Norduz Koyununun Tarihi Nedir?

Dünyada sadece Van'ın Gürpınar ilçesinde yetiştirilen ve Türkiye'nin önemli gen kaynakları arasında yer alan Norduz koyununun nesli, bölgeden göç etmeyen tek köy sayesinde yok olmaktan kurtulmuştur.

Van'da 1990-1996 yıllarında güvenlik nedeniyle Van'ın Gürpınar ilçesine bağlı Norduz bölgesinde bulunan çok sayıda köy ve mezra halkı başka illere göç etmiştir. Tarım ve hayvancılıkla geçinen bu aileler, ellerindeki hayvanları satarak, kent merkezlerine yerleşmiştir.

Dünyada sadece Norduz bölgesinde yetiştirilen, eti, sütü ve diğer özellikleri bakımından diğer koyunlara göre daha kaliteli verim elde edilen Norduz koyunu, bu köylerde yaşayan halkın göç etmesiyle yok olma tehlikesi altına girmiştir.

Bölgede sayısı fazla olan ancak göç sırasında satılan Norduz koyunu, göç etmeyen tek köy olan Gürpınar'a bağlı Geçerli köyü halkı sayesinde neslini koruyabilmiştir.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Bingöl, Gürpınar ilçesinde Norduz olarak adlandırılan bölgede yetiştirilen bu koyun türünün, Akkaraman ırkının bir alt ırkı olduğunu söylemiştir.

Yapılan bir tez araştırmasında bölgede 2008 yılı itibarıyla yaklaşık 12 bin Norduz koyunu bulunduğu anlaşılmıştır.

Geçmiş yıllarda güvenlik nedeniyle birçok köyün boşalması, yetiştiricilerin koyunculuğu bırakması ve bölgede kontrolsüz melezlenmenin uygulanması nedeniyle Norduz koyunu sayısında gün geçtikçe azalma görülmüştür.

Bu ırkın yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaması için Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü'nce hazırlanan Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarını Koruması Projesi kapsamında, 2007 yılından beri bu koyun türü, yetiştirildiği ilde koruma altına alınmıştır.

Norduz Koyununun Özellikleri Nelerdir?

Norduz koyununun vücudu yüksek yapılıdır. Koyunun boynunun tamamı yapağı ile kaplıdır.

Norduz koyununun vücut rengi çoğunlukla beyazdan sonra kül rengidir. Bazen az miktarda gri beyaz ve kahverengi beyaz renklilere de rastlanmaktadır.

Vücudun çift yerlerinde özellikle koçbaşlı, kâküllü ve küpelilerde başta siyah lekeler görülür.

Erkekler boynuzlu, dişilerin yaklaşık yarısı boynuzludur.

Norduz koyunu yağlı kuyrukludur. Kuyruk üç parçalı olup üçüncü parça, birinci parçadan uzun ve aşağıya doğru sarkmaktadır.

Sürü ve analık iç güdüsü, yürüme, otlama yeteneği ile sevk ve idare kolaylığı iyidir. Yetiştirildiği bölgede dayanıklılık, yaşama gücü ve adaptasyon yeteneği yüksektir. Yüksek bacaklıdır.

Yetiştirme Koşulları : Engebeli ve eğimli arazi yapısına sahip, bitki örtüsü ve su kaynaklarınca zengin olan Norduz Bölgesindeki alçak ve yüksek otlaklarda yetiştirilmektedir.

Norduz koyunu vücut ölçüleri :

Norduz koyunu verim özellikleri :

Kaynakça

I. van.tarimorman.gov.tr
II. morfikirler.com
III. eurasianjvetsci.org
IV. www.gidahatti.com