Jacob Koyunu'nun Tarihçesi Nedir?

Jacop koyun ırkının kökeni bilinmemektedir. Görsel kanıtlar; bu koyunların izini Kuzey Afrika, Sicilya, İspanya ve İngiltere'ye kadar sürmüştür. Antik benekli koyun ırklarının, birçok anlatımı arasında Hz. Yakup'un, Hristiyanlar tarafından Eski Ahit olarak adlandırılan, İbranice İncil'in ilk kitabındaki hikayesi mevcuttur.

Yaratılış Kitabına göre (Yaratılış 30: 31-43),Hz. Yakup kayınpederinin (Laban'ın) sürüsünden alacalı ve benekli her koyunu alıp onları yetiştirmiştir. Hz. Yakup, eşleri ve benekli koyunlarıyla Filistin’e dönmüştür ve Hz. Yakup'un oğlu Hz. Yusuf Mısır valisi olunca Hz. Yakup, benekli koyun sürüsüyle Mısır'a gitmiştir. Irkın Mısır'dan yola çıkarak, Kuzey Afrika üzerinden İspanya'ya göç etmesi muhtemel görünmektedir. Genesis'in çevirisi direkt olarak "benekli koyun" derken, kelime kolayca "benekli keçiler" olarak da çevrilebilmektedir.

Yaratılış'ta anlatılan hayvana benzerliğinden dolayı Jacob koyunu, İncil’deki Jacob (Yakup) figürü anısına 20. yüzyılda bu adı almıştır.

Jacob Koyunu'nun Karakteristik Özellikleri Nelerdir?

• Jacob koyunu; beyaz benekli ilkel, evcil, birden çok boynuzlu, siyah veya leylak (koyu gri veya mavi / mor alt tonlu) bir koyundur.

• Hem erkekler hem de dişiler boynuzludur, genellikle bir veya iki çifttir; bazı koçlar ve koyunların boynuz sayısı altıyı bulabilmektedir.

• Koçların daha büyük ve daha çarpıcı boynuzları vardır.

• İki boynuzlu koçlar, klasik yatay çift kıvrımlı boynuza sahiptir; dört boynuzlu koçlar ise, uzunluğu 60 cm veya daha fazla olabilen iki dikey merkez boynuza ve başının yanları boyunca aşağıya doğru büyüyen iki daha küçük yan boynuza sahiptir.

• Koyunların boynuzlarının çapı daha küçüktür, uzunluğu daha kısadır ve koçlarınkinden daha narin bir görünümdedir.

• Hem koçlarda hem de koyunlarda, bazıları türe özgü ve bazıları rastgele olan kara benekler mevcuttur.

• Irklara özgü benekler; ağızda, göz çevresinde, ensede, kulaklarda, bileklerde, dizlerin iç ve dış kısımlarında siyah lekeler şeklinde ortaya çıkmaktadır.

• Sektör tarafından arzu edilen Jacob yüzü, genellikle ön kısımda beyaz bir çizgiyle şekillenmiş siyah yanaklar ve siyah bir ağızdır; bu görünüm ‘’Porsuk Yüzü’’ olarak ifade edilmektedir.

• Göz ve burun çevresindeki deri siyah renktedir.

• Vücudun geri kalanında ve bacaklarda rastgele konumlanmış benekler mevcuttur.

• Renk deseni yaklaşık % 50 siyah ve beyazdır, ancak siyah rengin miktarında büyük bir değişiklik meydana gelebilmektedir.

• Her bir Jacob’un, yetiştiricinin belirli koyunları belli bir mesafeden tanımasını sağlayan kendine özgü benekleri vardır.

• Irkın spesifik beneklerine ek olarak, belirli hatlarda ortak olan beneklere dair kanıtlar da mevcuttur: ağız kısmında bazı noktalarında geniş benekler, bacakta beneğin olmaması, ağzın diğer kısımlarında beneklerin olmaması vb.

• Jacob yapağısı açık, yumuşak ve az miktardaki hayvansal yağı ile hafif yapıdadır.

