savaşı boyunca sadece 1450 Racka koyunun kalmasına sebep olmuştur.

1950’ lerde sürünün sayısı 200 koyuna kadar düştü ve Macar hükümetinden Hortobâgy devlet çiftliğine Racka ırkını koruması emredildi.

1973 yılında Hortobâgy bölgesine Macaristan'ın ilk ulusal parkı inşa edilmiştir ve Racka ırkı kurtarılmıştır. Şu an da sayıları beş bine ulaşmıştır.

1983 yılında Macar Racka Yetiştiriciler Birliği Debrecen’de kuruldu. Şu anda fazla gelen Racka koyunlarının bir bölümü tekrar ihraç edilebildiği halde en az 750 koyun Ulusal Park'ta korunmaktadır; bu sayede Macar Racka'sının genetik bankası oluşturulmaktadır.

Racka Koyunun Karakteristik Özellikleri Nedir?

• Racka ırkı, küçük koyun ırklarına oranla büyük boynuzlu, karışık yapağılı, uzun vücutlu ve sağlam kemik yapısına sahip bir ırktır.
  
• Racka koçlarının boynuzları 52 cm uzunluğunda ve 3 sargıya sahiptir. Boynuzları arasındaki mesafe neredeyse 80 cm’dir.
• Racka koyunlarının boynuzları 25 cm uzunluğunda ve 2 sargıya sahiptir. Boynuzları arasındaki mesafe 41 cm’dir.
• Yapağısı siyah ve krem-beyaz rengi olarak 2 renklidir. Bazı koyunlar sadece beyaz renklidir veya baş ve bacaklarında beyaz benekleri vardır.
• Yapağısı çok uzun ve kıvırcıktır, 25-30 cm uzunluğundadır ve lif çapı 15-60 mikron arasındadır.
• Başının üzerinde küçük sert yapı haricinde, bacakları ve başında yapağı bulunmaz.
• Kulak pozisyonu neredeyse yataydır.
• Kuyruğu çok uzun ve yünlüdür.
• Krem ve beyaz renkli hayvanların boynuzları (bazen siyah çizgiler bulunmakla birlikte) sarı renktedir.
• Siyah hayvanların boynuzları da siyah renktir.
• Krem rengi koyunların kuzuları doğduklarında koyu kahve ile sarımsı renkte doğar; büyüdükçe rengi açılır.
• Racka ırkı, sert iklim koşulları altında makul derecede üretim yapılabilen nispeten utangaç ve çok dayanıklı bir ırktır.
• Sürü iç güdüleri inanılmaz gelişmiştir. Kuru otların üzerinde yaşarlar ve otlarken omuz omuza otluyormuş gibi gözükürler.
• Doğurganlığı düşüktür, ikiz doğum oranı %5-15 tir. Koyunların bazılar 1 yıl ya da 1 yıldan daha fazla süre üremezler.
• Racka kuzularının ortalama ağırlığı 30 günlükten sonra 10 kg , 60 günlükten sonra 14 kg'dır. Yapağı üretimi koçlarda 3-4 kg, koyunlarda 2-3 kg’dır.
• 2-3 günlük kuzuların yapağısı zenginler için iyi kep ve atkı yapmak amacıyla satılmakta, geleneksel ceketler, şapkalar ve battaniye yapımında kullanılmaktaydı. Fakat artık kullanılmamaktadır.
• Racka koyunları, 100 günlük laktasyon süresince 50-70 lt süt verirler.
• Racka ırkı esas olarak yapağısı, sütü ve eti için korunmaktadır.

Olgun Racka Koyunun Kilosu Nedir?

 Olgun Racka dişi koyunları 40 kg  ve  Racka koçları 65 kg civarında  ağırlığındadır.