Koli Enfeksiyonları( Kolibasillozis ) Nedir?

Koli enfeksiyonları, kümes hayvanlarında çok yaygın olan olarak görülen, ciddi ekonomik kayıplara neden olabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Tüm kümes hayvanları, yabani kuşlar ve memeliler bu hastalıktan etkilenebilirler. Hastalığın etkeni Escherichia coli bakterisidir.

Escherichia coli (E.coli) bakterisi sağlıklı tavukların sindirim sisteminde normalde bulunmasına rağmen genelde tek başına bir hastalık oluşturmaz. Hastalık oluşturduğunda gençler daha fazla etkilenirler. Çünkü civcivlerin yumurtadan çıktıkları ilk günlerde bağışıklık sistemi ve bağırsak florası yeterince gelişmemiştir. E. coli'nin hastalık oluşturabilmesi için hayvanın savunma sistemini zayıflatmış başka bir hastalık ya da stres koşullarında olması gerekmektedir. Bu nedenle aslında çok fazla kayba neden olmayacak hastalıklar, hayvanın E. coli etkenine maruz kalmasıyla daha şiddetli forma dönüşerek ölümlere yol açabilirler. Ayrıca E.coli’nin tek başına hastalık oluşturabilme özelliği olan bazı suşları da bulunur.

Koli enfeksiyonlarının enfeksiyöz bronşitis, Newcastle hastalığı, Avian pneumovirus infeksiyonları, Gumboro hastalığı, Mycoplasma gallisepticum enfeksiyonu, solunum yolu hastalıkları, hatalı canlı aşılarının uygulanması, koksidiyoz, paraziter hastalıklar, yetersiz beslenme, vitamin A yetersizliği ve stres durumları sonrasında hastalık oluşturabilme etkisi artar. Normalde hastalık oluşturmayan E. coli bu hastalıkların varlığında %20-40'a varabilen ölümlere neden olabilir.

Koli Enfeksiyonları( Kolibasillozis ) Nasıl Bulaşır?

Kolibasilloz başlıca sindirim ve solunum yoluyla bulaşır. Bunların yanında etken, açık yaralardan girerek hastalık oluşturabilir. Hasta kanatlı, etkenin dışkı yoluyla etrafa saçılmasında rol oynar. Dışkı yem ve suya bulaşarak diğer kanatlıların da enfekte olmasına neden olabilir. Dışkı bulaşmış yumurtalar da kabuktan etkenin girmesiyle enfekte olabilirler. Ayrıca hasta olanlar nadir olsa da yumurtalarına direk olarak da hastalığı geçirebilirler. Böylece civcivler yumurtadan çıktıklarında hasta doğmuş olurlar.

Koli Enfeksiyonlarının ( Kolibasillozis ) Oluşturdukları Tablolar Nasıldır?

Koliseptisemi : Genellikle civcivlerde görülür. Durgunluk, iştahsızlık ve buna bağlı zayıflama, tüylerde kabarma, ibik ve sakallarda morarma gibi belirtiler gözlenebilir. Çoğunlukla ani olarak ve yüksek oranda ölüm görülür. Ölüm sonrası incelemede ise karaciğer ve dalak büyümüş, yeşilimsi renkte ve dalakta yer yer nekroz odakları, şiddetli olanlarda ise kalpte nekroz odakları gözlenir. Bunun yanında kaslarda kanama ve kursakta dolgunluk ile karşılaşılabilir.

Embriyonal Ölümler: Yumurta kabuklarının etken ile bulaşık dışkılar ile kirlendiği ve kuluçka makinelerinin iyi şekilde temizlenmediği durumlarda sık sık rastlanılır. Kuluçka makinalarındaki sıcaklık ve nem etkenin yumurta kabuğundan içeri girmesi için uygun ortam sağlar. Enfekte olan civcivler embriyo aşamasında ölmezse zayıf ve büyüme geriliği olan yavrular olurlar.

Koli Granülama (Hjarre hastalığı): Genel olarak durgunluk, iştahsızlık, tüylerin kabarması ve yumurta verimi düşüklüğü oluşturur. Ölüm sonrası incelemede karaciğer ve bağırsaklarda granülomlar gözlenebilir. Granülom, vücudun ortadan kaldıramadığı etkeninin zararlı etkilerini önlemek amacıyla bağışıklık sistemi elemanı tarafından oluşturulan yuvarlak hücre kümesidir.

