Yeşil gübre, bazı bitkilerin (daha çok tek yıllık) belirli bir gelişme döneminde, henüz yeşil iken sürülerek toprağa karıştırılması olayıdır. Yeşil gübreleme, Genellikle çiçeklenme ya da çiçeklenme dönemi öncesine denk getirilmelidir. Koca fiğ, yem bezelyesi, soya, mürdümük ve çemen gibi bitkilerde çift azot kaynağı vardır diyebiliriz. Çünkü bu bitkiler baklagildir, toprağa azotu hem toprak üstü aksamıyla hem de kökleriyle kazandırıyor.

Yeşil Gübrenin Amacı ve Faydaları Nelerdir?

Toprağı azotça zenginleştirdiğini (özellikle baklagiller kullanıldığında) belirtmiştik. Ayrıca kazık köklü olan baklagiller, toprağın derinindeki besin elementlerinin yarayışlılığının arttırılmasını ve toprakta tutulmasını sağlıyor. Ayrıca topraktaki organik madde miktarının da artmasını sağlıyor. Kazık köklü bitkiler, toprağın fiziksel özelliklerini düzenlemekte çok iyidirler.

Yeşil gübreler toprağa gömüldüğünde bakteri ve mantar gibi mikroorganizmalar tarafından parçalandığı için topraktaki bu canlıların da faaliyetlerini hızlandırıyor.

Yeşil gübre olarak kullanılan bitkiler, tam gelişmesi tamamlanmadan sürüldüğünden dolayı bazı hastalık ve zararlıların yaşayış ve diğer döngüleri bozulmuş oluyor.

Yabancı otların çıkışı da yeşil gübre olarak kullanılan bitkilerle birlikte gerçekleşse de, tohum bağlama gerçekleşmeden yabancı otlarla mücadele edilir. Böylece tohumla çoğalan yabancı otlar da engellenmiş olur.

Tüm bu yararları sonucunda da kendisinden sonra gelen ürünlerin verimini arttırmaktadır. Yeşil gübre uygulamasından sonra özellikle buğday, mısır, patates ve pamuk gibi bitkilerde verim artışı olur.

Yeşil Gübre Olarak Kullanılacak Bitkilerin Özellikleri Nasıl Olmalı?

Kullanılacak bitkinin gelişme dönemi kısa, büyümesinin de hızlı olması gerekiyor ki ekim yapmakta gecikmeyelim. Topraktaki besin elementlerinin zengin olmadığı durumlarda ( fakir topraklarda) da iyi gelişebilmeli. Yeşil gübre olarak, bitkinin toprak üstü aksamı kullanılacağı için bol miktarda vejetatif aksam oluşturmasını isteriz. Kullanılacak bitkinin azot açısından yüksek oranda olmasını isteriz. Bunun için baklagillerin kullanılması daha uygundur. Bu amaçla yetiştirilen baklagil yem bitkilerinin, dekara 10-30 kg arası azot kazandırıldığı biliniyor.

Yeşil Gübreleme Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar

Toprağa karıştırma işlemi, bitki olgunlaşması ilerledikten sonra geç dönemde yapılırsa, bitkinin toprakta çürümesi, ayrışması uzun sürer ve toprağa karıştırma işlemi de bir o kadar zorlaşır. Bitkilerin ayrışması bitkinin özelliğine, toprak suyuna ve toprak sıcaklığına bağlı olarak değişir.

Geç yapılan karıştırma işlemi, yeşil gübreden sonra yetiştirilen bitkinin ekim zamanı için de olumsuzluklar doğurur. Önerilen süre, ekim yapılmadan 2 ile 4 hafta öncesinden toprağa karıştırma işleminin yapılmasıdır.

Bitkilerde Karbon/Azot oranı dediğimiz bir oran vardır ve toprak, hatta kompost yapımına kadar birçok açıdan önemli bir orandır. Bu oran ne kadar büyük olursa çürüme o kadar zorlaşır. Orman topraklarının, tarım yapılabilen topraklara göre daha yüksek bir Karbon/Azot oranına sahip olduğu biliniyor. Ağacın Karbon oranı yüksek olduğundan ayrışması yavaştır. Ama otsu bitkilerin erken dönemlerindeki Karbon/Azot oranı 15 civarı olduğu için ayrışması hızlı olur.

Yeşil gübrenin olumlu sonuç vermediği alanlar da var. Gübre olarak kullanılan bitki, topraktan su çektiği için kurak arazilerde yeşil gübreleme yapılırsa, gübreleme sonrası ekilecek bitkinin su sıkıntısı yaşayacağı unutulmamalıdır. Ayrıca yeşil gübre olarak kullanılan bitkinin çürümesi topraktaki neme bağlı olarak hızlanacağı için, yine kurak arazilerde çürüme işlemi gecikecektir, buna bağlı olarak da ekeceğimiz bitkinin ekim zamanı gecikir ve verimde düşüşler görülür. Bu nedenle yeşil gübre uygulaması, sulama imkânımızın olduğu arazilerde yahut yıllık yağışın en az 500 mm olduğu yörelerde yapılmalıdır.