Ağız Sütü (Kolostrum) Nedir, Buzağıya Ne Kadar Verilir?

Ağız sütü, doğum yapan ineğin ilk 4 gün içinde verdiği süttür. Buzağılar doğduktan sonra hemen 1 saat içinde ağız sütünü içmelidir. Ağız sütü annenin hayatta iken geçirmiş olduğu hastalıkların hikayesidir. Bu hastalıklara karşı geliştirmiş olduğu antikorları ihtiva eder. Buzağı doğunca hiçbir hastalığa karşı bağışık değildir. Direnci yoktur. Bu direnci ağız sütü ile kazanır. Yapılan araştırmalar ağız sütü içmeyen buzağıların %70’inin öldüğünü göstermiştir. Bu yazıları yazan veteriner hekim olarak bendenizin gözlemi de bu şekildedir.

Ağız Sütü Ne Zaman ve Ne Kadar Verilmelidir?

Ağız sütü buzağı doğar doğmaz verilmelidir. 4 gün süre ile günde ortalama sabah 2 kg akşam 2 kg olmak üzere 4 kilo verilir. İri buzağılara 2,5+2,5 kg= 5 kilo günlük verilmelidir. Doğan buzağılara koruyucu septisemi aşısı ve Selenyum+E vitamini ve diğer vitaminler verilmelidir.

Yeni Doğan Buzağılara Yemler Ne Kadar Verilmelidir?

Buzağı doğduktan sonra 4 gün boyunca sadece ağız sütü verilir. 4 günden sonra buzağı kafesine alınır ve başlangıç yemi önüne konmaya başlanır.

Buzağı Başlangıç Yemi Nedir?

Buzağı başlangıç yemi en az %18 ham protein ihtiva eden ve palet şeklinde olması gereken bir tür özel yemdir. Bu yem buzağının önüne doğduktan sonra 5. Gün konmaya başlar. Buzağı istediği kadar bu yemden yer. Buzağı bu yemi yemeye alışkın olmayacağı için gerekirse günde bir kaç defa ağzına avuçla yem konularak alıştırılabilir. Buzağı başlangıç yemi, buzağının işkembe papillaları dediğimiz oluşumlarını geliştirir. Buzağının işkembe papillasını başlangıç yemi geliştirir.

İşkembenin kaslarını ise kaba yemler(kuru ot vs) geliştirir. Buzağı başlangıç yemi buzağının işkembesinin gelişmesini ve büyüdükçe 4 mideli hale gelmesini sağlar. Eğer başlangıç yemi yedirilmezse buzağı ''Sarkık karınlı'' diye tabir edilen gelişme bozukluğu ile karşılaşır. Buzağı başlangıç yemi öğütülmemiş tane yemler, özellikle yulaf ile karıştırılabilir. Buzağı başlangıç yemi 3. aylık yaşa kadar verilebilir. Yine de günlük 1-5,2 kg’ı geçmeyecek şekilde yemliğine bırakılır. Buzağı yemleri içinde %5 melas bırakmak hem iştahı açar hem de tozlaşmayı önler. Buzağılara bunun yanında 1. haftada 4-5 gün tam yağlı süt verilir. Buzağı başlangıç yeminden 2. aydan sonra buzağı büyütme yemine geçilir.

Buzağı Büyütme Yemi Ne Kadar Verilir?

Buzağı başlangıç yemi ve büyütme yemi buzağı 5-6 aylık oluncaya kadar verilir. Büyütme yemi daha az protein ihtiva eder.Bu yemler dişi ve erkek buzağıya istediği kadar verilir. Bu dönemde buzağıya fazla süt vermek zararlıdır. Buzağı büyütme yemi verilirken süt biberon ile gerektiği kadar verilir.

Buzağılara Verilecek Kaba Yemler Nelerdir ve Ne Kadar Verilmelidir?

İşkembe kasları gelişimi için kaba yemler vermek gereklidir. Bunun için en iyisi olan yonca kuru otu 6. haftadan itibaren istediği kadar verilir. Yedirilecek yonca çiçeklerinin 1/10’u kadar çiçeklenmiş olması gerekir. Çiçeklenmeden biçilen yonca kuru otu Oksalik Asit ihtiva eder ve hayvanlar için zararlıdır. Yonca kuru otu yoksa kuru çayır otu verilir.

Buzağılara Verilmemesi Gereken Yemler Nelerdir?

Buzağılara doğumdan 3 ay sonrasına kadar saman, pancar posası verilmez. Özellikle, ilk 3 ay kuru ot buzağı başlangıç yemi yerine verilmez.

Buzağıya ilk 3 ay saman verilmez.(Sarkık karın)

Yonca kuru otu kaliteli bile olsa, buzağılara doğumdan 1,5 ay geçinceye kadar verilmez.

Çayır otları ve mera otu 3 aydan önce verilmez.

3 aya kadar silaj verilmez

Buzağılara Su Ne Kadar Verilir?

Buzağılara su doğumdan 5. Gün sonra verilmeye başlanır. İdeal olan kafeslerin önünde yem ve su kaplarının olmasıdır. Su buzağının önünde devamlı bulunmalıdır. Su öğünler halinde verilirse buzağı bunu süt zannetmekte ve iştahla içmektedir. Bu da ishale yol açar.