• Siyah renkteki koyunların yapağısı siyah, beyaz veya pembemsi renkteki koyunların yapağısı ise beyaz renktedir; ancak deride beneklenme ve yapağı çilleri yaygındır.

• Siyah yapağı güneşte ağararak kahverengiye evrilebilmektedir.

• Beyaz ve siyah yapağı, çeşitli gri ve kahverengi tonları oluşturmak için eğirme işleminden önce karıştırılabilmektedir.

• Ayrıca, tek bir yapağıdan çeşitli tonlarda iplik üretmek için kırpma işleminden sonra renkler ayrılabilmektedir.

• Yapağı genellikle 1-2 kg ağırlığındadır, kıvrım ve incelik bakımından değişiklik göstermektedir.

• Elde edilen elyafın uzunluğu genellikle 6-10 cm’dir, 14 cm’ye kadar da çıkabilmektedir.

• Yapağı kalitesinin orta derecede olduğu belirtilmektedir (Bradford Sisteminde 46-54 arası). Bu tür ırklar, genellikle yüzyıllar boyunca kendi aralarında çiftleşmeye terk edilmişlerdir ve bu nedenle orijinal vahşiliklerinin ve fiziksel özelliklerinin çoğunu muhafaza etmektedirler.

• Jacob koyunları genellikle sonbaharın soğuk aylarında üreme dönemine girmektedirler ve ilkbaharda bir veya iki kuzu (üçüzler nadir değildir) doğurmaktadırlar.

• Jacob koyunları, doğumlarını takip eden ilk sonbaharda tekrar üreme dönemine girmektedirler ve çoğu zaman koyunun ilk kuzusu tek yavrudur.

• Jacob koyunu son derece koruyucu bir annedir. Düşük kuyruk sokumuna sahip ilkel anatomisi nedeniyle çok kolay kuzulayan bir koyundur.

• Kuzular doğumda beneklenme ve boynuz gibi karakteristik özelliklere sahiptirler, boynuz tomurcukları koç kuzularında daha kolay gözle görülmektedir.

• Jacob kuzuları iki aylıkken sütten kesilebilmektedir; ancak birçok yetiştirici, kuzuları ayırmaz ve koyunun yaklaşık 4 aylıkken kuzuları sütten kesmesine izin vermektedir. Aşırı sıcaklıklarda barınakta yetiştirilme gereksinimleri vardır, ancak barınak açık ve basit olabilmektedir. Aşırı sıcak ve soğukta gelişme eğilimindedirler; iyi yiyecek arama yeteneklerine sahiptirler. Yetersiz toprak koşullarının varlığında bile minimum takviye ile veya herhangi bir takviye olmadan yeterli beslenmeyi sağlayabilmektedirler.

• Jacob'lar genel olarak; parazitlere ve toynak problemlerine karşı doğal olarak yüksek direnç gösteren, dayanıklı, az bakım gerektiren hayvanlardır.

• Jacob koyunlarında birkaç nadir veya olağandışı hastalık tespit edilmiştir. Bölünmüş göz kapağı olarak bilinen durum, birkaç poliserat İngiliz ırkında ortak olan doğuştan bir kusurdur ve genetik olarak çok boynuzlu özellik ile bağlantılıdır. Hafif vakalarda, göz kapağı sarkabilmektedir ancak görmeyi bozmaz veya rahatsızlığa neden olmaz. 2008'de Teksas'taki araştırmacılar, insanlarda Tay-Sachs hastalığı olarak bilinen heksosaminidaz A eksikliğini 4 adet Jacob kuzusunda da tespit etmişlerdir.

• Sonraki araştırmalarda, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Jacob koyunları arasında genetik kusurun yaklaşık elli adet taşıyıcısı olduğunu ortaya koymuştur.

• Keşif, insanlarda etkili olabilecek bir tedavi için umut vadetmektedir.

Olgun Bir Jacob Koyunu'nun Ortalama Ağırlığı Ne Kadardır?

Olgun Jacob koyunu 35-55 kg ağırlığında, koçlar ise 55-80 kg ağırlığındadır.

Resimler:
Cavan Maguire
Emma Louise Phillips