Enteritis (Bağırsak iltihabı) : Bağırsak sisteminde hastalık oluşturabilen E.coli suşu tarafından oluşturulur. Daha çok bakım ve besleme koşulları iyi olmayan ve stres durumunda olan tavuklarda sık karşılaşılır. Genellikle durgunluk, iştahsızlık, ishal gözlenebilir.

Salpingitis (Yumurta kanalı yangısı): İlk 3-4 hafta belirti göstermez. Sonrasında ise durgunluk ve yumurta veriminde düşüş gözlenebilir.

Sinovitis Ve Artritis: Eklemlerde şişkinlik, ağrı, sıcaklık ve ödem gözlenir. Bunlara bağlı olarak topallık oluşabilmektedir. Ayrıca durgunluk ve yumurta veriminde düşüş gözlenebilir.

Pericarditis (Kalp zarı yangısı): Koliseptisemi tablosu sonucu oluşur ve sadece septisemi bulguları gözlenir.

Hava keseleri yangısı (Solunum sistemi kolibasillozisi): Bu tabloda E.coli bakterisi ikincil etken olarak bulunur. Belirtiler ilk olarak var olan enfeksiyonun durumuna göre şekillenir. Çoğunlukla solunum yolu bulguları yanında halsizlik, iştahsızlık, durgunluk gibi belirtilere rastlanabilir.

Yumurta Sarısı Kesesi Yangısı: Hijyenine dikkat edilmeyen kuluçkahanelerde yumurta kabuğundan etkenin girmesiyle civcive hastalık bulaşabilir. Enfeksiyonundan ölen civcivlerde yumurta sarısı emilmemiş, büyük ve kirli bir renktedir.

Omfalitis (Göbek yangısı): Yumurtadan yeni çıkan civcivler kirli ortama maruz bırakıldığında açık olan göbeğinden etkenin girmesiyle omfalitis oluşabilir. Göbek ve karında şişlik, durgunluk, iştahsızlık ve sallantı yürüyüş gözlenebilir.

Koli Enfeksiyonları( Kolibasillozis ) Nasıl Teşhis Edilir?

Klinik ve nekropsi bulguları ile hastalıktan şüphe edilir. Laboratuvar muayeneleri (Bakteriyoskopi, Kültür, Hayvan Deneyleri) ile hastalığın kesin tanısı yapılabilir.

Koli Enfeksiyonları( Kolibasillozis ) Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığın ilerlediği durumlarda tedaviden başarı beklenemez. Ancak hastalığın ilk evrelerinde yapılan antibiyogram testiyle uygun antibiyotik seçilerek yapılan tedavide başarı şansı yüksek olabilir. Antibiyogram testi sonucu belirlenen antibiyotik hayvanların yemlerine ve sularına katılarak tedavi sağlanabilir.

Koli Enfeksiyonlarından ( Kolibasillozis ) Nasıl Koruma Sağlanır?

Hastalığın iyi koruma sağlayan aşısı mevcut değildir. Ama hijyen ve biyogüvenlik kurallılarına dikkat edilerek hastalık önlenebilir. Öncelikle kuluçkahane de dikkat edilecek birtakım kurallar vardır. Bunlar;

• Kuluçka makinaları yumurtalar yerleştirilmeden önce dezenfekte edilmiş olmalıdır.
• Kuluçka makinasına konulacak yumurtalar kirli ise temizlenmeli ve uygun şekilde dezenfekte edilerek yerleştirilmelidir.
• Kuluçka makinası en uygun koşullarda ve parametrelerde çalıştırılmalıdır.
• Çatlamış yumurtalar asla kuluçka makinasına yerleştirilmemelidir. Yumurta depolama yerleri temiz olmalıdır.

Bunlara ek olarak etken daha çok dışkı yoluyla bulaştığından altlıklar düzenli temizlenip dezenfekte edilmelidir. Sular sık sık tazelenmeli ve içme suyu kalitesinde olmasına özen gösterilmelidir.