Buzağılar Sütten Ne Zaman Kesilir?

Sütten kesilmesi gereken buzağının günlük 500-700 gram buzağı başlangıç yemi yer durumda olması gerekir.Bu da ortalama 7. haftada olması gerekir.5 kg kesif yemi beş günde bitirebilen bir buzağı artık sütten kesilmelidir. Bu durumda olan buzağı istenirse alıştırılarak istenirse aniden sütten kesilebilir. Eğer buzağı iyi yetişmemiş ve hasta ise 1-2 hafta daha süt verilebilir.

Erkek buzağılar ve dişi buzağıların beslenmesi 5-6. aylık oluncaya kadar aynı şekildedir. Bundan sonraki dişi buzağılar ve erkek danalar ayrı şekilde beslenir.

0-2 aylık yaştaki buzağılar için örnek besleme programı

Doğumdan sonra 5. Gün aşağıdaki yemler karıştırılarak buzağının yem kutusuna konur.

%20 Mısır flake (isteğe bağlı olarak verilebilir)

%80 Buzağı başlangıç yemi

 Bu yemler buzağının yemliklerinde devamlı bulunur buzağı bundan istediği kadar yer, sınırlama yoktur.

Buzağı doğduktan sonra 5. Haftada aşağıdaki karışım verilir;

1 Buzağı için örnek beslenme programı

• Buzağı başlangıç yemi 800gr
• Pancar küsbesi 1kg
• Arpa Flake 2kg
• Ayçiçeği küsbesi 1kg
• Kepek 0.5kg.

2. veya 3. Aydan Sonra Buzağı Nasıl Beslenir?

1 Buzağı için örnek beslenme programı

• Buzağı büyütme yemi 1 kg
• Arpaflake 2 kg (veya mısır flake)
• Saman 0.5 kg
• Kepek 500 gr (buğday, arpa, mısır çok öğütülmeden, çok ezilmemiş olarak kepek yerine verilebilir)
• Pancarküsbesi 2 kg karıştırılır. ( İlk zamanlarda az verilir, sonra 2kg’a kadar çıkılır)
• YoncaOtu 2 kg karıştırılır.

 Arpa Flake Nedir?

Arpa Flake arpa, buğday ve tahılların yüksek basınç altında pişirilmesi ile elde edilir, ezme makinasından geçirilerek kurutulur. İçeriği kontrol edilebilen çok besleyici bir üründür.

Yukarıdaki karışım buzağıların önünde, yemliklerinde 5. ve 6. Aya kadar bulunur ve buzağılar bundan istedikleri kadar yerler. Yine de aşırı vermekten kaçınılmalıdır. Erkek ve dişi buzağılar 5. Ve 6. Aya kadar bu şekilde beslenir.

6 Aylığa Kadar Erkek Danaların Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?

Damızlık danalara kaliteli kaba ve kesif yemler erken yaşta yeterli miktarda verilerek büyüme teşvik edilmelidir. Fakat aşırı enerji içeren yemler verilmemelidir çünkü yağlanmaya neden olmaktadır. Bu nedenle süt emme döneminden sonra günlük 700-800 gram ağırlık artışı olmalıdır. Bunun için danaların karma yem tüketimi sınırlı kaba yem tüketimi sınırsız olmalıdır. Danalara iyi kalite kuru ot, mısır silajı, fiğ+tahıl karışımı, silajlar sınırsız verilirken, karma yem günde 2 kg kadar verilmelidir. Eğer kuru otlar kaliteli değilse karma yem 2,5-3 kg’a çıkabilir.

Danalar iyi kaliteli çayır ve meralardan faydalanabilirler.

Düvelerin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?

Eğer çok iyi kalitede kaba yem varsa 1 yaşın üzerindeki düveler sadece kaba yemle dahi beslenebilirler.(Erkek dana besisinden farkı budur.) Bunun yanında kalsiyum, fosfor ve mineral içeren yalama taşları devamlı önlerinde bulundurulmalıdır. Düveler bu dönemde günde 700-800 gr ağırlık artışı sağlamalıdır. Yeteri şekilde beslenemeyen düvelere eğer 15. ayda büyüme yeterli değilse bir miktar karma yem verilir.

Bir düve 15. Ayda ortalama 350 kg olmalıdır. Enerji, fosfor ve vitamin A eksikliği olan düveler kızgınlık belirtisi göstermez. Düveler için baklagil veya baklagil-buğdaygil karışımı kuru otlar mükemmel bir kaba yem kaynağıdır. Mısır silajı 1 yaşın üzerindeki düveler için iyi bir kaba yem kaynağıdır. Ancak sınırsız olarak verilmez. Düvelere 10-15 kg mısır silajı verilebilir. Mısır silajı enerjice zengin olmasına rağmen protein ,kalsiyum ve fosfor yönünden fakirdir. Bu nedenle kaba yem olarak mısır silajı yedirilen düvelerin karma yemlerinin büyük oranda proteince zengin soya ve pamuk tohumu küspeleri gibi yağlı tohum küspelerinden oluşması gerekir.Mısır silajı bir miktar yonca kuru otu ile birlikte verilirse protein ve kalsiyumca desteklenmiş olur.

Düveler için kg cinsinden karma yem miktarını gösteren tablo(Bir düve için)