Merinos koyunu koyun dünyasının kraliyet ailesi olarak bilinir. Yüzyıllarca birçok hayvan zamanla azalarak yok olmasına karşın Merinos hala güçlüdür ve isminden söz ettirmektedir.

Merinos koyunu nereden ve nasıl gelmiştir?

Merinos koyunu İspanya menşeli olarak bilinir. Merino ismi ile ilgili İspanyolların “Marina " yani denizden gelen anlamında (bu koyunun denizden geldiğini düşünerek) verdikleri isim olabileceği söylense de, isminin İspanyolların 12. yüzyılda Fas’ı işgal ettiği dönemde koyunlarıyla İspanya’ya iltica eden “Beni Merin” kabilesinden geldiği düşünülmektedir. 

İspanya 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar merinos koyunu sayesinde yün ihracatında dünyanın en önde gelen ülkesi olmuştur. Merinos koyununun başka bir ülkeye satılması veya götürülmesi yasaklanmış, bu harekete kalkanlar idam edilerek cezalandırılmıştır. Merinos koyunlarının tek sahibi İspanyol kraliyet ailesi ilan edilmiştir. (Başka bir deyişle Merinos koyunu dokunulmazlık almıştır.)

“Mesta konseyi “olarak bilinen güçlü ve zengin koyun sahipleri, yazın dağlık bölgelere götürülen Merinos sürülerinin 100 kilometrelik yol üzerindeki tarlalardan geçerken vereceği zarardan köylülerin bir hak talep edemeyeceklerini bildirmişlerdir.

Merinos koyununu İspanya dışına çıkarmak veya satmak idam cezası olmasına rağmen ilk kez 1787 yılında İngiliz Botanist Sir Joseph Banks, 4 dişi ve 2 Merinos koçunu Portekiz’den gizli bir şekilde İngiltere’ye getirtmiştir. 1790 yılında bu kez Sir Banks Kral George III’nin isteği ile 40 adet Merinos dişi koyun satın alınarak kraliyet sürüsüne katılmıştır. 

1809 yılında Napolyon İspanya’yı işgal etiğinde binlerce Merinos koyunu Fransız askerlerinin yemek ihtiyaçlarını karşılamıştır. Ayrıca savaş giderlerinin finans kaynağını bulabilmek için Merinos koyunları en yüksek fiyat veren ülkelere satılmış, bundan dolayı Merinos koyunu Güney Amerika, Rusya, Güney Afrika ve Avrupa ülkelerine gemilerle gönderilmiş ve Merinos koyununun 5 kıtaya yayılması sağlanmıştır.

Dünyanın en pahalı Merinos koyunu ve koçu “ JC&S Lustre 53 ", 1988 yılında Adelaide şehrinde yapılan bir açık artırmada 450.000 Avustralya Dolarına ( 2020 yılına göre 2 Milyon 492 Bin Lira ) satılmıştır. 

Dünyanın en pahalı dişi Merinos koyunu ise 2008 yılında yine Avustralya Dubbo şehrinde 14.000 Avustralya Dolarına (2020 yılına göre 64 bin 600 Türk Lirası) satılmıştır. 

Dünyada birçok farklı Merinos koyunu bulunur. En önde gelenlerden birkaçı Arkhar-Merinosu (Kazakistan), Booroola Merinosu (Yeni Zelanda), Delanie Merinosu (Güney Amerika), Peppin Merinosu ve Poll Merinosu (Avustralya), Rambouillet Merinosu (Fransa), Merinolandschaf (Almanya). Daha birçok melezlenerek geliştirilen Merinos koyunu genetiği taşıyan ırklar vardır. 

Merinos koyunu ilk olarak Türkiye’ye 1843 yılında İspanya’dan getirilmiştir. 1928’de Macar merinosları ve 1934’te Alman merinosları Türkiye’de bulunan yerli ırk koyunlarla melezleştirmek amacıyla ithal edilmiştir. 

İlk olarak Bursa’da bulunan Karacabey Devlet Çiftliğinde 1934 yılında kıvırcık ırkı ile melezleştirilmiş, genetiği %95 Alman et Merinosu ve %55 Kıvırcık koyunu olan yenilenmiş bu yeni ırka Karacabey Merinosu adı verilmiştir. 

1952 yılında Konya Devlet Çiftliğinde Alman Merinosu ile Beyaz Karaman Koyunu melezleştirilerek oluşturulan ikinci Türk Merinos ırkı İç Anadolu Merinosu adını almıştır. 
Anadolu Merinosu %80 Alman Merinosu ve %20 Beyaz Karaman Koyunu genetiği almıştır. 

Merinos Koyunu Özellikleri Nelerdir?

Günümüzde hala çok değerli olan Merinos koyun yünü İtalyan elbise markalarının en çok kullandığı yün çeşididir. Yün koyunu olarak dünyanın %50 sini oluşturan ve popüler olan Merinos koyunu kendi tarihini yazmış ve yazmaya devam etmektedir. 

Boynuzlu olarak bilinen Merinos koyunu bazen boynuzsuz olarak karşımıza çıkmakta olup yün ve et verimi için yetiştirilir. 

Merinos koyunu yün kesimlerinin en az yılda bir kez yapılması şarttır. Yünleri çabuk ve çok uzamakta, kesilmediği taktirde koyunda strese, hareket sorunlarına ve körlüğe sebep olabilmektedir. 

Yünü yumuşak olan Merinos koyunları, 3 ile 6 kg ağırlığında yağlı yün verirler. Peppin Merinosu (Avustralya Merinosu) 1860 yılında tam olarak 11.4 kg yün vermiştir. Merinos yününün inceliği ise ortalama 23 mikrondur. 

Merinos koyunu yünü 5 seviyeye ayrılmıştır:

-Sert derecedeki yünler 23-24 mikron, 
-Orta derecedeki yünler 19.6-22.9 mikron,
-İyi ve ince derecedeki yünler 18.6-19.5 mikron,
-Çok ince derecedeki yünler 15-18.5 mikron.

Ultra ince derecedeki yünler 11.5-15 mikron olup bu seviyedeki Merinos yünleri İpek ve Kaşmir ile karıştırılırlar. 

Merinos Koyunları Kaç Kilo Gelir?

Birçok farklı Merinos koyun ırkı olduğu için birkaçını vermek istiyoruz.

Prekos dişi Merinosları veya Karacabey dişi Merinosları 55 kg ile 60 kg civarında olabilirler. Merinolandschaf dişileri ise 75 ile 90 kg ağırlığında olabilirler.

Merinos koç türleri yine farklı türlerde olup 80 kg ile 150 kg civarlarındaki ağırlıklarda olabilirler.