Kıvırcık, Türkiye'nin Trakya kesiminde yani Edirne, Kırklareli, Tekirdağ ve İstanbul şehirlerine özel bir koyun cinsidir; Marmara bölgesinin Güney ve Doğu illerinde (Bursa, Balıkesir, Çanakkale, İzmit, Sakarya) ve bazı Ege illerinde (Manisa, İzmir, Aydın) yetiştirilir.

Türkiye'de Kıvırcık koyun sayısının 1983 yılında 3.7 milyon olduğu tahmin edilmektedir; bu, ülkedeki toplam koyun sayısının yaklaşık yüzde 7.7'sidir.

İlk yazarlar 1925-1929 yılları arasında, Türkiye'nin Kıvırcığını ve Güneydoğu Avrupa'nın Tsigai'sini aynı cins olarak görüyorlarmış. Mason'a (1967) göre Kıvırcık, Tsigai ırkından gelişmiştir ve muhtemelen Bulgaristan'ın Karbonat ırkı ile aynıdır. Aynı zamanda, Thraki olarak bilinen koyun da Batı Trakya'da da görülmektedir.

Ancak bazı çiftçiler 1968 yılında, Tsigai'nin Türk işgali sırasında Kıvırcıktan geldiğini öne sürmektedirler.

Beslenme şekli Akkaraman koyununa benzer, ancak Batı Anadolu ve Trakya'da daha uzun otlatma mevsimi ve daha iyi mera kalitesi nedeniyle beslenme seviyesi daha iyidir.

Bazı yönetim farklılıkları da vardır. Kıvırcık koyunlarının çiftleşmesi güney Marmara Bölgesi'nde Haziran ve Temmuz aylarında, Trakya'da Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşir. Bu nedenle kuzular, diğer cinslerin kuzuları piyasaya çıkmadan çok önce satışa sunulmaktadır.

Trakya'da özellikle koyun sütü daha çok özel bir tür beyaz peynir (Edirne peyniri) yapımında kullanılmaktadır.

Kıvırcık koyunlarının Alman merinos koyunu ile melezlenmesi 1930’larda Bursa Karacabey Devlet Çiftliği’nde ve Marmara Bölgesi’nin güneyinde gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca kıvırcık koyunu Türkiye’de geliştirilen Merinos türlerinden ilk olan Karacabey Merinosunun oluşmasına neden olmuştur.

Kıvırcık Koyunu Özellikleri Nelerdir?

Et ve süt verimi öncelikli olmak üzere iki farklı tipi vardır. Etçi tipte vücut ve göğüs geniş ve yuvarlak, kaslar gelişmiştir. Sağrı hafif meyilli, bacaklar nispeten kısadır. Sütçü tipte vücut ve göğüs dar, bacaklar uzundur. Sırt hattı hafif çukur, sağrı hafif düşük önden arkaya doğru daralan yapıdadır.

Vücut genellikle beyaz olup, siyah ve alacalık da görülür. Baş, karın altı, bacaklar ve bazılarında da gerdan yapağısızdır. Yapağı tipi kaba karışıktır.

Erkekler öne doğru spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur.

Kuyruk yağsız, uzun ve incedir, üzeri uzun kıllarla örtülüdür. Kuyruk tarsal eklemine kadar, bazı hayvanlarda tarsus ekleminden aşağıya uzanır.

Sürü içgüdüsü ve engebeli arazilerde uzun mesafeleri yürüme kabiliyeti iyidir. Adaptasyon yeteneği yüksektir. Sağlam yapılı ve kanaatkâr olması nedeniyle kötü çevre koşullarına dayanıklıdır. Et ve süt verimi oldukça iyidir.

Et yağının kas ve lif aralarında dağılmış olması ete yumuşaklık ve lezzet verir. Kıvırcık kuzularının eti açık renkli ve ince liflidir.

Aile işletmelerinde, yerleşik köy sürülerinde ve ticari işletme sürüleri şeklinde, 20-400 başlık sürüler halinde yetiştirilmektedir. Yüksek, makilik, soğuk ve nemli çevre şartlarına iyi adapte olmuştur. Yılın önemli bir kısmında otlatma uygulanır.

Kıvırcık koyununun bakımı ve beslenmesi daha çok ekstansif koşullarda yapılır. Bölgede erken kuzu kesimi yaygın olduğundan kasaplığa ayrılan kuzular 25-30 günde, damızlığa ayrılanlar ise 60-70 günde sütten kesilirler.

Kıvırcık Koyunu Verim Özellikleri Nelerdir?

Kaynakça

I. morfikirler.com
II. farmow.com