Akkaraman Koyununun Tarihçesi Nedir ?

Akkaraman koyun ırkı, Türkiye'nin yerli koyun ırkıdır. Ülkedeki diğer yağlı kuyruklu koyun ırkları gibi, çok dayanıklıdır; yetersiz beslenme ve aşırı iklim koşullarında bile iyi bir şekilde yetiştirilebilmektedir. Yaygın olan ırklar haricinde iki yerel ırk (Kangal ve Karakaş) ile renk bakımından farklılık gösteren (Güney Karaman) koyunları da ırk ile birlikte anılmaktadır.

Güney Karaman'ın rengi genellikle siyahtır. Akkaraman ırkı, İç Anadolu'nun her yerine, Doğu ve Güneydoğu bölgelerinin ise bır kısmına dağıtılmıştır. Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinin İç Anadolu'ya komşu kısımlarında da bulunmaktadır.

Kangal ırkı Sivas ve Malatya illerinde, Karakaş ırkı ise Diyarbakır ilinde yetiştirilmektedir. Güney Karaman, Toros Dağlarının Orta Anadolu'ya bakan eteklerinde yaşamaktadır.

Akkaraman, ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısını kaplamaktadır. Ülkenin koyun ırkları arasında en büyük nüfusa sahip olandır; 1983'te 21 milyonluk popülasyona, yüzdesel olarak toplam koyun nüfusunun %43,2'sini oluşturmaktaydı.

Bölgedeki devlet çiftliklerinin çoğu büyük, saf Akkaraman sürülerine sahiptir ve ırkın gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Bunlar; Konya'da Gözlü Devlet Çiftliği ve Ereğli Hayvancılık Araştırma Enstitüsü, Ankara'da Bala ve Polatlı Devlet Çiftlikleri, Kırşehir'de Malya Devlet Çiftlikleri, Sivas'ta Ulaş ve Hafik Devlet Çiftlikleri ve Malatya'da Sultansuyu Devlet Çiftlikleridir. Bu esas sürülerden elde edilen koçlar, uygun fiyatlarla Akkaraman yetiştiricilerinin kullanımına sunulmaktadır.

Akkaraman, yayılış alanı bu iki ırkinki ile örtüşen Karayaka ve Dağlıç ırkları ile melezlenmektedir. Amasya Heriği adlı koyun, muhtemelen Akkaraman x Karayaka melezlenmesinin bir sonucudur. Akkaraman x Dağlıç çiftleşmesinden elde edilen koyunlar Çandır olarak bilinmektedir, çevirme melezlemesi ile oluşan koyunlar ise Kesber olarak bilinmektedir.

Akkaraman Koyununun Karakteristik Özellikleri Nelerdir ?

• Ana dağıtım alanında, yani İç Anadolu'da, Nisan ayından Kasım ayı sonuna kadar süren otlanma mevsiminde koyunların beslenmesi neredeyse tamamen kalitesiz meralara ve anızlara bağlıdır.

• Koyunlar, samanla beslendikleri zaman kış aylarında basit ve genellikle hijyenik olmayan koyun barınaklarında yetiştirilmektedirler; bazı sürülerde hayvanlar, kuzulamadan önce ve sonra kısa bir süre için biraz ot ve sınırlı miktarda konsantre yem ile beslenmektedirler.

• Çiftleşme Eylül ve Ekim aylarında, kuzulama ise Şubat ve Mart aylarında gerçekleşmektedir.

• Kuzular yaklaşık 2-3 aylıkken sütten kesilmektedirler ve ardından koyunlar sağılmaktadırlar.

• Sağım süresi 2–3 aydır.

• Akkaraman, yağlı kuyruklu bir koyundur. Kuyruğun ortalama ağırlığı 4 ile 6 kg arasındadır; bazı yetişkin koçlarda ise 35 - 40 kg’ı bulabilmektedir.

• Kuyruğun ince ucu, ana kısımda iki kez bükülmekte ve S şeklinde bir kıvrım oluşturmaktadır.

• Rengi beyazdır; burun çevresi siyahtır ve bu siyah renk, nadiren göz çevresi ve bacaklarda da görülmektedir.

• Koçların sadece % 10'u boynuzludur. Koyunlar neredeyse tamamen boynuzsuz olmakla birlikte, çok nadiren küçük boynuzları olabilmektedir.

• Koyunların vücutlarında zamanla sarkmalar görülebilmektedir.

• Yapağısı halı yünü tipindedir; kaba ve uzun bir dış deri ile ince ve kısa bir iç deriye sahiptir.

• Baş, boyun altı ve bacaklarda genellikle yapağı yoktur.

• Tarla sürülerinde hayatta kalım oranı genellikle düşüktür; ancak, Akkaraman ve diğer yerli koyun ırklarının tüneklerinde sütten kesime kadar (2-3 aylık) hayatta kalım oranının yaklaşık % 10 olduğu tahmin edilmektedir.

Olgun Bir Akkaraman Koyununun Ağırlığı Ne Kadardır ?

Akkaraman koçları 50 kg, olgun Akkaraman koyunları ise 30-35 kg ağırlığındadır.