Kendiniz Hakkında Biraz Bilgi Verebilir misiniz?

Adım Hüseyin Yurtbakan. Uşak’ın Banaz ilçesinde oturuyorum. Annemin yardımıyla birlikte Dorper yetiştiriciliği yapıyorum.

Hayvancılıkla İlgilenmeye Ne Zaman ve Nasıl Başladınız?

Hayvancılıkla ilgilenmeye 6 yıl önce başladım. Hayvanla hiç alakam yoktu. Romanov koyununu önerdiler. Üçüz dördüz yapıyor dediler. Hesap yaptığımda getirisinin iyi olduğunu fark ettim. Para kazanmak amacıyla bu işe girdim diyebiliriz. 4 yıl Romonov ırkı yetiştiriciliği yanında hayvanların alım satım işlemini yaptım. Son iki yıldır da Dorper koyun ırkı yetiştiriciliği yapıyorum. Para kazanmak için girdiğim bu mesleği şu an severek yapıyorum.

Hangi Irkları Yetiştiriyorsunuz? Daha Önce Farklı Irklar Yetiştirdiniz mi?

Şu an sadece Dorper ırkı yetiştiriyorum. 28’i anaç olmak üzere toplam 35 tane Dorper ırkım mevcut. Onlarla ilgileniyorum. Daha önce Romonov ırkı yetiştirdim; fakat memnun kalmadım.

Yetiştirdiğiniz Türlerle İlgili Tecrübeleriniz Nelerdir? İlgisi Olanlara Ne Gibi Önerileriniz Olur?

Romanov ırkıyla ilgili şahsi fikirlerimi söylemek gerekirse; çok berbat bir ırktı. Evet, dedikleri gibi 4 kuzu doğuruyordu; ama 2-3 tanesi ölüyordu. Çünkü koyunun sütü hayvanı beslemeye yetmiyordu. Ek takviye yapmak, fazla ilgilenmek gerekiyor. Romanov çok işçilik gerektirdiği için ben çok zorlandım.

Melezleme konusunda da bu ırk çok iyi. Mesela Merinos’la melezlemede doğan yavrunun karkas oranını %15 arttırabiliyorsunuz. Diğer ırklarla da deneyen var ve çok memnun kalıyorlar. Ben Merinos ve yerli ırkta yaptım ve çok memnundum.

Dorper ırkı, ikiz de doğursa hayvanın sütü yetiyor ve onu rahatça büyütebiliyor. Et ırkı olmasına rağmen sütü çok. Kuzusunu besleyebiliyor. Dorper ırkı Afrika’da melezlenip dünyaya yayıldı. Ama adaptasyon sıkıntısı hiç yaşamadık.

Besleme açısından çok seçici değil. Bazı ırklar samanı beğenip yemezken Dorper düşen samanı yerden bile topluyor, aç kaldıktan sonra bayılarak yiyor. Yani düşük bir maliyeti var. Mesela, ben Flushing haricinde bazı dönemler sadece yonca veriyorum ve buna rağmen hayvanların kondisyonları hiçbir şekilde düşmüyor. Yani, kaliteli bir kaba yem ile bile verim alınabilecek, bakılabilecek bir hayvan. Bu da ekonomik açıdan işimize yarıyor.

İlgisi olanlara alırken çok dikkat etmelerini, safkanını seçmelerini tavsiye edebilirim. Çok pahalı bir ırk da olsa bazen kârlı olmuyor. Ben Dorper koyununu 5.000 TL’ye aldım; ama kuzuları satarken minimum 2.500 TL’ye satıyorum. Mesela, Sakız koyun ırkı besliyorsunuz. Dorper ile Sakız ırkının yediği maliyet aynı. Kapalı sistemde anaç hayvana yıllık 700 TL yedirdiniz. 1 tane kuzusu doğdu. Kuzusu satılana kadar 150-200 TL daha harcıyor. 900 TL’lik bir maliyeti oldu. Sakızın kuzusunu-mesela- 1000 TL’ye satarken Dorper’i 2500 TL’ye satıyorsunuz. Bu da dışarıya götürmeden para kazandıran bir ırk olduğunu gösteriyor. Tüm masrafları çıktıktan sonra bir kuzudan 1500 TL kâr elde ediyorsunuz.

Dorper Irkı ile Nasıl Tanıştınız?

Bu ırkla, Ziraat Mühendisi arkadaşımın vasıtasıyla tanıştım. ‘’Çift kas sistemine sahip, but yapısı çok iyi ’’dedi. Ben de Romanov’un yanı sıra alıp satma işlemi yaparken baktım ki; iyi para kazanıyorum! Kendi kazandığım para ile Dorper ırkı yetiştiriciliğine başlayabilirim dedim ve bu şekilde ilerlettik.

Elinizdeki Irkların En Çok Sevdiğiniz Özelliği Nedir? İyi veya Zor Yönleri Nelerdir?

Renk olarak çok seviyorum. Çok güzle bir görüntüsü var. Onun dışında çift kas sistemine sahip olduğu için heybetli yürüyüşü de çok hoşuma gidiyor. Romanov iki aylık kuzunun canlı ağırlığı 15 kg iken, Dorper ırkının kuzusu 35 kg’lara kadar çıkabiliyor. Bu özelliğini de seviyorum. Bir de kırkım yönüyle çok avantajlı. Diğer ırklarda yılda 2 defa kırkma yapılırken Dorper ırkında yılda 1 defa yapılıyor. Benim gördüğüm kadarıyla adaptasyon problemi yok. Bit, pire gibi parazitlere karşı diğer ırklara göre daha dayanıklı.

