Border Leicester Koyunu’nun Tarihçesi Nedir?

Border Leicester ırkı 1767 yılında İngiltere’deki Northumberland’da ortaya çıkmıştır. İsimleri, doğum yerlerinin İskoçya sınırına yakın olmasından ve nesillerinin Dishley Leicester koçlarına dayanmasından kaynaklanmaktadır.

Ünlü çiftlik hayvanı yetiştiricisi Robert Bakewell (1726-1795) tarafından meşhur edilmiştir. Bakewell, erken olgunlaşan ırkların kesilmesi ve daha yavaş olgunlaşanların üremesi için tutulması gibi o zamanlar yaygın olan uygulamalara meydan okudu. Bakewell teorisini teste tabi tuttu ve sonucunda hayvancılıkta ve üretimi arttırarak ekonomide büyük etkileri oldu.

Yenilikçi bir besici olarak ünü ve itibarı kısa sürede yayıldı ve birçok hevesli besici bu yeni besicilik yöntemini öğrenmek için Dishley’i ziyaret etmeye başladı. Bakewell’in 1767 yılındaki ziyaretçileri arasında bazı Dishley Leicesters’ı yanlarında götüren Northumberland’li Matthew ve George Cully de vardı. Onların bu eylemini kısa sürede sınırın her iki tarafındaki önde gelen çiftçiler de takip etti. Bakewell’in 1795’te ölmesinin ardında komşularından bazıları Bakewell kulübünü kurdu. Bu kulüp Dishley koyununun saflığını korumak amacıyla kurulmuştu. Yeni Dishley Leicester'lerinin pek çok sürüsü artık Northumberland ve İskoçya'nın Güneydoğu İlçelerinde kurulmuş olsa da, yetiştiriciler hala düzenli olarak koç satın almak için güneye gidiyorlardı. Bu eylem 1830’lara kadar sürdü ve kuzey koyunları bugün bildiğimiz koyun ırkına evrilmeye bu zamanlarda başladı.

1850'lerde güney koçlarını kullanma uygulaması neredeyse tamamen durdu. Kuzey koyunlarının vücutları artık daha uzun, kaburgaları daha geniş, göğüsleri daha gelişmiş ve başları ve boyunları daha zarif görünümdeydi. Bu değişiklikler çok belirgin olduğu için gerçek Bakewell Leicester ırkının nasıl olduğuna dair tartışmalar ortaya çıktı.

Kayıtlı sürüler günümüzde İngiltere, İrlanda, İskoçya ve Galler'de bulunmaktadır. Border Leicester koyunları Britanya Guyanası, Kanada, Çin, Kolombiya, Güney Afrika, Fransa, İspanya, Portekiz, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Japonya, Yugoslavya, İran, Macaristan, Rusya, Türkiye ve İsviçre’ye ihraç edilmiştir.

Border Leicester koyunları günümüzde birçok damızlık sürüleri bulunan Avustralya’ya da 1871 yılında ithal edilmiştir.

Border Leicester Koyunu’nun Karakteristik Özellikleri Nelerdir?

Picture: Katie Buchanan

Border Leicester koçları birinci sınıf kuzuların üretimi için çok değerli olan ilk melez anneleri üretmek için Merinos koyunlarıyla çiftleştirilir. Bu şekilde üretilen Border Leicester Merinos melez koyunları iyi orantılı karkas, yüksek doğurganlık, iyi yiyecek arama kabiliyeti ve iyi süt üretimi ile damızlık koyun yetiştirmede genel olarak en iyi performansı sunar.

Border Leicester’ların bacakları uzun ve tüysüzdür, böylece çim tohumlarıyla sorun yaşamazlar. Border Leicester Merinos melez koyunları ideal karkas şekline sahip olan ve kısa sürede piyasa ağırlığına ulaşan birinci sınıf kuzuların üretilmesi için kısa yapağılı koçlarla (Poll Dorset veya Southdown gibi) çiftleştirilir.

Baş: Orta boylu, tepesi pürüzsüz, alın kısmı orta genişliktedir ve gözlerden yüzün aşağısına kadar hafif kemerli bir burun vardır. Çene çizgisi kemerli burunla uyumludur. Yapağısızdır ve beyaz ince tüylerle kaplıdır, kahverengi lekeli olması tercih edilmez ancak bazen siyah lekeli olabilir. Yüz: Güçlü çeneye sahiptir. Dişleri eşit bir şekilde birleşir, geniş ve koyu renkli burun delikleri vardır.

Gözler: İri ve belirgin ancak nazik ve uysaldır. Sakin ve nazik bir ifadeleri vardır. Kulaklar: Hareketli, kalın, orta büyüklükte ve yarı kalkıktır. İçi ve dışı beyaz renklidir ve beyaz tüylerle kaplıdır. Bazen siyah lekeli olabilir. Boyun: Orta uzunluktadır, baştan aşağıya doğru incelir ve güçlü bir şekilde omuzlara bağlanır.

Omuzlar: Geniş ve sırtla aynı hizadadır. Kalp bölgesinde bolca yer vardır ve kürekkemiğinin bulunduğu bölgede çökme yoktur.

Göğüs: Geniş, kalın ve şekli güzeldir. Öne doğru eğimlidir.

Sırt: Düz, iyi uzunlukta ve geniştir. Bel kısmı düzdür. Sırtı eşit derecede, sıkı etle kaplıdır.

Kaburga: Geniş, derindir ve vücut hattını vurgular. Arka bacak: Geniş, kare şeklinde ve kalındır. Koyunların bacakları düzgün bir şekilde aşağıya iner ve kuyrukları iyi konumlanmıştır.

Deri: Pembe ve yumuşaktır. Yapağı: Yapağıları tek tipte, 34-38 mikron kalitesinde olmalıdır. Parlak ve yumuşak yapağılar eşit bir şekilde dağılır. Kıvrımları belirgin uzun lifli geniş tutamları vardır. Yoğundur ve eli doldurmalı ve ağırlık hissi vermelidir. Yapağıda kaba kıl veya kalın lif olmamalıdır. Göğüs, bel, kese ve boyun kısımları dahil vücudun her yeri yapağıyla kaplıdır ve koçların yapağısı biraz daha güçlü olur. Koyun yapağıları ortalama 6.4 kg, koçlarınki ise 8.6 kg ağırlığındadır. Bu ırk hızlı bir şekilde kilo alan ve erken olgunlaşan bir ırktır.

Duruş: Her noktada eşit ve simetrik olarak dengelidir. Rahat ve asil görünümlüdür, cesur duruşlu ve atik karaktere sahiptir.

Olgun bir Border Leicester Koyunu’nu Kaç Kilodur?

Olgun bir Border Leicester koçunun canlı ağırlığı 140-175 kg aralığında, olgun bir koyunun ağırlığı ise 90-120 kg aralığındadır. Bir yaşındaki koyunlar yaklaşık olarak 64 kg ağırlığındadır.

 Picture: Megan Grace Kerr