Zor yönüyse çok güçlü hayvan olmaları... İlaçlama vs. yaparken güçlü olduğu için insanı yoruyor.

Genç Üreticilere Tavsiyeleriniz Nelerdir?

Sadece Dorper değil, Avrupa kültür ırklarını beslerlerse yerli ırklardan daha çok kazandırdığını söyleyebilirim. Bir tanıdığım Suffolk koyunu yetiştiriyor, koçuna 13.000 TL teklif ettiler. 2 aylık kuzuyu 3.000 TL’den satıyor.

Sadece üretmek değil de; para açısından da iyi bir hesap yapmalarını isterim. 10 tane bile anaç beslerseniz yıllık kazancınız asgari ücretten daha fazlasını kazandırıyor. Dorperlerin doğum oranı 1.9 ve bu artabiliyor. Bir batında 15 tane kuzu almış oluyoruz. 15-16 ayda 2 doğum alabiliyoruz; ama yine 1 olarak düşünürsek 15 kuzuyu 3.000 TL’den verseniz, 45.000 TL eder. Bunların maliyetlerini 1000 TL olarak annesiyle beraber hesaba katacak olursak yıllık 30.000 TL para bırakıyor ve bu sadece 1 doğumda.

Hayvancılık Sektöründe En Çok Hangi Konularda Sıkıntılar Yaşıyorsunuz?

Aşılama sıkıntısı oluyor. Bu sene yaşadığım tecrübeyi aktarayım: Koçu, sürüden belli periyotlarda ayırmak gerekiyor. Ben ayırmamıştım, bu hatayı yaptım. Öyle olunca kuzunun birisi bugün doğduysa diğeri bir ay sonra doğdu. Arada bir aylık fark oluyor ve kuzuya, doğduktan 20 gün sonra karma aşısını yapmak lazım. Aşının maliyeti 150 TL ve onu sadece bir kuzuya vurup çöpe atıyorsunuz. Öyle yapmayayım, diğerlerinin doğmasını da bekleyeyim, hepsine aşı yapayım dediğinizde de ilk doğan kuzuyu öldürmüş oluyorsunuz. Bu yüzden koçu ayırarak Flushing sistemini uygulayıp öyle salmak lazım ki; koyunlar tekrardan doğurabilsin! Bence koyunculukta en önemli şey bu.

Tarım Bakanı Olsaydınız Yapacağınız İlk 3 Şey Ne Olurdu?

Birincisi, yem fiyatlarına müdahale etmek olurdu. 

İkinci olarak, meralardaki ıslah çalışmalarına çok daha fazla önem verirdim. 

Üçüncü olarak da, koyun başına verilen destek çok az, teşvik amaçlı onu arttırabilirdim. Çünkü verdikleri para 1 aylık yem parası bile değil. En az 3-4 aylık verilmeli ki kışın yem maliyeti karşılansın. Üreticiler bedavaya baksın ki eti ucuza satabilsin.

Yapay Mera Hakkında Bilgi Verebilir misiniz?

Yem maliyetlerinin yüksek olması beni yapay mera kurmaya itti. 4’lü karışık ekim yaptım. 14 dönümlük arazime Macar fiğ, yulaf, İtalyan çimi ve çavdar ekimi yaptım. Şu an çiftlik evi yaptırıyorum. Yanına da küçükbaş hayvanlar için barınak yaptıracağım. Sadece su koyarak hayvanları bu hazırladığım ortama salarak besleyeceğim. Avrupa’da bu sistemin olduğunu biliyorum. Zaten doğadaki hayvanları düşününce etiler, fabrika yemi yemeden bu şekildeler. Diğerlerinin ne farkı var diye düşündüm. Ve onların yediği ottan daha kalitelisini yapmış olacağım.

Tarım ve Hayvancılık Konusunda Bulunduğunuz Şehirde En Büyük Eksiklik Nelerdir?

Burada birçok boş alan var; fakat doğru düzgün ot bitmiyor. İyi bir ıslah çalışmasıyla bu arazilerin verimli hale getirilerek değerlendirilmesi çok iyi olur. Mera eksikliği çok var. Irklar hakkında bilgilendirme, besleme, bakım ve sağlık konularında öğretici seminerler sık sık yapılabilir. Bunların bilinçli hayvancılığın ilerlemesini sağlayacağını düşünüyorum.

Kuzu veya Damızlık Satışlarınız Hangi Zamanlarda?

O bize bağlı. Flushing yapıp kızgınlığı arttırırsak koçu hemen salarız ve hayvan planladığımız tarihte hamile kalır. Flushinge 1 ay öncesinden başlamamız lazım. Hayvan beşinci ayda doğuruyor, yedinci ayında satış yapıyorum. 2 ay sonra tekrar flushing yapıp koçu salıyorum ve tekrar beş ay sonra doğuracak. Ben iki ay sonra yine satış yapacağım.

Flushing Hakkında Bilgi Verebilir misiniz?

Flushing yumurtalıkların sayısını arttıran bir besleme şekli. Hayvanın yemine günlük 20 gram tuz katıyorum. Arpa miktarını da arttırarak 1 kg’a yükseltiyorum. 20-25 gün ya da bir ay boyunca hayvana bu şekilde bakıyorum ve ondan sonra koçu salıyorum.

Farmow İçin Bir Öneriniz Var mı?

Öğretici bilgilerin yanında görsel içeriklere de bolca yer verilmesi çok önemli bence. Bahsedilen ırkların yanında güzel çekilmiş gerçek fotoğraflar koyulabilir.

Hazırlayan: Eda Vanlıoğlu
Edit: Süleyman Akçapınar